ĐIỂM BÁO MẠNG
- Quốc tế: Quân Nga tấn công dồn dập để chiếm thị trấn then chốt ở đông Ukraine (VNN 26/5/2022)-Khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương: Gắn kết Mỹ với khu vực (VNN 26/5/2022)-Mỹ, Nhật cùng điều chiến cơ xuất kích sau vụ phóng tên lửa Triều Tiên (VNN 26/5/2022)-Nước Nga thay đổi ra sao sau 3 tháng chiến sự với Ukraine? (VNN 26/5/2022)- Hungary ban bố tình trạng khẩn cấp vì chiến sự Ukraine (VNN 25/5/2022)-Ukraine tố Nga muốn phá hủy Severodonetsk, Mỹ và đồng minh chuyển vũ khí cho Kiev (VNN 25/5/2022)-Donetsk bị pháo kích dữ dội, ông Putin nói kinh tế Nga vẫn đứng vững (VNN 24/5/2022)-Đan Mạch cam kết chuyển giao tên lửa diệt hạm giúp Ukraine lấy lại cảng biển từ Nga (VNN 24/5/2022)-Nga tấn công dữ dội đông và nam Ukraine, Kiev có thể mất 100 lính mỗi ngày (VNN 23/5/2022)-Ukraine có hàng trăm nghìn binh sĩ, Hungary ví đòn trừng phạt Nga như 'bom nguyên tử' (VNN 22/5/2022)-Cuộc sống thấp thỏm ở thành phố biên giới Nga giáp chiến tuyến Ukraine (VNN 21/5/2022)-
- Trong nước: Ban Bí thư thi hành kỷ luật cán bộ (GD 27/5/2022)-vụ Lê Minh Trung-Khắc phục chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra (GD 27/5/2022)-Loạt cán bộ ‘ngã ngựa’ vì tình ái 'không trong sáng' (VNN 27/5/2022)-Trao Huy hiệu 55 năm tuổi Đảng tặng nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (GD 25/5/2022)-Bắt Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Long do liên quan vụ Việt Á (GD 25/5/2022)-Bắt Phó Trưởng phòng Quản lý giá, Cục Quản lý dược liên quan đến vụ Việt Á (GD 25/5/2022)-Quốc hội thảo luận ở tổ về kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước (GD 25/5/2022)-Lùi thời hạn trình Quốc hội dự án Luật đất đai (sửa đổi) (GD 24/5/2022)-Gia đình ở Thanh Hóa giành 10 HCV Taekwondo SEA Games (VNN 24/5/2022)-Khai mạc Kỳ họp thứ 3, xem xét, bàn thảo nhiều vấn đề quan trọng (GD 23/5/2022)-Thủ tướng Phạm Minh Chính gửi thư chúc mừng Đội tuyển U23 Việt Nam (GD 23/5/2022)-Bảng tổng sắp huy chương SEA Games 31 chung cuộc: Việt Nam phá sâu kỷ lục (VNN 23/5/2022)-Cảnh sát 141 hóa trang chống đua xe sau trận chung kết bóng đá nam SEA Games 31 (VNN 22/5/2022)-Thủ tướng gửi thư khen "những cô gái kim cương" giành HCV SEA Games 31 (VNN 22/5/2022)-Giữ vững bản lĩnh và đoàn kết trước mọi khó khăn, thách thức (GD 21/5/2022)-PMC-Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV chính thức khai mạc vào sáng 23/5 (GD 21/5/2022)-Xin ‘mức án không đem lại nỗi đau khổ’ và chuyện ngất tại tòa vụ VN Pharma (VNN 21/5/2022)-Bóng dáng ‘người đàn bà đẹp’ trong hàng loạt vụ án khiến các quan chứcvào tù (VNN 21/5/2022)-Bắt tạm giam Giám đốc CDC Đồng Tháp để điều tra liên quan vụ Việt Á (GD 20/5/2022)-UBKTTƯ xem xét thi hành kỷ luật ông Đinh Quý Nhân, cựu Giám đốc Sở GD Quảng Bình (GD 19/5/2022)-Chủ tịch Hồ Chí Minh: Tấm gương đạo đức cách mạng sáng ngời (GD 19/5/2022)-Kỷ luật loạt quan chức UBCKNN - 'đại phẫu' cần thiết để thị trường lành mạnh (GD 19/5/2022)-Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước bị cách hết chức vụ trong Đảng (GD 18/5/2022)-UBKT TW đề nghị kỷ luật ông Nguyễn Thanh Long và ông Chu Ngọc Anh (GD 18/5/2022)-
- Kinh tế: Đề nghị Viện Pasteur Paris hợp tác nghiên cứu, sản xuất các loại vaccine (GD 27/5/2022)-Cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột: Từ Tây Nguyên xuống tắm biển về trong ngày (VNN 27/5/2022)-Bóc vỏ cây bán sang Mỹ - EU, nông dân kể chuyện nhìn đâu cũng thấy tiền (VNN 27/5/2022)-Bất động sản siêu giàu, tỷ USD đổ về Việt Nam (VNN 27/5/2022)-Biệt thự biển Wow Compound – nơi nuôi dưỡng những giá trị tinh thần (KTSG 27/5/2022)-Số ca mắc đậu mùa khỉ trên thế giới tăng, Việt Nam giám sát chặt người về từ 12 quốc gia (KTSG 27/5/2022)-Nhà sản xuất châu Á đối mặt thách thức khi cơn bùng nổ thương mại hạ nhiệt (KTSG 27/5/2022)-Thời hạn sở hữu không phải là lời giải cho bài toán...chung cư cũ (KTSG 26/5/2022)-Bộ Tài nguyên và Môi trường thúc đẩy phát triển tài chính xanh bền vững, bảo vệ môi trường (KTSG 26/5/2022)-Doanh nghiệp sắp được thụ hưởng gói hỗ trợ lãi suất 40.000 tỉ đồng (KTSG 26/5/2022)-
- Giáo dục: 59 giáo viên đã giảm biên chế nhưng vẫn được trả lương hơn 1,75 tỷ đồng (GD 27/5/2022)-Bộ sửa chùm thông tư giáo viên mừng nhưng bao giờ thầy cô được hưởng lương mới? (GD 27/5/2022)-Bộ Giáo dục ban hành Quy chế thi đánh giá năng lực ngoại ngữ 6 bậc (GD 27/5/2022)-Trường đại học xét tuyển “cầm chừng” vì quy chế tuyển sinh mãi chưa ban hành (GD 27/5/2022)-Bộ nên mở một kênh riêng để giáo viên góp ý thẳng cho sách giáo khoa (GD 27/5/2022)-Điều tối kị nhất của môn Ngữ văn là ép học sinh phải học thuộc (GD 27/5/2022)-Giám đốc Sở Giáo dục Đà Nẵng nói gì về tình trạng thiếu giáo viên, phòng học? (GD 27/5/2022)-Theo tôi, sẽ chưa có giáo viên TH, THCS được bổ nhiệm hạng II mới năm 2023, 2024 (GD 27/5/2022)-Quá nhiều khó khăn "dồn" lên các trường THPT nếu đổi Lịch sử thành môn bắt buộc (GD 27/5/2022)-Giám đốc Sở Giáo dục Hải Phòng: Có tình trạng ép học sinh không thi vào lớp 10! (GD 27/5/2022)-Ngành Giáo dục Quảng Ninh gặt nhiều “trái ngọt” trong năm học 2021-2022 (GD 27/5/2022)-Toàn bộ thông tin về kỳ thi tuyển sinh lớp 10 của Hải Phòng (GD 27/5/2022)-ĐBQH Đỗ Chí Nghĩa: Giáo dục không thuần túy chỉ là dạy và học trong nhà trường (GD 27/5/2022)-Trường học thiếu nhân lực y tế, sao lại ngừng cấp chứng chỉ hành nghề với y sĩ? (GD 27/5/2022)-Tôi tin phụ huynh đến sau cũng bất ngờ về ý tưởng của HS khi trải nghiệm thực tế (GD 27/5/2022)-Chủ tịch Hội đồng thẩm định nói gì khi đồng ý Lịch sử là môn lựa chọn? (GD 27/5/2022)-Giảng viên đại học công lập: Người hơn 10 triệu, người 200 triệu/tháng (VNN 27/5/2022)-
- Phản biện: Nhân sự Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, chọn người liêm chính - trong sáng (VNN 27/5/2022)-Đầu cơ hay đầu tư đất đai (VNN 27/5/2022)-Củng cố niềm tin của nhân dân, ‘trên nóng, dưới cũng phải nóng’ (VNN 26/5/2022)-Lê Truyền-Công tác kiểm tra của Đảng: ‘Chữa lành vết thương và trị bệnh, cứu người’ (VNN 24/5/2022)-Cù Văn Trung,Thành Nam-Lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, thêm những ‘thanh bảo kiếm sắc bén’(VNN 25/5/2022)-Có hội đồng chấm luận án TS như 'nồi lẩu thập cẩm', cần tăng hậu kiểm lên 50% (GD 23/5/2022)-Bài 1: Chống tham nhũng, tiêu cực và mệnh lệnh ‘không vùng cấm, không ngoại lệ’ (VNN 23/5/2022)-Hương Quỳnh-Chậm tiêu tiền công và chuyện dám nghĩ, dám làm (TVN 20/5/2022)-Linh Chi-BCĐ cấp tỉnh về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực: Phát huy sức mạnh của dân (GD 17/5/2022)-Hàng trăm triệu m2 đất bị bỏ hoang, gây lãng phí nhưng chưa có ai bị xử lý (GD 13/5/2022)-
- Thư giãn: Người đẹp tóc xù, có bàn tay 'dị' nhất Miss Universe Vietnam 2022 (VNN 27/5/2022-Những anh chị em ruột ghi dấu ấn tại SEA Games 31 (VNN 21/5/2022)-
Những trào lưu mới của thế giới
Thứ nhất, chuỗi cung ứng toàn cầu, chuỗi giá trị toàn cầu đang có sự dịch chuyển. Từ thập niên 1990, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, xuất hiện sự phân công quốc tế mới trong sản xuất công nghiệp với các khái niệm “chuỗi cung ứng toàn cầu” (Global supply chain – GSC) và “chuỗi giá trị toàn cầu” (Global value chain – GVC).
Các nước đi sau có thể phát triển nhanh nếu thành công trong việc tham gia GSC và GVC, với điều kiện cải thiện được năng lực hạ tầng, cung cấp lao động có kỹ năng và đầu tư vào năng lực công nghệ của doanh nghiệp trong nước. Ngày nay, theo GS. Trần Văn Thọ, công nghệ và môi trường thế giới thay đổi rất nhanh nên các nước muốn thành công cần phản ứng mau lẹ trong các quyết định chính sách.
Thứ hai, cách mạng công nghệ và cung – cầu lao động có nhiều thay đổi. GS. Trần Văn Thọ phân tích, từ hơn 10 năm nay, công nghệ thông tin, kỹ thuật số, tự động hóa đã làm thay đổi sâu sắc cung – cầu lao động. Ước tính, đến năm 2030 thế giới có tới 400 triệu lao động bị thay thế bằng tự động hóa. Từ 400 triệu đến 1 tỉ lao động hiện đang làm việc sẽ phải tự thay đổi kỹ năng để thích ứng.
Việc sử dụng robot và thiết kế tự động hóa làm giảm nhu cầu lao động. Tại nhiều nước, sản lượng công nghiệp vẫn tăng nhưng số lượng nhân công giảm. Công nghệ thông tin thúc đẩy việc di chuyển dịch vụ lao động mà không cần di chuyển lao động. Thông qua hiện diện từ xa (telepresence), người máy điều khiển từ xa (telerobotics), lao động tại nước này hoàn toàn có thể làm việc ở nước khác.
Thứ ba, đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng sâu sắc tới thế giới, trong đó, GS. Trần Văn Thọ cho rằng hai điểm quan trọng nhất tác động trực tiếp tới Việt Nam là ảnh hưởng của đại dịch tới toàn cầu hóa và tới hướng phát triển của công nghệ nhìn từ cầu lao động.
Khuynh hướng chững lại của toàn cầu hóa càng mạnh hơn kể từ đầu đại dịch năm 2020, khi nhiều chuỗi cung ứng bị đứt gãy. Thực tế, toàn cầu hóa đã gặp thách thức sau cuộc khủng hoảng tài chính thế giới năm 2008 khi các hoạt động kinh tế thế giới chịu nhiều rủi ro hơn. Tỷ lệ mậu dịch của nhóm FDI trên GDP toàn cầu giảm.
Đại dịch cũng làm trầm trọng thêm các vấn đề về lương thực. Một số nước tiêu thụ lương thực nhiều hiện có khuynh hướng phụ thuộc vào lượng nhập khẩu. Tỷ lệ tự cung cấp lương thực của Trung Quốc giảm từ 95% năm 2000 xuống 75% năm 2020. Ông chỉ ra việc đứt gãy chuỗi cung ứng do đại dịch không chỉ ảnh hưởng đến công nghiệp mà còn tác động trực tiếp tới sản xuất và phân phối lương thực thế giới. Mục tiêu năm 2030 thế giới không còn người thiếu ăn của Liên hiệp quốc bất khả thi với tình hình hiện nay.
Quá trình tự động hóa đang diễn ra càng được đẩy nhanh dưới sự tác động của đại dịch. Để tránh lây lan virus, các nước sẽ ít nhập khẩu lao động mà thúc đẩy thiết kế tự động hóa, dùng robot và telerobotics. GS. Thọ nhận định các công ty có khuynh hướng giảm lao động chính thức, gắn kết lâu dài, thay vào đó là tăng lao động làm khoán ngắn hạn và lao động đồng thời làm việc cho nhiều công ty theo các nhu cầu khác nhau.
Thứ tư, quan hệ kinh tế, chính trị thế giới nhiều biến động. Sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc cùng cuộc tranh chấp thương mại Mỹ – Trung năm 2018 tác động tới toàn cầu hóa và chuỗi cung ứng. Nhìn kỹ hơn vào nước láng giềng, GS. Trần Văn Thọ chỉ ra hai điểm cần lưu ý là yếu tố Trung Quốc trong quan hệ quốc tế và vai trò công xưởng thế giới của Trung Quốc.
Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới này mang tham vọng trở thành cường quốc có ảnh hưởng lớn trên vũ đài quốc tế, theo chiến lược được tuyên bố tháng 10-2017. Doanh nghiệp – đặc biệt là những công ty đa quốc gia, doanh nghiệp FDI có thể được sử dụng để tạo các ảnh hưởng. Chính phủ Trung Quốc có khả năng can dự vào hoạt động của các doanh nghiệp, kể cả khối tư nhân. Các hoạt động đầu tư ra nước ngoài, kể cả qua FDI của Hồng Kông, cũng là một cách để mở rộng ảnh hưởng. Trung Quốc cũng tích cực tiếp cận TSMC (Đài Loan) – doanh nghiệp sản xuất bán dẫn chiếm thị phần lớn nhất thế giới.
Bên cạnh đó, vai trò công xưởng thế giới của Trung Quốc nhiều năm qua có tác động chặt chẽ tới chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngày nay, quy mô công nghiệp của Trung Quốc rất lớn, cơ cấu công nghiệp đa dạng, thâm sâu. Dưới sự ảnh hưởng của nước này, gần đây, một số doanh nghiệp tìm thêm cơ sở để mở rộng sản xuất bên ngoài Trung Quốc. Tuy nhiên hiện tượng này vẫn còn hạn chế.
Căng thẳng giữa Nga và NATO, sau đó là cuộc chiến Nga – Ukraine làm đứt gãy chuỗi cung ứng lương thực và năng lượng thế giới. Hai nước chiếm tới 30% lượng lúa mì xuất khẩu thế giới. Thiếu hụt nguồn cung cấp và giá tăng vọt làm cho vấn đề lương thực và năng lượng thế giới trầm trọng hơn. Là nước xuất khẩu khí đốt tự nhiên và dầu thô hàng đầu thế giới, cuộc chiến của Nga đẩy giá năng lượng năm 2022 lên cao.
Với những xu hướng trên, hầu hết các nước đều ban hành các quy định nhằm đảm bảo an ninh kinh tế cho riêng mình như tăng cường tự cung tự cấp, đẩy nhanh quan hệ để chủ động hơn trong sản xuất chip bán dẫn. “Hiện tượng hồi quy về chủ nghĩa dân tộc đang diễn ra”, GS. Trần Văn Thọ nhận định.
Việt Nam nhìn về 2045
Phân tích các đặc tính của nền kinh tế, GS. Trần Văn Thọ bày tỏ quan ngại khi nền kinh tế Việt Nam dễ bị ảnh hưởng từ đại dịch và các trào lưu mới của kinh tế chính trị thế giới.
Trong trung hạn, ông Thọ cho rằng Việt Nam cần chú trọng hơn thị trường trong nước, làm thâm sâu (deepening) công nghiệp hóa, tăng cường sản xuất và củng cố mạng lưới các mặt hàng thiết yếu (thực phẩm, y tế), quan tâm đến an ninh kinh tế và ưu tiên các nguồn lực cho đào tạo lao động.
Ông phân tích, công nghiệp Việt Nam hiện nay còn yếu và mỏng. Gần 50% cấu thành hàng công nghiệp của Việt Nam phải nhập khẩu từ trung gian, tỷ lệ này ở Nhật Bản chỉ là 10%. Chưa tới 10% hàng công nghiệp của Việt Nam được các nước dùng làm sản phẩm trung gian trong sản xuất.
Nhìn vào cán cân thương mại các sản phẩm công nghiệp giữa Việt Nam với ba nước khu vực Thái Bình Dương, GS. Thọ chỉ ra tam giác cân nhưng không cân xứng khi giá trị xuất khẩu sang Mỹ bằng tổng giá trị nhập khẩu từ hai thị trường Trung Quốc và Hàn Quốc. Cơ cấu công nghiệp thiếu bền vững khi xuất khẩu là các sản phẩm tiêu dùng, trong khi đó nhập khẩu hầu hết nguyên vật liệu phục vụ sản xuất.
“Cần làm thâm sâu công nghiệp hóa, đẩy mạnh thay thế nhập khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc để chuyển dịch cơ cấu công nghiệp và giảm phụ thuộc vào hai nước này, từng bước phá bỏ tam giác Thái Bình Dương. Dòng chảy vốn FDI cũng cần định hướng theo mục tiêu ấy”, GS. Trần Văn Thọ khuyến nghị.
Cùng với đó, Việt Nam cần hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tham gia mạnh mẽ vào quá trình thâm sâu công nghiệp hóa, mũi đột phá là khu vực phi chính thức và doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đây cũng chính là tiền đề để đổi mới sáng tạo. Chính sách này đạt được một mục đích nữa là giảm phụ thuộc nhiều vào FDI. Việt Nam cần chú trọng tăng cung cấp lao động chất lượng cao để thúc đẩy quá trình này. Ông Thọ gợi ý có thể sử dụng lực lượng thực tập sinh lành nghề lao động tại Nhật Bản.
Về dài hạn, Việt Nam cần thay đổi tư duy phát triển, đổi mới sáng tạo để tăng trưởng nhanh và bền vững, thoát bẫy thu nhập trung bình. Thay vì tư duy tuần tự, ngày nay nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ cần đồng thời phát triển. “Tập trung vừa phải” là từ khóa mới cho vấn đề đô thị hóa để vừa tập trung vừa giãn cách. Thay vì các giá trị truyền thống như con cái phụng dưỡng cha mẹ, Việt Nam nên tập trung về hướng thúc đẩy an sinh xã hội, chăm sóc cho người già.
Ở khía cạnh đổi mới sáng tạo, ông chỉ ra bốn điểm cần cách tân: đổi mới quy trình (process innovation); đổi mới sản xuất (product innovation); đổi mới tiếp thị (marketing innovation) và đổi mới quản lý/tổ chức (management/organizational innovation). Trong đó, đổi mới quản lý/tổ chức là yếu tố then chốt trong giai đoạn hiện nay, quyết định tới ba yếu tố trước đó. Không chỉ đổi mới trong doanh nghiệp, đổi mới quản lý/tổ chức còn cần thiết trong các cơ quan chính phủ để các nguồn lực được phân bổ hiệu quả cao.
Ngoài các chính sách củng cố nội lực nói trên, vị giáo sư lưu ý cần ban hành các đạo luật cần thiết trong quan hệ kinh tế với nước ngoài.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét