Thứ Ba, 18 tháng 10, 2022

20221019. GẦN 40.000 CCVC THÔI VIỆC VÀ HỆ LỤY

 ĐIỂM BÁO MẠNG


BỎ VIỆC NHÀ NƯỚC RA LÀM NGOÀI: NGƯỜI TÀI RA ĐI, NGƯỜI 
Ở LẠI NGHĨ GÌ ?
QUỐC PHONG /TVN 7-10-2022

Đã đến lúc chúng ta cần mổ xẻ nghiêm túc hiện tượng hàng loạt giáo viên, nhân viên y tế bỏ việc; các quan chức cấp cục, vụ, sở, phòng thậm chí cũng xin rời ghế công chức.

Từ đầu năm 2020 đến giữa 2022, theo Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng, toàn quốc có 39.500 cán bộ, công chức, viên chức thôi việc hoặc chuyển sang khu vực tư. 


Áp lực công việc cao cộng với thu nhập thấp là 2 trong số các nguyên nhân dẫn đến nhiều nhân viên y tế xin thôi việc

Cụ thể, có hơn 4.000 công chức và hơn 35.000 viên chức thôi việc. Trong đó, tỷ lệ nghỉ ở TƯ là 18% và địa phương 82%. Trung bình số người thôi việc mỗi năm là 15.800, chiếm 0,8% tổng biên chế và tập trung nhiều nhất chính là lĩnh vực giáo dục và y tế.

Khó giữ chân người giỏi

Báo chí gần đây dẫn lời Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn rằng, tính sơ sơ năm nay, ngành giáo dục có 16.000 giáo viên bỏ việc. Cứ 100 giáo viên thì có 1 người bỏ ngành để làm công việc khác. Như vậy, về cơ bản họ vẫn còn ở trong ngành, chỉ khác là chuyển từ trường công sang trường tư?

Lương giáo viên tiếng Anh mới ra trường dạy tiểu học công lập tại TP.HCM chỉ có 3 triệu đồng/tháng. Tất nhiên, họ cũng có thêm đôi chút phụ cấp. 

Theo thống kê của Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM, có trên 97,2% học sinh tiểu học học tiếng Anh với cả 5 khối lớp. Như vậy, mức lương của giáo viên tiếng Anh tiểu học là quá thấp trong khi số tiết phải đảm nhận lại quá cao (23 tiết/tuần). Do đó, các quận, huyện rất khó tuyển giáo viên hoặc giữ chân giáo viên giỏi, đặc biệt ở các vùng xa xôi.  

Cả nước đang thiếu khoảng 94.000 giáo viên các cấp. Bộ Nội vụ thì cho nhận 65.000 chỉ tiêu, nhưng thực tế không hề dễ dàng.

Bộ Y tế không khác gì. Theo số liệu của chính Bộ này, hiện nhân lực y tế đang có xu hướng nghỉ việc hoặc chuyển dịch từ các cơ sở y tế công lập sang tư nhân, đặc biệt là sau hơn 2 năm phòng chống Covid-19. Từ ngày 1/1/2021 - 30/6/2022, có gần 10.000 nhân viên y tế xin thôi việc hoặc bỏ việc, trong đó có hơn 3.000 bác sĩ, gần 3.000 điều dưỡng.

Lý do mà Bộ đưa ra là áp lực công việc cao, thu nhập thấp, học hành mất nhiều năm hơn ngành khác, thi đầu vào khó khăn, ra trường lại thiếu điều kiện cơ sở vật chất để thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, đồng thời áp lực của xã hội, gia đình và người thân cũng khá lớn...

Việc chuyển dịch từ công sang tư về cơ bản là ngành y không mất người. Song hệ luỵ thì có. Đó là bệnh viện công dần dần thiếu nhân lực có tay nghề giỏi. Đồng nghĩa với đó là người nghèo có bệnh khó tiếp cận bác sĩ giỏi.

Điều này mới là đáng quan tâm. Nó hoàn toàn không như một quan chức mới đây phát biểu rằng, bác sĩ làm ở đâu thì cũng vẫn là chăm sóc sức khỏe nhân dân, đâu có mất đi...

Với ngành giáo dục, nhu cầu còn chưa đủ đáp ứng. Với ngành y tế thì từ thực tiễn chống dịch vừa qua cũng đã thấy cơ sở vật chất và nhân lực còn thiếu và mỏng.

Lãnh đạo cấp vụ cũng rũ áo ra đi

Ngoài hai ngành nói trên, tại một số tỉnh thành phố, số lượng viên chức thôi việc, bỏ việc khá cao. Tại TP.HCM có hơn 2.000 người, Hà Nội hơn 1.000, Đồng Nai gần 500... Một số bộ ngành cũng bắt đầu xuất hiện người có cương vị xin nghỉ việc nhà nước. Chính Bộ trưởng Hồ Đức Phớc lo lắng, trong Bộ Tài chính, một số lãnh đạo cấp vụ, phòng đã nộp đơn xin nghỉ.

Đây là điều khá lạ bởi lâu nay, người nào được tuyển dụng vào nơi này luôn xem đây như một may mắn vì xã hội ta vẫn coi đây như một nơi làm việc hấp dẫn, lý tưởng với nhiều người. 

Vậy xem ra đang có chuyện gì đó không ổn. Trước hết là mức lương quá thấp. Một bộ trưởng lương khoảng 16 triệu đồng thì có lẽ phải xem lại bởi để phấn đấu theo con đường chính trị, lên được chức đó không hề dễ dàng…

Vậy thì ít nhiều đó cũng là điều tốt cho dân, cho đất nước chứ! 

Một khi ai muốn cống hiến thực sự mới dám dũng cảm nhận công việc từ các cơ quan thuộc hệ thống chính trị bởi lương thấp mà trách nhiệm lại nặng nề. 

Tinh gọn bộ máy công chức, viên chức và nâng cao năng suất lao động là tất yếu. Những giải pháp dễ thấy nhất để có thể giúp nhà nước tăng lương cho người làm việc trong bộ máy công quyền cũng từ chính việc tinh gọn bộ máy.

Một đất nước muốn phát triển, một quốc gia muốn có hệ thống pháp luật đúng đắn, các cơ chế, chính sách hợp lòng dân thì trong hệ thống chính trị rất cần có nhiều người giỏi chuyên môn, có tầm nhìn chiến lược... Chúng ta không thể mãi chỉ động viên suông những người có trình độ.  

Không tương xứng thì đừng quá chênh lệch

Chúng ta cần có cơ chế và chính sách đãi ngộ với người tài nếu họ chấp nhận làm trong các cơ quan nhà nước. Khi đồng lương có thể vẫn chưa thực sự tương xứng thì chí ít cũng không thể để tình trạng quá chênh lệch. Bù lại, cũng cần có cách động viên để họ say mê công việc, để họ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Đồng thời, chúng ta cũng cần có cơ chế bảo vệ họ.

Nếu chỉ động viên suông mà không có sự bảo vệ, chúng ta sẽ chứng kiến thực tế như hệ thống bệnh viện công ngày nào được giao quyền tự chủ với tâm trạng hồ hởi thì nay chuyển sang thái cực ngược lại: lo sợ trách nhiệm, không dám làm và từ chối quyền tự chủ. 

Tôi e rằng chất xám quý báu tại các bệnh viện công sẽ dần mất đi và dẫn tới thiếu hụt nghiêm trọng nhân sự giỏi.

Nếu các bộ, ngành, địa phương nào cũng như vậy thì sẽ rất ảnh hưởng đến công cuộc phát triển đất nước. Người tài ra đi còn người đáng rời đi thì ở lì lại. Đó mới là mối lo và đáng suy nghĩ hiện nay. Và vì đó, nếu có chuyện đất nước tụt hậu thì cũng dễ hiểu.

Xây dựng một quốc gia hùng cường cũng giống như xây dựng một ngôi nhà lớn. Nó cần trí tuệ của nhiều người, chứ không phải chuyện ông chủ nhà cứ chi tiền mạnh tay là đủ; cần có cả người thiết kế, người giám sát thi công, người thợ và vật tư chuẩn mực... Chỉ như vậy chúng ta mới có được một toà nhà chất lượng, như ý.  

Làm cho nhà nước hay là làm tư nhân cũng đều cần thiết và đáng trân trọng như nhau. Điều đó là không thể thiếu trong một xã hội như ngày nay. Mọi tài năng đều đáng quý và quan trọng, như những viên gạch tốt nhất mà ngôi nhà chúng ta cần có. Và hệ thống pháp luật, chính sách phù hợp sẽ là chất kết nối hoàn hảo cho những viên gạch kia để xây dựng nên một ngôi nhà vững chãi, một quốc gia hùng cường.

QUỐC PHONG


CÔNG CHỨC VIÊN CHỨC NGHỈ VIỆC: 'ANH RA LẠI CÓ CHỊ VÀO' 
VÀ HỆ LỤY ĐỂ LẠI
TS.ĐINH DUY HÒA/ TVN 18-10-2022
Gần 40.000 người thôi việc là hồi chuông báo động không nhỏ đối với các cơ quan hoạch định chính sách, trước hết là chính sách về lương.

Cuối cùng thì cơ chế kinh tế thị trường cũng đột phá được chút đỉnh vào hệ thống công vụ, công chức vốn kiên cố và bảo thủ với những giá trị truyền thống của nó ở nước ta.

Trước đây từng nghe nói ở những nước kinh tế phát triển thường có hiện tượng người tài khu vực công bị khu vực tư thu hút, do đó nhà nước phải có những biện pháp giữ chân người tài. Giờ đây, đến lượt Việt Nam ta đối mặt với hiện tượng người nhà nước rời nhà nước.

Chúng ta vốn quen với chuyện con người ta bằng mọi giá vào được cơ quan nhà nước, kể cả bỏ tiền “chạy” cho con, cháu học hành xong vào được biên chế. Rồi từ hơn chục năm nay, nhiều cơ quan lại hô hào thu hút người tài vào công vụ, kết quả mới rất khiêm tốn, thì nay lại có hiện tượng công chức, viên chức thôi việc, ra đi tìm bến đỗ mới.

‘Bình thường’ theo góc độ ra vào thuần túy

Theo số liệu được công bố, trong hơn 2 năm qua đã có gần 40.000 cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC) thôi việc, chiếm 2% tổng số biên chế được giao của cả hệ thống chính trị, trong đó có hơn 4.000 công chức, hơn 35.000 viên chức. Số nghỉ việc trong ngành giáo dục là hơn 16.400 người, ngành y tế hơn 12.000 người.


Hơn 16.400 người trong ngành giáo dục thôi việc trong hơn 2 năm qua. Ảnh minh họa: Thúy Nga

Riêng TP.HCM từ tháng 1/2020 đến tháng 6 vừa qua có gần 6.700 CBCCVC thôi việc, trong đó có gần 700 CBCC, gần 2.500 viên chức ngành giáo dục, hơn 2.000 viên chức ngành y tế…

Có ý kiến cho rằng CBCCVC thôi việc như vậy là một điều bình thường trong bối cảnh kinh tế thị trường. Anh đang trong khu vực công nay chuyển sang khu vực tư hoặc ngược lại là hoàn toàn bình thường. Sự liên thông này không có gì đáng lo ngại. Với các quy định về đóng và hưởng BHXH, cho dù có chuyển từ công sang tư thì chế độ BHXH tính cho về hưu về cơ bản không ảnh hưởng gì. Điều này càng tạo điều kiện cho hiện tượng thôi việc ở khu vực công để vào khu vực tư.

CBCCVC thôi việc là hoàn toàn bình thường và nói như nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn là “anh ra thì lại có chị vào“. Người ra khỏi nhà nước cứ ra, sẽ lại có tuyển mới người vào và biết đâu người mới tuyển vào lại chẳng “ngon” hơn nhiều so với người đã ra.

Đấy là nhìn theo một góc độ ra vào thuần túy. Nhìn ở góc độ khác thì sao, có chuyện gì không và nếu có thì nhà nước cần ứng xử ra sao cho phù hợp? Nói cách khác, gần 40.000 CBCCVC thôi việc để lại những hệ lụy gì?

Hồi chuông báo động về lương

- Hệ lụy thứ nhất liên quan tới chính sách của nhà nước về đội ngũ CBCCVC. Có thể nói gần 40.000 người thôi việc là hồi chuông báo động không nhỏ đối với các cơ quan hoạch định chính sách.

Trước hết là chính sách về lương. Ai cũng biết lương của CBCCVC về cơ bản là không đủ cho họ và gia đình. Con người ta đi làm để làm gì nếu không phải là kiếm tiền nuôi sống bản thân, gia đình.

Lương ở cơ quan không đủ sống thì buộc phải kiếm sống ở khu vực tư. Lương khu vực tư bao giờ cũng cao hơn khu vực công. Những người có năng lực, thực tài sẽ được trả lương tương xứng trong khu vực tư. Một trong những hấp dẫn của khu vực tư chính là coi trọng thực tài, trả lương theo kết quả công việc.

Tiếp đến là chính sách về thăng tiến. Cơ hội bình đẳng thăng tiến trong khu vực công, trong từng cơ quan, tổ chức nhà nước là rất hạn chế do nhiều lý do. Cho dù từ nhiều năm nay đã có những thử nghiệm về thi một số chức danh lãnh đạo, quản lý trong cơ quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập, nhưng như vậy vẫn dường như chưa đủ sức hấp dẫn để giữ chân những người muốn ra đi.

Người có năng lực, kết quả công việc luôn xuất sắc, được đồng nghiệp quý trọng và đánh giá cao, nhưng sao không thể được bổ nhiệm vào chức vụ lãnh đạo, quản lý tại cơ quan? Con đường thăng tiến mù mờ. Không được như vậy thì giải pháp rời đi là hoàn toàn hợp lý.

- Hệ lụy thứ hai gắn với môi trường làm việc tại các cơ quan, tổ chức nhà nước.

Dĩ hòa vi quý, thủ tiêu cạnh tranh, tất cả dàn đều cùng tiến, ai cũng được đánh giá ít nhất là hoàn thành nhiệm vụ. Thêm vào đó là lãnh đạo yếu kém, gia trưởng, trù dập… Tất cả những câu chuyện này khiến cho một phận CBCCVC có năng lực, thực sự muốn cống hiến, đóng góp dần chán nản, nếu không rời bỏ môi trường làm việc kiểu như vậy thì e rằng lâu dần họ cũng bị tha hóa, xuống cấp. Giải pháp tốt nhất là ra đi.

- Hệ lụy thứ ba là nhà nước mất đi một khoản tiền không nhỏ đã đầu tư vào CBCCVC kể từ lúc họ vào công vụ.

Sơ bộ có thể kể đến chi phí để tổ chức thi tuyển, xét tuyển, rồi khi họ trở thành người nhà nước là chi phí đào tạo, bồi dưỡng. Chỉ tính riêng cho công chức thì khoản này bao gồm chi phí cho đào tạo tiền công vụ, chi phí cho bồi dưỡng bắt buộc hàng năm, bồi dưỡng chứng chỉ quản lý nhà nước ngạch chuyên viên, ngạch chuyên viên chính… Đấy là chưa kể đến khoản tiền nhà nước bỏ ra để đào tạo bậc sau đại học trong và ngoài nước cho một bộ phận CBCCVC.

Và dễ dàng nhận thấy 4.000 công chức thôi việc không phải mới vào công vụ độ 3, 4 năm. Chi phí đào tạo, bồi dưỡng nhân lên với năm tháng trong công vụ của họ lớn đến chừng nào. Tương tự như vậy là chi phí cho hơn 35.000 viên chức thôi việc.

- Hệ lụy thứ tư phải kể đến là nhà nước lại phải tuyển mới bù trở lại số người đã thôi việc. Lại là tiền nhà nước bỏ ra cho công tác tuyển dụng, đào tạo tiền công vụ, chi cho các khóa đào tạo, bồi dưỡng…

Không biết liệu Bộ Nội vụ, rồi Bộ Giáo dục và Bộ Y tế đã sơ bộ tính ra được các khoản chi phí này chưa?

Cần tìm giải pháp thỏa đáng

-Hệ lụy thứ năm cũng hết sức đáng lưu ý, đó là trình độ, năng lực của gần 40.000 CBCCVC đã thôi việc.

Khách quan mà nói, không CBCCVC nào còn độ mươi năm nữa nghỉ hưu sẽ thôi việc để tìm cơ hội ở khu vực tư. Độ rủi ro quá cao, tốt nhất cứ làm nốt mươi năm rồi hưu cho khỏe.

Tiếp đến là câu hỏi liệu những người năng lực trung bình, trong công vụ cũng thường chỉ đạt mức đánh giá bình thường có can đảm thôi việc? Chắc cũng có, nhưng chỉ là số ít.

Bộ Nội vụ và các bộ có liên quan đương nhiên có những thông tin cụ thể về gần 40.000 người thôi việc này. Nhưng sơ bộ có thể suy luận rằng trong số đó, có một phần không nhỏ là những người có năng lực thực sự, đã từng có đóng góp đáng kể cho cơ quan nhà nước. Nếu suy luận này là đúng thì câu chuyện CBCCVC thôi việc quả là đại vấn đề.

Tinh giản biên chế bao nhiêu năm hầu như không đưa được người không đủ năng lực ra khỏi biên chế, giờ người có năng lực lại ra đi. Lâu dài, bộ máy công quyền chỉ còn lại đa phần là những người năng lực trung bình. Thật đáng buồn làm sao, bởi nếu vậy thì biết đến bao giờ mới đạt mục tiêu có một đội ngũ CBCCVC có năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước và phục vụ tốt người dân, xã hội?

- Hệ lụy thứ sáu muốn đề cập cuối cùng ở đây là câu chuyện suy giảm chất lượng dịch vụ công bởi gần 40.000 người thôi việc.

Công chức giỏi về quản lý nhà nước ra đi dẫn đến chất lượng thể chế, chính sách bị ảnh hưởng; bác sỹ, điều dưỡng viên ra đi dẫn đến trước hết là thiếu hụt lực lượng làm việc, kế đến là sự xuống cấp của dịch vụ y tế; giáo viên ra đi các nhà trường vốn đã thiếu người do siết biên chế lâu nay, giờ lại thiếu trầm trọng hơn và đương nhiên ảnh hưởng tới chất lượng của nhà trường…

Nói 6 hệ lụy này cũng chính là nói 6 vấn đề nổi lên qua chuyện thôi việc của gần 40.000 CBCCVC thời gian qua và do đó rất cần được nghiên cứu tìm ra giải pháp xử lý thỏa đáng trong cả hệ thống chính trị nước ta.

Đinh Duy Hòa

Người đăng: vào lúc

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Đăng ký: Đăng Nhận xét (Atom)