Chủ Nhật, 10 tháng 7, 2022

20220711. BÌNH LUẬN VỀ CỐ THỦ TƯỚNG NHẬT ABE SHINZO (1)

 ĐIỂM BÁO MẠNG


ABE SHINZO: CHÍNH TRỊ GIA ĐỊNH HÌNH NHẬT BẢN THỜI HIỆN ĐẠI

VIỆT DŨNG/TVN 10-7-2022

Cố Thủ tướng Abe Shinzo là chính trị gia đã định hình lại nước Nhật trong thời kỳ hiện đại, để lại nhiều di sản về cả kinh tế, chính trị lẫn xã hội.

Không một nhà lãnh đạo nào trong lịch sử Nhật Bản để lại nhiều dấu ấn đậm nét hơn ông Abe Shinzo. Là chính trị gia “đột phá” nhất nước Nhật sau thời kỳ Thế chiến, ông Abe là Thủ tướng có thời gian tại vị lâu nhất trong lịch sử, luôn hết lòng vì công việc và đất nước. Ngay tại thời điểm qua đời trong một vụ ám sát, ông vẫn đang thực hiện trách nhiệm của một chính khách của đảng Dân chủ Tự do.

Chính sách nổi tiếng toàn cầu Abenomics

Vào năm 2007, khi lần đầu tiên từ chức Thủ tướng chỉ sau 1 năm vì lí do sức khỏe, nhiều người cho rằng sự nghiệp chính trị của ông Abe sẽ không thể vươn tới đỉnh cao. Nhưng sau đó, ông đã trở lại một cách mạnh mẽ, với một loạt cải cách chính trị lớn và chính sách kích thích kinh tế nổi tiếng toàn cầu: Abenomics.


Ông Abe nổi tiếng với chính sách kinh tế Abenomics. Ảnh: NHK

Khi ông Abe trở lại làm Thủ tướng vào năm 2012, kinh tế Nhật Bản là một mớ bòng bong, không có sự phát triển trong hơn 2 thập kỷ. Những người tiền nhiệm của ông đã làm mọi cách, nhưng vẫn không thể đưa nền kinh tế thoát khỏi tình trạng trì trệ. Nhưng với tư duy khác với các chính khách truyền thống, ông Abe đã đưa ra một chính sách kinh tế vĩ mô dựa trên “3 mũi tên”: nới lỏng tiền tệ, thúc đẩy chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế sâu rộng.

Truyền thông khi đó gọi chính sách này là “Abenomics” và nó vẫn được biết tới rộng rãi cho tới tận ngày nay. Đầu năm 2013, ông Abe nhanh chóng đạt được thỏa thuận nới lỏng chính sách tiền với Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đưa lãi suất xuống mức âm nhằm giảm chi phí cho vay, thúc đẩy tiêu dùng cá nhân và đầu tư kinh doanh, đồng thời đẩy lạm phát lên mức mục tiêu 2%.

Nhờ đó, kinh tế Nhật Bản dần phục hồi và thoát khỏi vòng xoáy giảm phát, tăng trưởng trong 71 tháng liên tiếp, tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức dưới 3%, thấp nhất trong hơn 2 thập kỷ, chỉ số chứng khoán Nikkei 225 liên tục tăng điểm.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Abenomics vẫn có những hạn chế và tồn tại. Vấn đề việc làm cho người lao động vẫn chưa được giải quyết triệt để trong ngắn hạn. Chính phủ đứng trước sức ép phải đảm bảo mức sống ổn định cho người dân, giảm bớt tác động tiêu cực đến nền kinh tế do mục tiêu theo đuổi lạm phát. Chi phí sản xuất đầu tư có xu hướng tăng lên do đồng Yên yếu đi, những lợi thế trong xuất khẩu có thể bị mất đi nếu không hạn chế được mức tăng của chi phí sản xuất; nợ công ngày càng tăng. 

Dù vậy, chính sách của ông Abe là phương án hợp lý nhất của xứ Phù Tang lúc bấy giờ, và có lẽ không ai có thể làm tốt hơn.

Đưa Nhật trở lại vị thế vốn có

Sau tiếng vang của chính sách Abenomics, ông Abe tiếp tục thực hiện tầm nhìn của mình nhằm đưa Nhật Bản trở lại vị thế vốn có.

Vào thời điểm ấy, việc ông quyết định mở rộng chi tiêu quốc phòng, sửa đổi hiến pháp để cho phép Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản trợ giúp các đồng minh trong khu vực đã bị phản đối kịch liệt bởi công chúng. Nhưng ông Abe dường như không mấy bận tâm, khi tiếp tục bỏ ngoài tai chỉ trích để khởi động lại những dự án năng lượng hạt nhân, vốn bị bỏ quên từ sau thảm họa Fukushima năm 2011.


Ông Abe để lại nhiều di sản trong lĩnh vực đối ngoại. Ảnh: AP

Nhằm giải quyết tình trạng già hóa dân số và tỷ lệ sinh nở thấp, ông Abe đã cho triển khai các chương trình thúc đẩy kết hôn, mở rộng các cơ sở vật chất chăm sóc trẻ em. Ngoài ra, tỷ lệ có việc làm của phụ nữ dưới thời ông Abe cũng tăng lên đáng kể, tỷ lệ phụ nữ Nhật Bản nắm các vị trí lãnh đạo doanh nghiệp và công sở ở mức 5%.

Là Thủ tướng Nhật có thời gian nắm quyền lâu nhất trong lịch sử, bên cạnh di sản về kinh tế và xã hội, thành tựu nổi bật nhất của ông Abe nằm ở các chính sách đối ngoại. Ông là nhà lãnh đạo có nhiều chuyến công du nhất trong lịch sử, sẵn sàng rút khỏi các liên minh truyền thống để phát triển những quan hệ thương mại lớn trên toàn cầu. Có thể nói, ông đã phần nào thành công trong việc lấy lại hình ảnh của nước Nhật sau Thế chiến 2.

Kỹ năng ngoại giao của ông Abe cũng giúp cho mối quan hệ đối tác Nhật - Mỹ luôn vững bền và phát triển. Ngay cả khi đối diện những sức ép như việc tăng chi phí duy trì các căn cứ quân sự của Mỹ tại Nhật hay Mỹ rút khỏi hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, ông Abe vẫn là người trung hòa tất cả các bên, đưa Nhật Bản trở thành trung tâm của liên minh khu vực.

Xuyên suốt sự nghiệp chính trị lẫy lừng, tiếc nuối lớn nhất của ông Abe có lẽ là việc không thể sửa đổi hiến pháp, nhằm cho phép Nhật Bản ra khỏi chiếc ô hạt nhân Mỹ và thể hiện vai trò của một cường quốc.

Dù có tầm ảnh hưởng chính trị khổng lồ, ông Abe vẫn không thể sửa đổi điều 9 trong hiến pháp, vốn bác bỏ chiến tranh và cấm Nhật Bản có quân đội. Theo cố Thủ tướng, điều luật này là vật cản ngăn Tokyo thể hiện vai trò tương xứng với vị thế đáng có.

Tuy vậy, ông Abe vẫn đạt được những thành tựu về an ninh như việc lần đầu cho ra đời chiến lược an ninh quốc gia vào năm 2013, hay việc thông qua đạo luật mở rộng vai trò của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản vào năm 2015. 

Trước khi kết thúc công việc Thủ tướng của mình vì căn bệnh mạn tính, ông Abe đã thành công giúp Nhật Bản đăng cai Olympic 2020. Ngay cả khi bị ảnh hưởng vì đại dịch Covid-19, Thế vận hội cuối cùng đã diễn ra suôn sẻ. Tới tháng 9/2020, ông tuyên bố từ chức, nhường lại sân khấu cho thế hệ chính trị gia tiếp theo. Những người giữ chức Thủ tướng sau đó là ông Suga và Thủ tướng đương nhiệm Kishida đều chịu ảnh hưởng rất lớn từ ông Abe - chính trị gia số 1 trong lịch sử Nhật Bản.


Ông Abe sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống chính trị, với người cha từng là Ngoại trưởng. Sự nghiệp chính trị của ông bắt đầu vào năm 1982, khi trở thành trợ lý cho cha mình. Tới năm 1993, ông trúng cử nghị sĩ Quốc hội. Vào năm 2000, ông giữ chức Phó chánh Văn phòng Nội các trong chính phủ của Thủ tướng Mori.

Một điều ít ai biết rằng, ông Abe lại chịu ảnh hưởng về chính trị từ phía nhà ngoại nhiều hơn là cha mình. Ông ngoại của ông là Kishi Nobusuke, người đã vươn tới chức Thủ tướng bất chấp những cáo buộc sau chiến tranh. Mong muốn sửa đổi hiến pháp của ông Abe được cho là sự tiếp nối cho tầm nhìn dang dở của ông ngoại, tiếc là nó vẫn không thành hiện thực.

Vào năm 1987, ông Abe kết hôn với bà Matsuzaki Akie - thiên kim của một công ty sản xuất bánh kẹo có tiếng tăm. Giống với chồng, bà Akie cũng là một phụ nữ không theo truyền thống, khi luôn sẵn sàng chia sẻ những quan điểm thẳng thắn của mình, ngay cả khi nó đối lập với chính sách của ông Abe. Truyền thông Nhật Bản còn gọi vui rằng bà Akie là “lãnh đạo đảng đối lập trong nước”, và có lẽ là thách thức chính trị lớn nhất mà ông Abe phải đối mặt trong đời.


Việt Dũng (Theo Guardian)


THƯƠNG TIẾC CỰU THỦ TƯỚNG ABE SHINZO


TRẦN VĂN THỌ/ TD 9-7-2022

Hôm qua một ngày làm cả thế giới bàng hoàng. Một nước tương đối an ninh, có luật lệ nghiêm cấm cá nhân sử dụng súng, mà một chính khách kiệt xuất phải chết oan uổng, gây tiếc thương cho bao người. Theo điều tra sơ bộ, phạm nhân không thù oán, không bất bình gì với lập trường chính trị của ông Abe, chỉ bất mãn là ông có quan hệ với một đoàn thể mà hắn ta ghét. Cơ quan điều tra chưa tiết lộ đó là đoàn thể nào. Hung thủ dùng súng tự chế, chính khách Nhật thì muốn gần gũi với quần chúng, nhất là khi diễn thuyết trong mùa bầu cử, nên việc phòng vệ thiếu nghiêm ngặt. Đó là những nguyên nhân gây ra bi kịch.
Abe Shinzo là thủ tướng cầm quyền lâu nhất trong lịch sử Nhật Bản. Trong thời kỳ làm thủ tướng lần thứ hai, gần 8 năm, Abe để lại dấu ấn lớn cả đối nội và đối ngoại.
Về đối nội, Chính sách kinh tế Abe (Abenomics) gồm 3 mũi tên đã làm thay đổi bộ mặt nền kinh tế. Nhờ mũi tên thứ nhất (nới lỏng tiền tệ) và thứ hai (chính sách tài chánh linh hoạt), tỉ suất quá cao của đồng Yen được điều chỉnh, giá chứng khoán tăng hơn gấp đôi, lợi nhuận doanh nghiệp tăng, công ăn việc làm tăng đáng kể. Mũi tên thứ ba (cải cách phương thức làm việc, giảm thuế để thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư, đẩy nhanh quá trình ký kết các hiệp định thương mại để vừa hội nhập sâu hơn vừa cải cách thể chế trong nước) thì còn cần thêm thời gian mới thấy kết quả cụ thể.
Về mặt đối ngoại, Abe đã làm cho vị thế, uy tín của Nhật Bản tăng cao chưa từng thấy trong vài mươi năm nay. Abe là người đâu tiên đưa ra khái niệm Ấn Độ Thái bình dương trên mặt trận ngoại giao và đề xướng hình thành thể chế hợp tác chiến lược trong khu vực này để sau đó Bộ Tứ (QUAD tức Thể chế hợp tác an ninh ngoại giao của 4 nước Mỹ, Nhật, Úc và Ấn Độ) và Chiến lược Ấn Độ Thái bình dương tự do và rộng mở (FOIP) ra đời. Sau khi Mỹ rút lui khỏi khuôn khổ Hợp tác Xuyên Thái bình dương (TPP), Abe đã chỉ đạo chính phủ Nhật nỗ lực kêu gọi 10 nước còn lại hướng đến thỏa hiệp cho TPP gồm 11 nước và TPP-11 hay CPTPP đã được đồng thuận tai Việt Nam cuối năm 2017. Dưới thời Abe, Hiệp định Toàn diện Kinh tế Đông Á (RCEP) và Hiệp định đối tác kinh tế Nhật EU cũng được ký kết.
Ấn tượng mạnh của tôi đối với thủ tướng Abe về mặt ngoại giao là sự kiên trì vì lợi ích của Nhật Bản nhưng rất mềm mỏng, sáng tạo và có nghệ thuật diễn xuất gây thân thiện đối với người nước ngoài. Tại buổi diễn thuyết ở lưỡng viện Quốc hội Mỹ năm 2015, Abe nhấn mạnh “Đồng Minh Nhật Mỹ là đồng minh của hy vọng” (cho tương lai hai nước) và với cách diễn đạt dí dỏm đầy thuyết phục liên tiếp nhận được nhiều tràng vỗ tay từ hội trường. Nhớ lại thời Nhật Bản cạnh tranh với các nước để Olympic năm 2020 tổ chức tại Tokyo. Cuối cùng còn lại Tokyo, Istanbul và Madrid tranh nhau ở vòng cuối. Trong lúc đó có chuyến thăm của Abe đến Thổ Nhỉ Kỳ. Trong cuộc gặp với đông đảo người dân nước chủ nhà, Abe đã phát biểu đại khái như sau: “Nếu cuối cùng mà Istanbul thắng thì cả dân Nhật chúng tôi sẽ giơ hai tay hoan nghênh và hợp tác với các bạn. Nhưng nếu Tokyo thắng thì cũng xin các bạn chia vui và hợp tác với chúng tôi nhé”. Cả hội trường vỗ tay.
Abe là người sớm cảnh giác sự trỗi dậy và mưu đồ bá chủ thế giới của Trung Quốc nên đã thúc đẩy ký kết TPP-11 và đề xướng Chiến lược Ấn Độ Thái bình dương để kéo Ấn Độ về phía Nhật, Mỹ và Úc. Cuối năm ngoái, trong một hội nghị trực tuyến với một tổ chức tại Đài Loan, Abe cho rằng “Hữu sự ở Đài Loan là hữu sự ở Nhật Bản và là hữu sự của đồng minh Nhật Mỹ” (hữu sự có ý là khi Đài Loan bị xâm lược). Câu nói của Abe nhằm kiềm chế, cảnh cáo Tập Cận Bình và để làm yên lòng Đài Loan, tỏ sự liên đới với Đài Loan. Hôm qua được tin Abe mất, Đài Loan đã viết lời ai điếu trên tòa nhà cao nhất tại Đài Bắc với 4 chữ “Cảm tạ Abe”. Thủ tướng Mody của Ấn Độ trong phát biểu đã nói nước của ông sẽ để tang cho Abe trong cả ngày 9/7.

Abe Shinzo từng nói đại ý là “những việc làm vì dân vì nước mà có bị ai phê phán thì vẫn cố thực hiện”. Trên trường quốc tế, ông cũng là người cổ xúy những giá trị phổ quát của nhân loại. Abe Shinzo mất đi để lại tiếc thương không chỉ cho người Nhật mà đông đảo bạn bè năm châu.
TVT

GIẤC MƠ TỪ MỘT CÁI CHẾT
TUẤN KHANH/ TD 9-7-2022

Suốt trong nhiều ngày, người ta nhìn thấy trên các trang mạng vô số những lời ai điếu dành cho cựu Thủ tướng Nhật Shinzo Abe. Trong mối quan hệ giữa hai nước Việt Nam và Nhật, hình ảnh của ông Shinzo Abe không để lại nhiều ấn tượng cho người dân Việt như của các đời tổng thống Mỹ đến Việt Nam, hay cũng không được ủng hộ lạ kỳ như với Putin…
Về ông Shinzo Abe, dân Việt được nhìn thấy như là một người tận hiến cho quốc gia mình. Sự có mặt của vị Thủ tướng này trên chính trường Nhật để lại nhiều dấu ấn quan trọng trong loạt các cải cách chính trị lớn mang tên ông, và thậm chí là thương hiệu kích thích kinh tế được công nhận trên toàn cầu của riêng ông, Abenomics.
Nhưng thời đại cầm quyền của ông Shinzo Abe không chỉ có tiếng thơm. Để bảo toàn cho công việc lãnh đạo của mình, ông Shinzo Abe đã thúc đẩy việc hình thành đạo luật Special state secrets: Những người tố cáo và báo giới ở Nhật Bản có thể sớm phải đối mặt với án tù dài hạn vì tiết lộ các báo cáo bí mật nhà nước, có thể bao gồm thông tin nhạy cảm về thảm họa hạt nhân Fukushima và mối quan hệ xấu đi của nước này với Trung Quốc. Nước Nhật đã rơi vào những cuộc tranh cãi khủng khiếp về việc đặt án tù cho các ngôn luận tự do. Theo luật này, các quan chức nhà nước và tư nhân làm rò rỉ ‘bí mật nhà nước đặc biệt’ sẽ phải đối mặt với án tù lên đến 10 năm, trong khi các nhà báo tìm cách lấy thông tin tuyệt mật có thể chịu án tù lên đến 5 năm.
Ông Shinzo Abe cũng là người cổ xúy và giúp cho nhiều dự án điện than ở Việt Nam, theo yêu cầu của Hà Nội. Và nỗ lực này của ông cũng khiến vào tháng 9/2019, ông bị từ chối, không được đọc bài phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Khí hậu của Liên Hợp Quốc.
Nhưng ông Shinzo Abe là người đã mang nước Nhật trở lại với nhiều điều khác. Thái độ cứng rắn với Trung Quốc và Hàn Quốc đã tạo cho nước Nhật một vị thế mới. Bất chấp sự phản đối rộng rãi của công chúng, ông đã mở rộng chi tiêu quân sự của Nhật Bản và viết lại hiến pháp, cho phép lực lượng Phòng vệ Quốc gia của Nhật Bản được hoạt động ngoài biên giới nước Nhật để giúp đỡ các đồng minh đang bị tấn công. Ông cũng cho khởi động lại năng lượng hạt nhân, vốn đã không hoạt động kể từ thảm họa Fukushima năm 2011.
Cần thấy, mối quan hệ ngoại giao của ông Shinzo Abe với các nước khác, là giữa chính phủ với chính phủ, ít chạm đến người dân. Mục tiêu rất rõ: Nước Nhật phải là một quốc gia mạnh và thiết lập đủ các đường dây đồng minh trong một thời đại đầy bất an với đất nước mình. Chủ trương quan hệ chính phủ với chính phủ được đặt trên mọi thứ, nên Nhật luôn dẫn đầu trong việc tài trợ và giúp đỡ Việt Nam trong công việc phát triển, thậm chí xem nhẹ những vấn đề về tham nhũng và bất cập của thể chế trong suốt một thời gian dài. Có lẽ vì vậy, nên thủ tướng Shinzo Abe dù được coi như là chính khách luôn vì con người, nhưng chưa bao giờ ông đá động gì về vấn đề nhân quyền hay tự do tôn giáo ở Việt Nam.
Ngày ông mất, các trang mạng ở Trung Quốc và Hàn Quốc xuất hiện nhiều các ngôn luận reo mừng, vì cuối cùng, cái gai trong mắt họ đã mất. Ngược lại, nhiều nơi tiếc thương, trong đó có người dân Việt Nam. Và như đã nói ở trên, người dân Việt Nam thì không nhận được gì nhiều từ đường lối ngoại giao của thủ tướng Shinzo Abe, nhưng họ ủng hộ vì điều gì?
Rõ là, làm chính trị, sẽ bị phán xét ở nhiều góc độ khác nhau, nhưng ông Thủ tướng Shinzo Abe được kính trọng bởi vượt lên với tinh thần phục vụ quốc gia chứ không vì đảng của mình, hay vị thế của bản thân mình. Quyền lợi và phát triển của nước Nhật được ông Abe nhắm tới, dành cho tổ quốc và dân tộc chứ không nhằm giữ vững quyền lực chính trị của đảng hay tạo vây cánh, trục lợi cho một âm mưu cầm quyền lâu dài.
Nhiều người Việt trân trọng đưa lại các bức ảnh của ông Abe quỳ gối lắng nghe dân nói, hình ảnh ông cúi chào một cách khiêm cung, và cả cuộc đời giản dị của ông. Đến Việt Nam nhiều lần, nhưng chưa bao giờ ông Abe tổ chức đi xuống đường bắt tay dân chúng như các lãnh tụ khác, nên sự kính trọng lan rộng với ông Abe lúc này, có thể được diễn giải như một giấc mơ thầm kín của người Việt Nam về một lãnh tụ thật sự vì dân, vì đất nước.
So với các quan chức Việt Nam xuất hiện và luôn được hệ thống tuyên truyền và báo chí một chiều rầm rộ ca ngợi, bất chấp hậu quả về sau, ông Shinzo Abe không được lực lượng đó yểm trợ truyền thông. Nhưng ngược lại, rất nhiều người Việt biết và đứng lên tưởng niệm ông, như để bày tỏ về một giấc mơ về một Việt Nam khác, về những quan chức chân chính, và một chế độ sẽ phục vụ, sống và chết cho quê hương mình, chứ không nhân danh vì bất kỳ một lý tưởng nào khác.
TK
Người đăng: vào lúc

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Đăng ký: Đăng Nhận xét (Atom)