ĐIỂM BÁO MẠNG
- Quốc tế: Lithuania gửi khí tài cho Ukraine, Kiev nói EU sắp thêm gói trừng phạt Nga (VNN 21/7/2022)-Trung Quốc kêu gọi 'ngừng bắn', Đức cắt giảm viện trợ quân sự với Ukraine (VNN 21/7/2022)-Sri Lanka: Đánh đuổi độc tài từ kinh nghiệm biểu tình ở Ukraina và Hồng Kông (BVN 21/7/2022)-Thụy My-Trung Quốc cáo buộc Mỹ khơi mào cuộc khủng hoảng ở Ukraine (VNN 20/7/2022)-Tổng thống Putin nói Mỹ nên ngừng 'cướp bóc' ở Syria (VNN 20/7/2022)-Hai hệ thống vũ khí nhóm nghị sĩ Mỹ muốn gửi gấp cho Ukraine (VNN 20/7/2022)-Việt Nam thận trọng trước thông tin về căn cứ Trung Quốc ở Cam Bốt (BVN 19/7/2022)-Thanh Phương-Tướng Mỹ yêu cầu xem xét toàn diện các tương tác quân sự với Trung Quốc (VNN 19/7/2022)-Tổng thống Nga Putin thăm Iran sau tuyên bố quay lưng với phương Tây (VNN 19/7/2022)-Nga vô tình bắn rơi tiêm kích ném bom Su-34 của chính mình (VNN 19/7/2022)-Liệu Mỹ đã cảm thấy 'mệt mỏi' vì chiến sự Ukraine? (VNN 19/7/2022)-Uy lực xe tăng ‘cứng rắn’ Ba Lan viện trợ cho Ukraine (VNN 19/7/2022)-Nga bắn hơn 3.000 tên lửa ở Ukraine, dọa kích hoạt 'ngày phán quyết' (VNN 18/7/2022)-Vợ ông Biden tiết lộ những trở ngại với nhiệm kỳ tổng thống của chồng (VNN 18/7/2022)-Miền nam Ukraine bị tấn công tên lửa, Anh nhận định quân số thương vong của Nga (VNN 18/7/2022)-Nước Nhật không còn Abe (BVN 18/7/2022)-Nguyễn Quang Dy-Cách Trung Quốc muốn thay thế trật tự thế giới của Hoa Kỳ (BVN 17/7/2022)-Nga tấn công thành phố nam trung bộ Ukraine, Moscow trả đũa Nhật (VNN 16/7/2022)- Những dấu mốc trong cuộc khủng hoảng tồi tệ làm rung chuyển Sri Lanka (VNN 16/7/2022)-Ukraine tố Nga tấn công tên lửa, ông Putin ký sắc lệnh đặc biệt (VNN 15/7/2022)-Hé lộ bộ máy đảm bảo dòng chảy vũ khí viện trợ Mỹ cho Ukraine (VNN 15/7/2022)-
- Trong nước: Ngày đầu xử vụ ‘Tịnh thất Bồng Lai’: Ông Lê Tùng Vân phủ nhận vai trò cầm đầu (VNN 21/7/2022)-Một số điểm mới về kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên vi phạm (GD 20/7/2022)-Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu sơ kết 6 tháng ngành TT&TT (VNN 19/7/2022)-Cựu đại tá bị cáo buộc bảo kê ‘trùm’ buôn lậu: ‘Nếu tôi làm như vậy, cứ bắn...’ (VNN 19/7/2022)-Bộn bề chính là cơ hội lãnh đạo đích thực cho quyền Bộ trưởng Y tế (TVN 18/7/2022)-Phạt 7,5 triệu đồng người đăng tin sai sự thật về 3 lãnh đạo cấp cao bị kỷ luật (VNN 17/7/2022)-Đề nghị xem xét, thi hành kỷ luật BTV Tỉnh ủy Phú Yên nhiệm kỳ 2015 - 2020 (GD 16/7/2022)-Vi phạm tại Đảng ủy Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính gây hậu quả rất nghiêm trọng (GD 15/7/2022)-Xem xét, xử lý kỷ luật Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Võ Ngọc Thành (GD 15/7/2022)-Tổng kiểm toán Trần Sỹ Thanh giữ chức Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội (GD 15/7/2022)-'Quà bình thường, thi thoảng gửi’: Cựu tướng cảnh sát biển tỉnh queo về tiền tỉ hối lộ (VNN 15/7/2022)-Loạt cựu tướng tá tha hóa 'mở đường' cho trùm buôn lậu xăng (VNN 15/7/2022)-Ông Nguyễn Đức Chung vẫn còn cơ hội được giảm thêm án tù (VNN 15/7/2022)-Bộ LĐ-TB&XH lý giải về đổi tên bia mộ liệt sĩ vô danh (VNN 14/7/2022)-Cựu đại tá quân đội vụ nhận hối lộ của trùm buôn lậu tố bị ép cung (VNN 14/7/2022)-Cựu đại tá quân đội kêu oan, ‘trùm’ buôn lậu khai chuyện đưa hối lộ, bị dọa (VNN 13/7/2022)-Trùm buôn lậu tiếp cận bằng tiền, cựu tướng quân đội... gục ngã (VNN 13/7/2022)-
- Kinh tế: Áp đủ thứ phí lạ, Grab gây khó cho khách hàng thời giá cả leo thang (VNN 21/7/2022)- Đang thiếu thốn, sao cứ máy móc thuốc nào cũng phải đấu thầu (VNN 21/7/2022)-Mức lương 4,8 triệu đồng và 7 nguyên nhân khiến hàng nghìn nhân viên y tế nghỉ việc (VNN 21/7/2022)-Bài học xử lý rác thải của Singapore (VNN 21/7/2022)-Nỗi sợ vợi bớt, khối tiền 270 tỷ USD lại nóng dần (VNN 21/7/2022)-Che, sửa biển số ô tô: Đề nghị tước GPLX, tăng mức phạt lên 35 triệu? (VNN 21/7/2022)-Chưa đồng bộ điều kiện thực hiện phân loại rác tại nguồn, sao phạt? (VNN 21/7/2022)-Khách sạn, villa 'ma' đua nhau móc túi dân, các công ty du lịch lên tiếng (VNN 21/7/2022)-Nâng tầm du lịch Quy Nhơn với tổ hợp nghỉ dưỡng ngay trung tâm quản trường biển (KTSG 21/7/2022)-Top 38 Miss World Vietnam 2022 bắt đầu chuỗi hoạt động vòng chung kết tại Merryland Quy Nhơn (KTSG 21/7/2022)-Masterise Homes tiên phong kiến tạo khu dinh thự hàng hiệu ELIE SAAB đầu tiên tại Châu Á (KTSG 21/7/2022)-Đẳng cấp 5 sao tạo nên sức hút đặc biệt của shophouse tại The Grand Manhattan (KTSG 21/7/2022)-Nhiều dấu hiệu bất ổn đang ‘lấn át’ kỳ vọng của thị trường bất động sản (KTSG 21/7/2022)-Nhiều dấu hiệu bất ổn đang ‘lấn át’ kỳ vọng của thị trường bất động sản (KTSG 20/7/2022)-SHB bổ nhiệm bà Ngô Thu Hà giữ chức vụ Quyền Tổng giám đốc (GD 20/7/2022)-Kiện toàn BCĐ tổng kết thi hành Luật Đất đai và xây dựng Luật Đất đai (sửa đổi) (GD 20/7/2022)-Phê duyệt Điều lệ Liên đoàn Luật sư Việt Nam (GD 20/7/2022)-
- Giáo dục: 63% sinh viên tốt nghiệp diện cử tuyển ở Lạng Sơn chưa được bố trí việc làm (GD 21/7/2022)-Vì sao tỉ lệ thí sinh đăng ký vào học khoa Triết ngày càng thấp? (GD 21/7/2022)-ĐHQGHN ban hành 10 tiêu chuẩn và 50 tiêu chí đánh giá năng lực giảng viên (GD 21/7/2022)-Thấy trẻ mê games, cụ ông 90 tuổi gây dựng thư viện để các cháu đến đọc (GD 21/7/2022)-Chấm thi tốt nghiệp môn Văn không tránh khỏi có bài thi bị chênh lệch điểm (GD 21/7/2022)-Giáo viên đang công tác có thể được nhận những loại phụ cấp, trợ cấp nào? (GD 21/7/2022)-Thêm 3 trường đại học ở Hà Nội công bố điểm chuẩn phương thức xét tuyển sớm (GD 21/7/2022)-3 nguyên nhân khiến điểm chuẩn xét học bạ vào đại học cao ngất ngưởng (GD 21/7/2022)-1 giáo viên có đến 2 kết quả đánh giá xếp loại cuối năm nhưng có thể vênh nhau? (GD 21/7/2022)-Điểm chuẩn và học phí ngành Quản trị kinh doanh thế nào? (VNN 21/7/2022)-ĐH Kinh tế quốc dân công bố điểm trúng tuyển bằng xét kết hợp (VNN 21/7/2022)-
- Phản biện: Dân oan văn hoá (BVN 21/7/2022)-Phạm Đình Trọng-Cái hại của thiếu minh bạch, thiếu thông tin (BVN 21/7/2022)-Chuyên môn của bộ trưởng (BVN 21/7/2022)-Trần Văn Phúc-GS giải Nobel Vật lý: Ranh giới giữa tài năng xuất chúng và 'kẻ ngốc' (VNN 20/7/2022)-Sống tử tế? (BVN 20/7/2022)-Thái Hạo-Phóng sinh và hệ sinh thái thuỷ sinh (BVN 20/7/2022)-Lê Anh Tuấn-Đọc “xã hội hài hòa” của Trung Quốc: Biết để soi mình, hiểu để rùng mình (BVN 20/7/2022)-Y Chan-Bán thân (BVN 19/7/2022)-Nguyễn Thùy Dương-Y tế sẽ tốt hơn khi bộ trưởng là bác sĩ? (BVN 19/7/2022)-Nguyễn Tuấn-Tàu sắt răng cưa Đà Lạt, hãy cẩn thận với một Cát Linh - Hà Đông mới! (BVN 19/7/2022)-Tướng Mai Bộ: Tội phạm tham nhũng là “giặc nội xâm”, không thể khoan nhượng (GD 19/7/2022)-Chọn người hiền tài: Hào kiệt đời nào cũng có (TVN 19/7/2022)-Đinh Đức Sinh-Thiếu người hay đổi mới tư duy (BVN 18/7/2022)-Huy Đức-Bộ trưởng và sự “kiêu ngạo cộng sản” (BVN 17/7/2022)-Nguyễn Ngọc Chu-Lỡm (BVN 17/7/2022)-Nguyễn Huy Cường-Chúng ta đang sống thế nào? (BVN 16/7/2022)-Mai Quốc Ấn-Những nghịch lý tăng trưởng (TVN 14/7/2022)-Tư Giang-Bộ LĐ-TB&XH lý giải về đổi tên bia mộ liệt sĩ vô danh (VNN 14/7/2022)-Lạm phát và lòng tin (TVN 11/7/2022)-Tư Giang-Khi đất hiếm không còn hiếm (BVN 11/7/2022)-Nguyên Khan-Ngành Khoa học máy tính (định hướng KH dữ liệu) cung cấp nhân lực ICT chất lượng (GD 11/7/2022)-Nhật Minh-Quy định mới của Bộ Chính trị, sự nghiêm minh trước tham nhũng, tiêu cực (VNN 11/7/2022)-Đăng Tấn-Lý lịch tư…túi (BVN 11/7/2022)-Nguyễn Huy Cường-Cán bộ tham nhũng trả lại tiền không xử lý hình sự: Tôi e sẽ tăng thêm tiêu cực (GD 10/7/2022)-
- Thư giãn: Cảnh mê hoặc ở những thiên đường hạ giới qua ống kính VietNamNet (VNN 19/7/2022)-Người ngồi vỉa hè kiếm tiền triệu mỗi ngày ở TP tốt nhất châu Á (VNN 16/7/2022)-Bill Gates lần đầu làm rõ giai thoại "thấy 100 USD rơi không nhặt lên" (VNN 16/7/2022)-
Nhiều người nghĩ như vậy, nên ở vài nơi trên thế giới (không nhiều) người ta hay bổ nhiệm bác sĩ hay người trong ngành y làm bộ trưởng y tế. Nhưng nghiên cứu chỉ ra rằng tình hình y tế dưới thời bộ trưởng là bác sĩ không hẳn là tốt hơn dưới thời bộ trưởng không phải là bác sĩ. Tôi nghĩ nên tách Bộ Y tế hiện nay thành 2 bộ riêng: healthcare và public health.
Việc "giao quyền" Bộ trưởng Bộ Y tế cho một người phụ nữ không phải là bác sĩ hay trong ngành y đã là đề tài bản thảo của nhiều người. Có lẽ lần đầu ở Việt Nam người ta phá tiền lệ bằng cách giao quyền điều hành hệ thống y tế cho một người ngoài ngành y.
Trong cộng đồng y tế có ý kiến cho rằng người ngoài ngành y sẽ khó làm việc tốt, nhưng cũng có ý kiến cho rằng không cần phải là người trong ngành y mới là một bộ trưởng tốt. Nhưng tất cả các ý kiến chỉ là chủ quan (dễ hiểu) và chẳng có bằng chứng gì cả.
Câu hỏi là: có bằng chứng nào cho thấy bộ trưởng y tế là bác sĩ điều hành hệ thống y tế tốt hơn bộ trưởng y tế là người ngoài ngành y? Ở Đức, trong thời gian 1955 - 2017, có nhiều (đa số) bộ trưởng y tế không phải là bác sĩ, mà là chuyên gia từ các ngành khác như luật sư, thầy giáo, nhà kinh tế, nhà xã hội học, tâm lý học, y tá, thậm chí thợ mộc và nông dân.
Các nhà nghiên cứu Đức đã đã làm một phân tích rõ ràng để trả lời câu hỏi: dưới thời bộ trưởng không phải là bác sĩ, ngành y tế có tốt hơn so với thời bộ trưởng không phải là bác sĩ [1]. Kết quả phân tích cho thấy dưới thời bộ trưởng y tế là bác sĩ thì năng lực bệnh viện và cơ sở vật chất và tài trợ cho ngành y có tăng trưởng, nhưng "đầu ra" thì không thay đổi đáng kể so với thời kỳ bộ trưởng không phải là người trong ngành y. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng khi bộ trưởng y tế là bác sĩ thì người trong ngành y được hưởng lợi tốt hơn.
Kết luận trên dĩ nhiên nói lên rằng nếu bộ trưởng y tế là bác sĩ hay người trong ngành y thì sẽ dẫn đến tình trạng thiên vị (favoritism). Người có chuyên môn y tế điều hành hệ thống y tế có cái lợi là họ có kiến thức (và có khi kỹ năng liên quan) để có thể triển khai các chánh sách hay cải cách một cách có hiệu quả. Nhưng vì là người trong ngành nên họ có xu hướng thiên vị ngành của mình, và hậu quả là người trả thuế phải trả cái giá cho sự thiên vị của họ.
Vài năm trước, khi Mã Lai [Malaysia] bổ nhiệm một nhà khoa học làm bộ trưởng y tế, báo chí cũng có 'lời ra tiếng vào'. Trả lời trước báo chí, ông tân bộ trưởng (là một tiến sĩ về độc chất học từ ICL) tóm tắt một câu quan trọng rằng (tạm hiểu):
"Nhiệm vụ của tôi không phải là giải quyết một vấn đề y khoa phức tạp (vì đó công việc của bác sĩ); nhiệm vụ của tôi là quản lý chiến lược và đem hệ thống chăm sóc y tế đến người dân".
Đem hệ thống chăm sóc y tế đến người dân. Đó nên là một lý tưởng và mục tiêu của Bộ Y tế.
Nhưng đó là tình hình ở bên Mã Lai và Đức, nơi mà thể chế chánh trị và trình độ cũng như cơ sở vật chất y tế rất khác với Việt Nam.
Ở Việt Nam, ngành y tế rất bộn bề chứ không 'clean' như mấy nước giàu có như Mã Lai, Đức hay Úc. 'Bề bộn' ở đây hiểu theo nghĩa có quá nhiều vấn đề cần phải giải quyết, kể cả những vấn đề liên quan tới:
• y tế công cộng và dịch bệnh truyền nhiễm vẫn còn là mối đe doạ;
• hệ thống bệnh viện cũ kỹ và quá tải ở nhiều nơi;
• đào tạo và nhân lực ngành y tế;
• và nhứt là tình trạng tham nhũng hệ thống.
Nên tách Bộ Y tế thành 2 bộ
Nếu là ông PMC, tôi sẽ tách Bộ Y tế thành hai bộ riêng: một bộ tập trung vào việc phòng bệnh gọi là public health (y tế công cộng), và một bộ tập trung vào healthcare (thiên về y khoa và điều trị).
Ưu tiên số 1 của healthcare hiện nay là làm sao bảo đảm cho người dân mắc bệnh có được dịch vụ chăm sóc với cái giá vừa phải. Theo thiển ý, nên bổ nhiệm người trong ngành y phụ trách bộ healthcare.
Public health hay y tế công cộng phải là một ưu tiên hàng đầu của Việt Nam trong tình hình dịch bệnh hiện nay. Khi y tế công cộng không làm tốt thì các bệnh viện sẽ 'lãnh đủ' và quá tải. Bệnh truyền nhiễm vẫn là một đe doạ lớn ở Việt Nam. Thành ra, ưu tiên số 1 của y tế công cộng là phải ngừa bệnh không lây và các bệnh truyền nhiễm ở quy mô cộng đồng. Đối với bộ public health, bộ trưởng không nhất thiết phải là người trong ngành y.
Nói cho cùng, mục tiêu tối thượng của ngành y tế là kiến tạo một quốc gia khoẻ mạnh với người dân sống khoẻ, sống lâu, và an tâm. "Sống khoẻ" có nghĩa là giảm thiểu bệnh tật và hậu quả của bệnh tật, và qua đó nâng cao chất lượng sống cho người dân. Chất lượng sống rất quan trọng. "Sống lâu" là kéo dài tuổi thọ qua các biện pháp y tế cộng đồng. Và, "an tâm" có nghĩa là làm sao bảo đảm người dân không lo lắng cái túi tiền trong tuổi già hay lúc lâm bệnh. Tôi nghĩ hiện nay, Việt Nam chưa đạt được cả 3 lý tưởng này. (Thật ra, họ cũng chưa đặt ra mục tiêu như đề cập).
Những vấn đề mang tính hệ thống ở trên làm cho các bộ trưởng loay hoay giải quyết các vấn đề cục bộ và ngắn hạn, nên chẳng còn tâm sức đâu là suy nghĩ chuyện xa xôi như sống khoẻ, sống lâu, và an tâm, hay "medical excellence". Thành ra, không nên hy vọng và cũng chẳng nên kỳ vọng gì từ sự thay đổi nhân sự mới cả. Người trong hay ngoài ngành y cũng sẽ chẳng tác động gì khi mà “nghị quyết” là phương tiện quản lý chiến lược. Mọi việc rồi sẽ êm đềm trôi như dòng dòng sông lặng lờ mà thôi, để rồi cuối nhiệm kỳ thì lại tự tung hô với nhau là "đã hoàn thành nhiệm vụ xuất sắc".
____
[1] Adam Pilny, Felix Roesel. Are Doctors Better Health Ministers? American Journal of Health Economics 2020. https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/710331
Biểu đồ: Ảnh hưởng đến hệ thống y tế của các bộ trưởng là bác sĩ. Khi các đường ngang vắt ngang qua cột 0 thì có nghĩa là không có ý nghĩa thống kê. Chẳng hạn như số giường bệnh dưới thời bộ trưởng y tế là bác sĩ có tăng, nhưng không có ý nghĩa thống kê. Toàn bộ biểu đồ cho thấy hệ thống y tế dưới các thời bộ trưởng là bác có tốt hơn, nhưng không đáng kể.
N.T.
Nguồn: FB Nguyễn Tuấn
Hồi mới tốt nghiệp đại học, để nâng cao kiến thức và kỹ năng, mỗi ngày nghỉ, tôi - cũng giống những bác sĩ trẻ khác - vẫn đến bệnh viện để học hỏi thêm bằng cách phụ mổ.
Trong một ca cấp cứu thoát vị cơ hoành, một bệnh lý mà các tạng trong ổ bụng chui lên lồng ngực gây suy hô hấp, bác sĩ trưởng khoa - cũng là trưởng tua trực - thực hiện phẫu thuật mở lồng ngực. Quá trình mổ cho thấy việc đẩy các tạng xuống ổ bụng rất khó và làm thế nào để không thoát vị trở lại càng khó hơn. Khi đó anh phải gọi thêm một bác sĩ trong khoa đến phụ. Bác sĩ ấy nói rằng, đáng lẽ phải mở bụng để có trường mổ, dễ dàng kéo các tạng xuống, đồng thời cũng dễ khâu gia cố cột trụ cơ hoành và cơ hoành. Nhưng thay vì phải mở thêm đường bụng, bác sĩ đó vẫn khéo léo đưa các tạng về đúng vị trí, đồng thời lách dụng cụ phẫu thuật xuống khâu dưới ổ bụng.
Lúc đó tôi đã hiểu, trong công việc hàng ngày tại sao trưởng khoa không được bác sĩ kia coi trọng, thậm chí một số bác sĩ khác cũng tỏ ý bất phục.
Điều quan trọng nhất với vị trí trưởng khoa là kiến thức chuyên môn để đưa ra những quyết định cần thiết trong lĩnh vực y khoa hẹp. Mỗi khoa có hơn chục bác sĩ, nếu trưởng khoa là người giỏi nhất về chuyên môn, tất cả nhân viên sẽ phục tùng. Nguyên tắc tương tự, nếu trưởng khoa lên làm phó giám đốc phụ trách chuyên môn của một khối có hàng trăm bác sĩ, phó giám đốc chỉ có thể thuyết phục đồng nghiệp nếu có năng lực chuyên môn vượt trội. Nhưng lên đến giám đốc bệnh viện quản lý hàng nghìn nhân viên, giám đốc Sở Y tế lãnh đạo vài chục bệnh viện, đặc biệt là Bộ trưởng Y tế, thì các kỹ năng đòi hỏi phải thay đổi.
Lúc này, phẩm chất chuyên môn chỉ là thứ yếu, người lãnh đạo không cần nắm rõ kiến thức khám chữa bệnh cụ thể, chứ chưa nói đến phải là chuyên gia hàng đầu. Bộ trưởng Bộ Y tế trước đây được bổ nhiệm Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia. Họ có thể là giáo sư tiến sĩ nhưng không thể nắm được kiến thức hầu hết lĩnh vực chuyên môn.
Lãnh đạo cấp càng cao, thì năng lực chuyên môn có thể càng ít đi, nhưng năng lực quản lý và lãnh đạo sẽ rất quan trọng.
Lãnh đạo ngành y là những giám đốc Sở Y tế hay cao nhất là Bộ trưởng - những người có thể giải quyết các vấn đề lớn cho ngành, bằng cách sử dụng cấp dưới trực tiếp. Theo nghĩa này, cấp dưới trực tiếp là công cụ để giải quyết vấn đề, cấp dưới đó lại tiếp tục sử dụng nguồn nhân lực quản lý trực tiếp của họ.
Năng lực con người có giới hạn, đặc biệt với một lĩnh vực khó như y khoa, không ai toàn tài nắm vững mọi thứ. Thực tế làm việc khiến tôi nhận ra, lãnh đạo ngành có am hiểu nhất định về chuyên môn chưa chắc đã tối ưu được hiệu quả điều hành.
Với không gian chức năng và nhiệm vụ như vậy, họ thường có tâm lý khó chấp nhận cấp dưới giỏi hơn.
Xuất thân từ chuyên gia ngành, trong quá trình làm việc, có những lãnh đạo hình thành thói quen cho rằng mình giỏi hơn cấp dưới, lâu dần trở nên độc đoán trong việc ra quyết định và giao nhiệm vụ. Khi triển khai một công việc, nếu cấp dưới có quan điểm trái chiều, phản ứng đầu tiên của lãnh đạo là phủ nhận, sau đó tìm cách chứng minh mình giỏi hơn, thay vì hành động mang lại lợi ích cho ngành.
Không ai trả lời được câu hỏi, một Bộ trưởng Y tế như thế nào là tốt nhất. Câu trả lời phụ thuộc vào việc người đó là ai và làm việc như thế nào.
Trong xã hội hiện đại hôm nay, lãnh đạo ngành có nhiều cách để hoàn thành nhiệm vụ và đạt được mục tiêu, với điều kiện có cấp dưới trực tiếp giỏi và hết mình vì công việc.
Bộ trưởng Y tế không phải là người giải quyết những vấn đề chuyên môn y khoa phức tạp của những bác sĩ chuyên gia, mà nhiệm vụ của Bộ trưởng là lãnh đạo ngành ở tầm chiến lược, nhằm mục tiêu mang lại hệ thống y tế tốt nhất cho người dân.
Dưới bộ trưởng còn có các thứ trưởng phụ trách từng nhiệm vụ khác nhau, còn có trợ lý bộ trưởng, các chức danh chuyên môn hay kỹ thuật trong Bộ có thể giải quyết tốt vấn đề nghiệp vụ; vì thế mà theo tôi, Bộ trưởng Y tế không nhất thiết phải giỏi chuyên môn.
Chìa khoá giúp bộ trưởng thành công, trước hết là xây dựng được bộ máy, ban cố vấn xung quanh mình giỏi, bản lĩnh và trong sạch. Họ phải được giao đúng việc, phù hợp năng lực và sở trường; được tin tưởng tham vấn trong các quyết định chuyên môn. Khi hình thành được đầu tàu ổn định, cả hệ thống sẽ sớm vận hành lại.
Ngoài chuyên môn, nhân sự giúp việc Bộ trưởng phải trong sạch và bản lĩnh. Vì Y tế là lĩnh vực mang lại lợi ích nhóm rất lớn. Nếu các lãnh đạo cấp cao không trong sáng và bản lĩnh, sẽ dễ bị thao túng bởi các nhóm lợi ích.
Cả 14 bộ trưởng y tế trước đây đều là chuyên gia y tế. Lần này, với cách lựa chọn khác trước, tôi hy vọng sẽ đi kèm với sự thay đổi tư duy điều hành Bộ Y tế. Khi đã có điều kiện tiên quyết, là bộ máy giúp việc như trên, Bộ trưởng nên tập trung vào các vấn đề chính sách, thay vì giải quyết sự vụ, vốn là công việc của các hội đồng chuyên môn hoặc đơn vị cấp dưới.
Có một số vấn đề chính sách lớn trong ngành y cần được tập trung giải quyết. Thứ nhất là thu nhập cho nhân viên y tế - vấn đề tồn đọng từ lâu và đã trở thành giọt nước tràn ly khi đại dịch Covid-19 ập đến ba năm qua. Công việc quá tải, thu nhập không đầy đủ, rủi ro nghề nghiệp lớn, hàng chục nghìn nhân viên y tế bỏ việc, gây nên áp lực thiếu nhân sự trầm trọng cho y tế công. Cần cải thiện, tiến tới chấm dứt tình trạng bác sĩ phải tay trong tay ngoài giữa bệnh viện công và bệnh viện tư mới đủ sống.
Thứ hai là giải quyết càng nhiều, càng nhanh càng tốt các chính sách bất hợp lý dẫn đến sự yếu kém của hệ thống bệnh viện công: Y tế địa phương èo uột, bệnh nhân đổ về tuyến trung ương; Chủ trương đấu thầu, mua sắm thuốc, thiết bị y tế lạc hậu và bất cập; Chính sách viện phí chậm đổi mới, chưa thực hiện tính đúng và thu đủ nên không đảm bảo cân đối thu, chi của các bệnh viện...
Thứ ba, cần có chính sách xã hội hóa y tế đủ mạnh để thu hút đầu tư, phát triển dịch vụ chăm sóc y tế ngoài công lập, nhằm phân tải cho hệ thống y tế công. Tôi cho rằng, khi cơ chế khuyến khích này đủ tốt, hệ thống bệnh viện tư sẽ mọc lên nhiều hơn, kể cả ở vùng sâu, vùng xa, giảm dòng bệnh nhân đổ về các thành phố lớn, góp phần tiết kiệm chi phí cho toàn xã hội.
Cuối cùng, nhưng chưa hết, là xem xét và sửa đổi tổng thể chính sách về bảo hiểm, hướng tới mục tiêu bệnh viện không chỉ phục vụ người có tiền, mà người nghèo cũng có thể tiếp cận điều kiện chữa trị chất lượng cao thông qua bảo hiểm y tế.
Những thách thức nhiệm kỳ trước để lại là rất lớn, nhưng đều sẽ có cách giải quyết nếu việc thiết kế chính sách, thay vì tạo lợi ích cho một nhóm người, hướng tới sứ mệnh cao nhất của ngành y là tạo nên một đất nước khỏe mạnh; trong đó người dân được cải thiện chất lượng sống, giảm bệnh tật thông qua việc được chăm sóc y tế kịp thời và đầy đủ.
T.V.P.
P/s: Bài viết đã đăng trên mục GÓC NHÌN của Vnexpress
Nguồn: FB BS. TRẦN VĂN PHÚC
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét