ĐIỂM BÁO MẠNG
- Quốc tế: Dùng chiêu cũ cứng rắn với Trung Quốc, ông Trump dễ thất thế trước đối thủ? (VNN 14/9/2020)-Rộ nghi vấn tàu khu trục Trung Quốc mang ‘sát thủ tàu sân bay’ (VNN 14/9/2020)-Thư của ông Chu Đình Xương gởi BCH Trung ương đảng CSVN tháng 2/1983 (BVN 14/9/2020)-Nếu Biden đắc cử chính sách của Mỹ đối với Australia và châu Á sẽ ra sao? (BVN 14/9/2020)-Nguyễn Quang Dy-Thiện chí của ASEAN, Trung Quốc và các nước khi bàn về Biển Đông (VNN 13/9/2020)-Thiết kế của Lầu Năm Góc đã giúp cứu nhiều sinh mạng trong vụ 11/9 ra sao-Kỳ cuối (VNN 13/9/2020)-Khác biệt lớn giữa Trump và Biden (BVN 13/9/2020)-Nguyễn Gia Kiểng-Nước Mỹ, một thời cuồng nộ (TD 12/9/2020)-Nhã Duy-Hình ảnh lễ tưởng niệm 11/9 đặc biệt ở Mỹ (VNN 12/9/2020)-Nóng lạnh thất thường, Trung Quốc thay đổi ngoại giao chiến lang (TVN 11/9/2020)-Lý do nhiều đại gia công nghệ Mỹ không muốn ông Trump tái cử (VNN 10/9/2020)-Chuyên gia lý giải ý đồ đằng sau các cuộc tập trận và phóng tên lửa của TQ ở Biển Đông (SOHA 10-9-20)-TT Donald Trump được đề cử giải Nobel Hòa bình (VOA 9-9-20)-Vài suy nghĩ về nền dân chủ ở Mỹ: Cuộc chiến văn hóa (Bài 6) (BVN 9/9/2020)-Đoàn Hưng Quốc-Liên minh quân sự Việt Nam-Ấn Độ đang hình thành để đối đầu Trung Quốc trên Biển Đông? (VOA 8-9-20)-Ai sẽ là Tổng thống tiếp theo của nước Mỹ? (VNN 8/9/2020)-Đẩy mạnh hợp tác dầu khí với Mỹ: Đòn nhất cử lưỡng tiện cho Việt Nam (RFI 8-9-20)-Điều ông Trump phải thể hiện để quyết định thắng bại ở bầu cử (VNN 8/9/2020)-Hội đồng Liên nghị viện ASEAN họp trực tuyến từ Việt Nam (KTSG 8/9/2020)-Bầu cử 2020: Cập nhật kết quả thăm dò của Trump và Biden (BBC 7-9-20)-Chính quyền Mỹ đã biết trước vụ khủng bố 11/9/2001? (VNN 7/9/2020)-Nhìn lại thành tích bốn năm tại nhiệm của TT Mỹ Donald Trump (TD 7/9/2020)-Vũ Ngọc Yên-
- Trong nước: Đà Nẵng nhộn nhịp trở lại sau dịch bệnh (KTSG 13/9/2020)-Ân tình (TD 11/9/2020)-Đặng Đình Mạnh-Kêu gọi mua báo Đảng: “Lời thú nhận thất bại một cách gián tiếp!" (RFA 10-9-20)-Đại hội XIII và con đường hướng tới Việt Nam hùng cường (VNN 10/9/2020)-Vụ án Đồng Tâm gây tâm lý 'sợ hãi, bất lực' trong giới trẻ Việt Nam (BBC 9-9-20)-Đồng Tâm: Carl Thayer nói 'Đảng CSVN cần xét lại chiến lược truyền thông của nhà nước' (BBC 10-9-20)-Vụ Đồng Tâm “sẽ khiến chính quyền phải xử lý nội bộ”? (BBC 10-9-20)- Các luật sư bào chữa cho người dân Đồng Tâm bị theo dõi sau khi rời tòa (RFA 10-9-20)-Thủ tướng quyết định thi hành kỷ luật ông Trần Ngọc Căng (GD 9/9/2020)-CT Quảng Ngãi-Tóm tắt: Ngày thứ hai phiên tòa sơ thẩm vụ án Đồng Tâm (BVN 9/9/2020)-Vấn nạn xã hội Việt Nam dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng Cộng sản (RFA 8-9-20)-Tổng hợp xét xử vụ án Đồng Tâm ngày 7/9/2020 (BVN 8/9/2020)-Ông Nguyễn Đức Chung là 'mắt xích quan trọng' trong vụ Đồng Tâm? (BBC 8-9-20)-Đại hội 13: Hai điều ngộ nhận từ hệ tư tưởng đang cản trở cải cách thể chế (RFA 8-9-20)-Cán bộ cấp chiến lược tuyệt đối không được dính dáng đến tiêu cực (LĐ 8-9-20)-Vụ án Đồng Tâm và hai… ông Trọng, hai… đảng! (Blog VOA 7-9-20)-
- Kinh tế: Lạ: Trồng ngô không lấy hạt, mồng tơi không thu lá (VNN 14/9/2020)-Thị trường tái chế máy bay hứa hẹn sôi động (KTSG 14/9/2020)-Ngành khai thác vàng già cỗi của Nam Phi ‘hồi sinh’ nhờ cơn sốt vàng (KTSG 14/9/2020)-Cơ hội cho nhiều “tay chơi” mới trong ngành chăm sóc sức khỏe (KTSG 14/9/2020)-Vận tải hành khách từ Đà Nẵng được nối lại từ chiều nay, 13-9 (KTSG 13/9/2020)-Đề xuất giảm 30% thuế thu nhập cho tất cả doanh nghiệp (KTSG 13/9/2020)-Đề xuất giảm 30% thuế thu nhập cho tất cả doanh nghiệp (KTSG 13/9/2020)-Châu Á chuộng “thịt giả” hơn trong mùa dịch (KTSG 13/9/2020)-Đưa tàu vượt bãi thủy lôi (KTSG 13/9/2020)-Đà Nẵng nhộn nhịp trở lại sau dịch bệnh (KTSG 13/9/2020)-Chặn 'làn sóng' bê tông hoá để cứu tương lai đô thị di sản Đà Lạt (NĐT 12-9-20)-Đời shipper: Có ngày uống 5 ly trà sữa, ăn 2 nồi lẩu, 'gồng mình' để tránh thất nghiệp (TT 13-9-20)-Cấm taxi ở một số tuyến phố nội đô: Có bất công cho taxi truyền thống? (NĐưa Tin 13-9-20)-Sâu phá trụi cây xanh, lộ ra sự thiếu bài bản (PN 13-9-20)-Gần 40 năm vuông tròn với khuôn bánh Trung thu (NĐưa Tin 13-9-20)-Lao động Việt tại Hàn Quốc: Đối mặt nguy cơ mất việc, thiếu việc làm (DV 13-9-20)-"Buốt ruột" vì vắng khách, chủ khách sạn phố cổ Hà Nội rao bán trăm tỷ đồng (DT 13-9-20)-Tivi 4K rẻ chưa từng thấy, có chiếc giảm tới 40 triệu đồng (VNN 13/9/2020)-
- Giáo dục: Giáo viên An Giang hết hy vọng nhận tiền tăng tiết? (GD 14/9/2020)-Một Hiệu trưởng nhắn tin doạ mang xăng “xử” Trưởng phòng Giáo dục (GD 14/9/2020)-Đại học Kinh doanh và Công nghệ chưa cấp bằng 2000 sinh viên vì thiếu người ký (GD 14/9/2020)-Giáo viên vừa ra trường phải có chứng chỉ chức danh mới được xếp lương hạng III? (GD 14/9/2020)-Các chương trình đào tạo MBA tốt nhất tại Mỹ (GD 14/9/2020)-Học sinh bị ngộc độc, Trường tiểu học Tiên Dương có trách nhiệm gì? (GD 13/9/2020)-
- Phản biện: Một phê phán tầm thường và thấp kém (BVN 14/9/2020)-Nguyễn Đình Cống-Đòn tâm lí của cảnh sát điều tra đánh dân vô tội Đồng Tâm (BVN 14/9/2020)-Phạm Đình Trọng-Vụ án Đồng Tâm - Hãy thực nghiệm hiện trường: Bị cáo Lê Đình Chức đã đâm 3 công an như thế nào? (BVN 14/9/2020)-Hiếu Bá Linh-Giáo dục, góc nhìn qua lăng kính “đột phá” (2) (GD 13/9/2020)-Xuân Dương-Xô viết Nghệ Tĩnh và một số vấn đề về chính quyền cách mạng Việt Nam (VHNA 13-9-20)-Mạch Quang Thắng-Vụ án Đồng Tâm: Đảng bị răn đe và được dân giáo dục (TD 13/9/2020)-Trân Văn-KHI KẺ CHẤP PHÁP NGỒI XỔM LÊN LUẬT TỐ TỤNG (BVN 12/9/2020)-Tô Văn Trường-Khai thác Hiệp định thương mại tự do-thế hệ mới để hỗ trợ các bị can trong vụ án Đồng Tâm (BVN 12/9/2020)-Giáo dục, góc nhìn qua lăng kính “đột phá” (1) (GD 11/9/2020)-Xuân Dương-“Ta thà bị lừa còn hơn không tin ở con người”! (BVN 11/9/2020)-Nguyễn Anh Tuấn-Hãy bảo vệ các luật sư của Đồng Tâm! (BVN 11/9/2020)-Phạm Đoan Trang-Vị khét ở đáy nồi (TD 10/9/2020)-Ngô Anh Tuấn-Hãy chú ý lời khai của ông Lê Đình Công tại toà (TD 10/9/2020)-Lưu Trọng Văn-Cần lắm quyết định sáng suốt của Bộ Chính trị trong vụ án Đồng Tâm... (TD 10/9/2020)-Nguyễn Ngọc Chu-Vụ án Đồng Tâm, đất đai hay quyền lực? (TD 10/9/2020)-J.Nguyễn-Người tài luôn hoài nghi tất cả (TVN 9-9-20)- P/v Trần Đình Thiên-Cái giá của “xã hội hóa” thiếu kiểm soát (GD 7/9/2020)-Xuân Dương-Đã có lần tranh cử như thế (TD 5/9/2020)-Nguyễn Đình Cống-
- Thư giãn: Muôn kiểu độ Honda Super Cub của dân chơi Việt (VNN 14/9/2020)-Giáo sư Nguyễn Lân Dũng nói về “Người quét dọn tâm hồn” (GD 13/9/2020)-
“Xã hội hóa” là khái niệm khoa học về con người và xã hội (Nhân loại học và Xã hội học), xã hội hóa là quá trình con người tiếp nhận văn hóa xã hội và chuyển hóa thành nhân cách của mình.
Xã hội hóa có thể giúp cá nhân trở thành thành viên có trách nhiệm với xã hội nhưng cũng có thể biến một người bình thường thành tội phạm nếu sự tiếp nhận bị sai lệch.
Gần đây tại Việt Nam khái niệm “xã hội hóa” đã bị hiểu và vận dụng không theo cách mà các nhà khoa học mô tả.
Trong nhiều văn kiện chính thức, “xã hội hóa” được giải thích như là cách nhà nước động viên các nguồn lực xã hội tham gia vào một số lĩnh vực như văn hóa, giáo dục, y tế, giao thông vận tải,…
Một số lĩnh vực khác như chính trị, quốc phòng, an ninh không có chuyện xã hội hóa.
Có nhiều cách thực hiện xã hội hóa.
Cho phép tư nhân kinh doanh, sản xuất, hoạt động trong một số lĩnh vực kinh tế, xã hội mà nhà nước không độc quyền được cho là biểu hiện rõ nhất của khái niệm “xã hội hóa” theo cách hiểu của Việt Nam.
Quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước cũng được một số học giả, quan chức gọi là “xã hội hóa” mặc dù thực chất đây là quá trình tư nhân hóa tài sản công.
Doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, cơ quan công ích bắt tay tư nhân cùng khai thác cơ sở vật chất, thương hiệu cũng là một dạng xã hội hóa.
Người dân trực tiếp trả tiền để nhận được các dịch vụ công ích như thu gom rác thải sinh hoạt, công chứng tài liệu,… cũng được hiểu là xã hội hóa.
Ba lĩnh vực xã hội hóa rầm rộ nhất và cũng xuất hiện nhiều tai tiếng nhất là giao thông, y tế và giáo dục.
Có tới 300.000 kết quả tìm kiếm liên quan đến cụm từ “Lùm xùm BOT giao thông” và số bài báo đã đăng về sự “lùm xùm” này chắc không chỉ dừng lại ở con số hàng trăm.
Đối với giáo dục, chủ trương xã hội hóa góp phần giải quyết nhiều khó khăn mà nhà nước đang phải đối diện như thiếu trường lớp, kinh phí, việc làm cho giáo viên mới tốt nghiệp các trường Sư phạm,…
Số liệu trong “Tờ gấp giáo dục 2019” cho thấy toàn quốc có 10.461 số trường mầm non công lập, trong khi có tới 2.878 trường ngoài công lập chiếm 27,5%.
Năm 2020, thành phố Hà Nội ban hành chủ trương chỉ tuyển 62% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở vào các trường trung học phổ thông công lập, số còn lại phải học trường tư hoặc các loại hình đào tạo khác.
Có ý kiến cho rằng không phải các địa phương thiếu trường lớp mà do định hướng nghề nghiệp và phân luồng sau trung học cơ sở, đây là cách lý giải khó chấp nhận.
Phải chăng xã hội hóa giáo dục chính là cứu cánh cho sự bất cập về quy hoạch dân cư, mạng lưới trường lớp, đội ngũ nhà giáo,… và do đó đôi khi phải mắt nhắm mắt mở cho hoạt động của không ít cơ sở không đạt chuẩn?
Bên cạnh mặt tích cực, cần phải khẳng định chính xã hội hóa đã dẫn tới không ít kết quả đau lòng ở tất cả các cấp học như vụ cháu bé tử vong vì bị bỏ quên trên ôtô, lãnh đạo nhà trường cấu xén tiền ăn của học trò, trường tư thục ăn chặn tiền phụ huynh đã nộp khi muốn chuyển trường cho con (vì chuyển nơi cư trú),…
 |
Ảnh minh hoá về xã hội hoá giáo dục trên Plo.vn |
Ở bậc đại học, chuyện bán văn bằng như Đại học Đông Đô không phải là cá biệt.
Ngày 06/07/2020, Báo điện tử Đài truyền hình Việt Nam Vtv.vn trong chuyên mục “Chuyển động 24h” có phóng sự “Nhiều bất thường trong hoạt động đào tạo của trường Đại học Chu Văn An”. [1]
Đến ngày 09/07/2020, báo Nongnghiep.vn đăng bài liên quan đến đại học này:
“Thêm một 'lò' đào tạo cử nhân giấy: Dịch vụ chuẩn hóa cán bộ!” [2];
Để những chuyện lùm xùm xảy ra liên tục tại không ít cơ sở giáo dục đại học liệu có thuộc trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo?
Đây chỉ là buông lỏng quản lý khi ồ ạt “xã hội hóa giáo dục” hay còn những điều mà truyền thông và người dân không thể biết?
Cơ sở giáo dục đại học ngoài công lập đào tạo không đúng luật, cấp phát văn bằng bừa bãi không thể nói chỉ là thuộc trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo bởi đảng bộ địa phương quản lý về mặt đảng, chính quyền địa phương chịu trách nhiệm quản lý nhân sự và theo luật được cử người tham gia ban lãnh đạo trường,…
Rõ ràng là chức năng quản lý nhà nước của nhiều bộ phận thuộc hệ thống chính trị với công tác xã hội hóa giáo dục đang bị xem nhẹ nếu không phải là có sự đan xen lợi ích.
Thế còn “xã hội hóa y tế” và giao quyền tự chủ cho các cơ sở y tế có thực sự mang lại những điều tốt đẹp?
Bốn năm trước, một bài viết trên Vov.vn cho biết “Bệnh viện Bạch Mai, giá phòng dịch vụ dao động từ 500.000 đồng đến 2 triệu đồng/1 người tùy từng loại, phòng 9 giường, 3 giường hay 1 giường”. [3]
 |
Hình ảnh phòng dịch vụ của Bệnh viện Bạch Mai mà Vov.vn đăng tải. |
Tưởng chừng với những điều truyền thông phát hiện, người bệnh sẽ được hưởng các dịch vụ phù hợp với đồng tiền bỏ ra nhưng sự thật không phải vậy.
Thảm họa khủng khiếp nhất là vụ Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình giao cho tư nhân bảo trì, sửa chữa thiết bị chạy thận đã khiến 8 bệnh nhân tử vong vào năm 2017.
Bộ Công an vừa công bố một vài số liệu trong vụ lừa đảo, chiếm đoạt tài sản tại Bệnh viện Bạch Mai, điều tra bước đầu cho thấy các đối tượng nâng khống máy móc từ 7,4 tỉ đồng (đã bao gồm thuế VAT) lên 39 tỉ đồng.
Việc này khiến người bệnh phải chi trả 23 triệu đồng/ca, chênh lệch 18 triệu đồng. Từ năm 2017 - 2019 có hơn 500 ca sử dụng dịch vụ và số tiền chênh lệch mà các đối tượng chiếm đoạt của người bệnh lên tới khoảng 10 tỉ đồng.
Người nghèo, người có thu nhập thấp bị móc túi 18 triệu đồng cho một ca sử dụng dịch vụ không biết có khiến lương tâm những người có trách nhiệm tại Bệnh viện Bạch Mai day dứt?
Gần 20 năm trước, một bài báo đăng trên Tạp chí nghiên cứu pháp luật của Viện nghiên cứu lập pháp thuộc Ủy ban Thưởng vụ Quốc hội đã nêu khá nhiều ý kiến:
Bài báo cho rằng bệnh nhân là “Người mua dịch vụ y tế” còn thầy thuốc (bác sĩ điều trị) là “người bán dịch vụ y tế”. Trong mối quan hệ này, khách hàng (người mua) không bao giờ là “thượng đế”, mọi quyết định đều phụ thuộc vào lương tâm và trình độ người bán.
“Khi người bán có lương tâm, trách nhiệm, người ta sẽ có sự chọn lọc và cung cấp đúng các dịch vụ phù hợp với nhu cầu chẩn đoán và điều trị của bệnh tật có hiệu quả, đó chính là y đức của đại bộ phận các thầy thuốc và nhân viên y tế.
Ngược lại, cũng có thể người bán không những chỉ bán các dịch vụ y tế mà còn bán cả lương tâm và trách nhiệm, chạy theo đồng tiền để thu lợi nhuận càng nhiều càng tốt thì không thể nói trước được những hậu quả của nó”. [4]
Ông Nguyễn Quốc Anh - nguyên Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai (thời điểm liên kết với Công ty thiết bị y tế BMS) khẳng định “việc đưa máy móc vào sử dụng là đúng quy định và bệnh viện cũng chỉ là nạn nhân”?
Nói “bệnh viện là nạn nhân” là hoàn toàn đúng bởi “bệnh viện” không thể đặt bút ký hợp đồng liên kết, đại bộ phận y, bác sĩ và cán bộ phục vụ thuộc biên chế Bệnh viện Bạch Mai cũng không liên quan gì trong vụ việc này, nhưng bảo người có trách nhiệm cầm bút ký cũng là nạn nhân thì thật khó lọt lỗ tai.
Có thể những người chuyên ngành y như ông Nguyễn Quốc Anh không có thông tin về giá cả thiết bị song một bệnh viện đầu ngành như Bạch Mai không thể không có những người phụ trách mua sắm trang thiết bị, chẳng lẽ ông Quốc Anh không hề tham khảo ý kiến nhân viên dưới quyền hay những người này đẫ tham khảo đơn giá từ chính công ty BMS?
Không phải ai cũng có thể nhận được chân trông giữ ô tô, xe máy, bán nước sôi trong khuôn viên bệnh viện Bạch Mai, vì thế việc liên kết với ai, liên kết như thế nào và lợi nhuận thu được từ những “liên kết” này luôn là điều công luận muốn cơ quan chức năng làm sáng tỏ.
Những kẻ bòn rút từng đồng tiền trên bệnh tật của của người bị mắc bệnh là những kẻ mất hết nhân tính, hành động của chúng phải xem là tội ác và phải bị nghiêm trị.
Bên cạnh đó, không thể không nêu câu hỏi về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, của cơ quan ban hành các văn bản quy phạm pháp luật trước những sai phạm trong quá trình xã hội hóa ồ ạt các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, giao thông,…
Để xảy ra sai phạm, những người liên quan ai cũng cho rằng mình vô can, và đương nhiên người dân không thể là người quyết định họ có tội hay vô tội.
Thiết nghĩ Bộ Công an nên mở rộng điều tra xem còn bao nhiêu bệnh viện đã thực hiện xã hội hóa kiểu như Bệnh viện Bạch Mai đã làm.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://vtv.vn/xa-hoi/hang-tram-nguoi-co-bang-dai-hoc-tu-lop-hoc-ma-co-dau-hieu-cua-toi-gia-mao-202007061148306.htm
[2] https://nongnghiep.vn/them-mot-lo-dao-tao-cu-nhan-giay-dich-vu-chuan-hoa-can-bo-d267987.html
[3] https://vov.vn/xa-hoi/phong-dieu-tri-dich-vu-tai-benh-vien-xuong-cap-van-12-trieu1-ngay-519528.vov
[4] http://lapphap.vn/Pages/tintuc/tinchitiet.aspx?tintucid=208799
Có vẻ như chủ trương đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo đã bắt đầu phát huy tác dụng nhưng không phải với giáo dục nói chung mà chủ yếu với nhóm lợi ích “Cai thầu giáo dục”.
Nhóm lợi ích “Cai thầu giáo dục” bao gồm nhiều thành phần: Người/cơ quan quản lý giáo dục, lãnh đạo nhà xuất bản, người viết sách, doanh nghiệp/đại lý phân phối, một bộ phận nhà giáo,…
Sự bát nháo trong xuất bản và bán sách giáo khoa năm học 2020-2021 không phải là vấn đề hóc búa đến mức Bộ Giáo dục và Đào tạo không thể dự báo.
Vì sao chỉ đến khi dư luận xã hội bức xúc, báo chí tung ra hàng loạt bài thì Bộ Giáo dục và Đào tạo mới vội vã ban hành một số chỉ đạo?
Trên không gian mạng, một số ý kiến quy lỗi cho tác giả, nhà xuất bản, lãnh đạo cơ sở giáo dục các cấp ở địa phương.
Phải chăng đó chỉ là nhìn cây mà không thấy rừng?
Trước hết xin nói đôi điều về “rừng”:
Người viết không tham vọng chỉ rõ đâu là nguyên nhân của sự lùm xùm trong giáo dục cũng như không dám khuyến cáo các vị chức sắc mà chỉ nêu lên vài suy nghĩ.
Biết rằng dù nói nhiều cũng chẳng mấy ai nghe bởi trong mấy năm qua, mỗi năm đã viết hơn chục bài về chính sách vĩ mô trong giáo dục.
Riêng chuyện sách giáo khoa năm học 2020-2021, cần phải nói ngay trách nhiệm để thiếu sách giáo khoa, sách kém chất lượng, tình trạng sách giáo khoa bán kèm với hàng loạt tài liệu “ăn theo” đều liên quan đến chủ trương “xã hội hóa giáo dục” không được kiểm soát chặt chẽ. Trách nhiệm trực tiếp thuộc về lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Đây không phải là “chụp mũ” mà dựa vào Nghị quyết số 88 năm 2014 và Nghị quyết số 51 năm 2017 của Quốc hội “Về đổi mới Chương trình giáo dục phổ thông và sách giáo khoa phổ thông”.
Theo các nghị quyết nêu trên, Quốc hội giao Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông (Mầm non, Tiểu học, Trung học cơ sở, Trung học phổ thông).
Tuy nhiên, sau sáu năm (tính từ khi ban hành Nghị quyết 88) đến năm 2020 này, Bộ Giáo dục và Đào tạo không hoàn thành nhiệm vụ mà Quốc hội giao phó.
Nếu Bộ Giáo dục và Đào tạo hoàn thành việc biên soạn, xuất bản sách giáo khoa phổ thông thì có xảy ra tình trạng thiếu sách, bán sách kèm các ấn bản khác như hiện nay?
Mấy chục năm nay, đặc biệt là thời kỳ cả nước cầm súng bảo vệ tổ quốc, có bao giờ phụ huynh phải chạy khắp thành phố mà không mua nổi bộ sách giáo khoa (lớp 6) cho con em khi ngày khai giảng đã qua?
Theo đánh giá của một số đại biểu Quốc hội “Những kết quả chính đã đạt được sau gần 6 năm thực hiện Nghị quyết 88, gần 3 năm thực hiện Nghị quyết 51 của Quốc hội, đó là Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành được chương trình giáo dục phổ thông mới, cơ bản đáp ứng được yêu cầu của các nghị quyết”. [1]
 |
(Ảnh minh hoạ: Báo Đại Đoàn kết). |
Sáu năm nghĩa là hơn một nhiệm kỳ mới chỉ hoàn thành được “chương trình giáo dục phổ thông”, vậy bao nhiêu năm nữa mới đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo?
Có đại biểu Quốc hội cho rằng “Việc biên soạn thêm một bộ sách giáo khoa của Bộ bằng ngân sách nhà nước trong bối cảnh này vừa không cần thiết, vừa khó bảo đảm chất lượng và sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến việc thực hiện chủ trương xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa”. [1]
Ý kiến của vị đại biểu Quốc hội nêu trên có đại diện cho mong muốn của cử tri, có phải mang hàm ý “xã hội hóa” trong lĩnh vực giáo dục quan trọng hơn trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo?
Quốc hội hiện đứng trước hai khả năng, hoặc là ban hành nghị quyết mới thay thế các nghị quyết đã ban hành nhưng không được thực thi hoặc là truy rõ trách nhiệm người/cơ quan không thực hiện nghị quyết của Quốc hội, tức là vi phạm quy định trong một văn bản quy phạm pháp luật?
Gần đây đã xuất hiện khả năng mới, đó là chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng: “Phải tạo được những bước đột phá thực sự về thể chế để giải quyết những vấn đề thực tiễn đang đặt ra, rất thiết thực và cụ thể”. [2]
Phát biểu của ông Nguyễn Phú Trọng cho thấy những “đổi mới, cải cách” thể chế được thực hiện hàng chục năm qua cho đến nay chưa đáp ứng những vấn đề thực tiễn đang đặt ra, nói cách khác dẫu là “đổi mới” hay “cải cách” thì vẫn chưa “thực sự”, chưa “đột phá” và điều này không chỉ nói về thể chế kinh tế hay thể chế chính trị mà bao trùm mọi hoạt động của “Hệ thống chính trị” trong đó có giáo dục và đào tạo.
Vậy “đột phá” trong giáo dục đào tạo là gì?
Là trả lời theo tư duy khoa học mấy câu hỏi:
- Triết lý giáo dục của Việt Nam là gì?
- Giáo dục độc lập hay gắn kết hữu cơ với cơ chế thị trường (và đó là cơ chế thị trường nào, định hướng hay không định hướng)?
- Nhà giáo hay học sinh là trung tâm trong nhà trường?
- Xã hội hóa giáo dục đến mức nào là vừa?
- Giáo dục cần quản lý theo mô hình nào (quân đội, công an hay doanh nghiệp)?
…
Hiện giáo dục đang được quản lý theo mô hình thời trước đổi mới, giáo dục đang bị chia nhỏ theo kiểu “Hoa thơm mỗi bộ, ngành, địa phương hưởng một ít”.
Toàn bộ nguồn lực và nhân lực và quyền lực giáo dục bị phân tán, bị chia năm xẻ bảy thì làm sao tạo nên sức mạnh để “đột phá”?
Không ít bộ, ngành, địa phương chỉ nhìn thấy lợi ích của cơ quan, đơn vị mình mà không quan tâm đến bộ phận khác, điều này không phải cá biệt mà diễn ra thường xuyên.
Việc nhân dịp ngày Nhà giáo Việt Nam, Đài truyền hình trung ương cho phát clip “Nhặt xương cho thày” có cho thấy tầm nhìn của lãnh đạo cơ quan truyền thông với sự nghiệp giáo dục?
Một ví dụ cho thấy mọi cố gắng của nhà giáo, của ngành Giáo dục trong cách dạy trẻ em phát âm tiếng Việt đều có thể uổng phí khi xem, nghe thuyết minh mấy chục tập đầu của bộ phim dài 90 tập “Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh - Biên niên sử truyền hình”.
Người đọc thuyết minh vốn là Nghệ sĩ ưu tú phát âm các từ “chiến tranh”, “chính trị” theo kiểu “xì hơi” giống nhau cả hai cụm ký tự ghép biểu thị phụ âm “ch” và “tr”.
Vậy trẻ em phát âm theo đài truyền hình hay theo thày cô?
Vừa qua hàng loạt cơ sở giáo dục bị phát hiện đào tạo siêu tốc, cấp khống văn bằng, các “lò ấp thạc sĩ, tiến sĩ” hoạt động hết công suất nhưng việc xử lý người sử dụng văn bằng “rởm” hình như mới chỉ “gãi từ vai trở xuống”.
Năm 2015 Vtv.vn đăng bài viết: “Bằng giả hoành hành: Chỉ có thể 'chui' vào cơ quan nhà nước”.
Cựu Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận cho rằng: “Việc học giả, bằng giả, học thật nhưng chất lượng giả chỉ có thể “chui” vào hệ thống công chức nhà nước, không chui vào được tư nhân, doanh nghiệp nước ngoài”. [3]
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhán mạnh: “Nếu cơ chế tuyển người và sử dụng người trong các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước mà đổi mới theo chất lượng thì chất lượng giáo dục sẽ tự nhiên kéo theo”. [3]
Những phát ngôn nêu trên cho thấy chính “cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước” - nơi tuyển dụng và sử dụng người có bằng giả - là một trong những yếu tố khiến chất lượng giáo dục không được cải thiện.
Phải chăng đang có tình trạng rừng không dành cho cây mà cho dây leo và cỏ dại?
Theo cách ví von của một vị nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, nếu giáo dục vẫn là đoàn tàu với mấy chục triệu hành khách (nhà giáo, nhà quản lý và học sinh, sinh viên) chạy trên đường ray thì tăng tốc hay rẽ ngang đều có thể gây nên tai nạn.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng từng nêu ý kiến:
“Trên có chính sách thì dưới có đối sách”;
“Một số người có chức có quyền giữ tác phong quan cách, gia trưởng, phụ trách địa phương nào, đơn vị nào, thì như một “ông vua con” ở đấy!”.
Liệu chính sách mà Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành có vượt qua cửa ải của những “ông vua con” phụ trách địa phương, đơn vị?
“Rừng” là như thế liệu “cây” có thể sống khỏe?
(Còn nữa)
Tài liệu tham khảo:
[1] https://vtv.vn/giao-duc/bo-gddt-khong-can-bien-soan-them-bo-sach-giao-khoa-bang-kinh-phi-tu-ngan-sach-202006140019275.htm
[2] https://nhandan.com.vn/tin-tuc-su-kien/chuan-bi-va-tien-hanh-that-tot-dai-hoi-xiii-cua-dang-dua-dat-nuoc-buoc-vao-mot-giai-doan-phat-trien-moi-615015/
[3] https://dantri.com.vn/giao-duc-khuyen-hoc/bang-gia-chi-lot-duoc-vao-co-quan-nha-nuoc-1393975396.htm
Ý kiến “Phải tạo được những bước đột phá thực sự về thể chế …” vận dụng vào thể chế kinh tế có thể dễ bàn thảo bởi nền kinh tế chúng ta đang vận hành là “Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”.
Chỉ với câu nói ngắn gọn như vậy người ta vẫn hiểu đầy đủ bản chất của nền kinh tế đất nước ta giai đoạn này. Chính vì vậy “đột phá thể chế kinh tế” từ nội hàm đến ngôn ngữ có thể bao gồm ba khả năng:
- Nền kinh tế thị trường định hướng;
- Nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa;
- Nền kinh tế thị trường.
Giữ nguyên như cũ là không “đột phá”, lựa chọn phương án nào trong ba phương án nêu trên là công việc của các nhà hoạch định chiến lược nhưng chắc chắn không thể “đột phá” khi bỏ cụm từ “Nền kinh tế thị trường” bởi đó là đặc trưng mà thế giới đã thừa nhận.
Vậy khi chưa có một triết lý giáo dục được diễn tả ngắn gọn (như kinh tế) mà bàn về đột phá trong giáo dục phải chăng là hơi vội?
Vậy phải chăng đột phá đầu tiên là tập hợp các “nguyên khí quốc gia” để bàn bạc, thống nhất đưa ra một triết lý giáo dục cho toàn dân góp ý?
 |
Làm sao để chọn được người có tâm, có tài, hết lòng vì công việc chung? (Ảnh minh hoạ: Doanhnhansaigon.vn) |
Nếu không thể tồn tại lâu dài thì ít nhất triết lý giáo dục ấy cũng phải tiệm cận chân lý trong vòng 60 năm, quãng thời gian từ lúc đứa trẻ vào mẫu giáo đến khi có thể đi làm kiếm sống rồi nhận sổ hưu.
Báo điện tử Dangcongsan.vn viết: “Lựa chọn cán bộ có tâm, xứng tầm”. [4]
Báo Nhandan.com.vn viết: “Lựa chọn những cán bộ có tâm, có tài, hết mình vì công việc chung”. [5]
“Tâm” được đặt trước “tầm” hoặc “tài” cho thấy quan điểm lãnh đạo của đảng là hệ thống chính trị trước hết cần những con người tâm đức, sau đó mới là tài năng.
Vậy phải chăng đây chính là những gì mà triết lý giáo dục Việt Nam phải hướng tới?
Và cách đặt vấn đề này có đưa chúng ta quay về với triết lý giáo dục Việt Nam tồn tại hàng ngàn năm qua, đó là “Tiên học lễ, hậu học văn”?
“Lễ” dạy cho con người có tâm, “văn” dạy cho con người có tài.
Nếu một nền giáo dục vận hành theo một triết lý nào đó hoàn thành sứ mệnh đào tạo các thế hệ công dân vừa có tâm, vừa có tài thì tại sao chúng ta lại e ngại, thậm chí là ruồng bỏ triết lý đó suốt mấy chục năm cho đến gần đây?
Không ít ý kiến cho rằng không thể diễn đạt “triết lý giáo dục” chỉ bằng một câu nói ngắn gọn và vì thế có những gợi ý dài hàng chục dòng!
Câu nói diễn đạt triết lý giáo dục bên cạnh việc mang thông điệp về một nền giáo dục dân tộc, nhân văn, khoa học phải đạt được tiêu chí ngắn gọn, súc tích, dài hàng chục dòng thì ai nhớ.
Ngành Du lịch từng được du khách tán thưởng qua câu quảng bá (Slogan) “Việt Nam, vẻ đẹp tiềm ẩn” (Vietnam, hidden beauty). Hãng công nghệ toàn cầu Apple đưa ra triết lý “Think different” (Hãy nghĩ khác đi). Còn hãng Honda là “The Power Of Dream” (Động lực cho mơ ước).
Giới tinh hoa tốn khá nhiều công sức tổ chức hội thảo, bàn luận về “Triết lý giáo dục Việt Nam” nhưng tựu trung lại chẳng cá nhân, tổ chức nào đưa ra được một triết lý khả dĩ, vậy chẳng lẽ “Triết lý giáo dục của Việt Nam là không có triết lý nào cả”?
Nếu không tìm được thì vì sao không quay về với triết lý mà cha ông để lại?
Liệu có phải nhiều người chỉ muốn “con hơn cha là nhà có phúc” nên có sự lo ngại “con không hơn cha thì nhà … vô phúc”?
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ từng nêu ý kiến: “Có thể sẽ có các cuộc trưng cầu ý dân về triết lý giáo dục và việc đưa triết lý giáo dục vào luật như thế nào. Triết lý giáo dục có thể gói trong 5-10 chữ nhưng thể hiện được rõ vấn đề giáo dục sẽ phải giải quyết, hướng đến”. [6]
Luật Giáo dục sửa đổi đã ban hành và có hiệu lực từ 01/07/2020, nhiệm kỳ Bộ trưởng cũng sắp kết thúc nhưng vẫn không thấy cuộc trưng cầu ý dân mà Bộ trưởng Nhạ đề cập.
“Trưng cầu ý dân” là vấn đề lớn, liên quan đến luật pháp nên không dễ thực hiện. Tuy nhiên trong phạm vi quyền hạn, trách nhiệm theo luật định, Bộ Giáo dục và Đào tạo có thể đưa ra một dự thảo lấy ý kiến nhân dân. Tập hợp ý kiến của hàng chục triệu người Việt chẳng lẽ không hình thành được triết lý giáo dục?
Đến thời điểm này, liệu thời gian còn đủ để Bộ trưởng Nhạ thực hiện lời nói hay sẽ “nhường nhiệm kỳ sau giải quyết”?
Nền giáo dục Việt Nam ngày nay và tương lai phải đào tạo được một thế hệ công dân toàn cầu. Đó là thế hệ người Việt biết “Think different”, biết tạo ra “The Power Of Dream” và học được cách chịu trách nhiệm về những hành động của mình.
Đó vừa là nhiệm vụ, vừa là mục tiêu mà giáo dục hướng tới và phải chăng đó cũng là triết lý giáo dục thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ 4.
Người Nhật thống nhất một quan điểm, đó là “không cố gắng biến con cái họ thành người lớn khi chúng chưa sẵn sàng cho điều đó”.
Thế nhưng những “bộ óc siêu đẳng” của giáo dục Việt Nam đang bắt trẻ con lớp 1 phải học tới 8 môn bắt buộc (Tiếng Việt, Toán, Đạo đức, Mĩ thuật, Âm nhạc, Tự nhiên và xã hội, Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm) và 1 môn tự chọn (tiếng Anh) trong khi các cháu còn chưa biết đọc, viết tiếng Việt.
Trẻ em phải được cảm thấy mình là trẻ em, chúng phải được vui đùa, trêu bạn, gây ồn ào trong lớp, phải được nghịch đất,...
Tước bỏ “quyền được nghịch” của trẻ em là sai lầm của giáo dục.
Nhưng một lớp nhồi đến 60-70 học sinh, sân trường bé tí tẹo thì lấy đâu chỗ cho trẻ em đùa nghịch
Theo quy định tại một số văn bản (Thông tư số 18/2018/TT-BGDĐT) diện tích các trường phải bảo đảm tối thiểu 6 m2/một học sinh.
Cả nước có khoảng 20 triệu học sinh và như vậy cần dành khoảng 120 triệu mét vuông đất, tức là cần khoảng 12.000 ha cho toàn bộ hệ thống trường phổ thông.
Một bài báo đăng trên Trang tin điện tử Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam về tình trạng xây các sân golf cho biết:
“Tổng diện tích đất cho các dự án này lên đến 49.000 ha, trong đó khoảng 15.000 ha dành cho sân golf, diện tích còn lại là kinh doanh bất động sản, nhà nghỉ, biệt thự, nhà hàng…”. [7]
Đất dành cho sân golf là 15.000 ha, dành cho trường học là 12.000 ha.
Báo Dansinh.vn – cơ quan của Bộ Lao động, Thương binh và xã hội đăng bài: “Hà Nội: Chen chúc 70 bé trong một lớp”, bài báo nêu cụ thể:
“Năm học 2017-2018, khối lớp 1 Trường Tiểu học Phan Đình Giót (quận Thanh Xuân, Hà Nội) chỉ có tám lớp, sĩ số 50 em/lớp. Thế nhưng năm học này, số học sinh (HS) lớp 1 của trường là 67-69 HS/lớp”. [8]
Cũng tại Hà Nội, sân golf Long Biên 27 lỗ nằm ở phường Phúc Đồng, quận Long Biên chiếm diện tích 119 ha.
Sân golf dành cho ai và trường học dành cho ai?
Một đất nước mà ở tầm vĩ mô, tổng diện tích dự kiến dành cho sân golf nhiều hơn diện tích dành cho trường học thì giáo dục sẽ thế nào?
Năm học 2020-2021 đã bắt đầu, chỉ riêng chuyện sách giáo khoa lớp 1 đã đầy rẫy bất cập. Với mấy chục đầu sách mà các “cai thầu giáo dục” cố nhồi vào chiếc ba lô cho học sinh lớp 1, vẹo xương hay còng lưng là điều khó tránh khỏi.
Nhưng cuối cùng thì ai phải chịu trách nhiệm?
Không ai cả.
Còn ai phải chịu hậu quả?
Câu trả lời là không cần thiết bởi phàm là người Việt có tâm huyết, ai cũng biết.
Vậy phải chăng thay vì dành thời gian đi tìm triết lý giáo dục, việc “đột phá” cần làm ngay là xây dựng một bộ tham mưu giáo dục với những cá nhân dám làm và dám chịu trách nhiệm về những hành động của mình?
Chắc chắn còn nhiều điều có thể viết về “rừng”.
(Còn nữa)
Tài liệu tham khảo:
[4] http://dangcongsan.vn/dua-nghi-quyet-trung-uong-6-trung-uong-7-vao-cuoc-song/tin-tuc/bai-3-lua-chon-can-bo-co-tam-xung-tam-509158.html
[5] https://nhandan.com.vn/tin-tuc-su-kien/lua-chon-nhung-can-bo-co-tam-co-tai-het-minh-vi-cong-viec-chung-615951/
[6] https://tuoitre.vn/triet-ly-giao-duc-cua-vn-la-gi-20190108084116038.htm
[7] http://vusta.vn/chitiet/tin-tuyen-sinh-dao-tao/Thuc-trang-phat-trien-san-golf-tai-Viet-Nam-va-nhung-nguy-co-tac-dong-den-moi-truong-1011
[8] https://baodansinh.vn/ha-noi-chen-chuc-70-be-trong-mot-lop-78635.htm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét