Thứ Bảy, 10 tháng 4, 2021

20210411. TÂN BỘ TRƯỞNG BỘ CÔNG THƯƠNG NGUYỄN HỒNG DIÊN

 ĐIỂM BÁO MẠNG


HÀNH TRÌNH TRỞ THÀNH BỘ TRƯỞNG BỘ CÔNG THƯƠNG CỦA ÔNG NGUYỄN HỒNG DIÊN

THANH PHONG/ DV 8-4-2021

NHỮNG ÁP LỰC CHỜ TÂN BỘ TRƯỞNG CÔNG THƯƠNG NGUYỄN HỒNG DIÊN

KỲ DUYÊN/ VnEx 9-4-2021

Ông Nguyễn Hồng Diên, người chưa từng kinh qua vị trí nào ở ngành công thương, đối mặt bài toán mà ở nhiệm kỳ trước có thể là "thành tích" thì nay là thách thức.

Trong khi các vị trưởng ngành vừa được bổ nhiệm có thời gian nhất định làm quen với lĩnh vực, tân Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên lại là người "ngoài ngành", chưa từng trải qua vị trí nào trong lĩnh vực công thương. Trước khi được Quốc hội, phê chuẩn vị trí này, ông tham gia trong các lĩnh vực như Đoàn, văn hoá, tuyên giáo và là lãnh đạo tỉnh Thái Bình.

Bù lại, bộ trưởng 56 tuổi này được đào tạo chuyên ngành tài chính kế toán, hành chính công... và có thứ mà không nhiều bộ trưởng khác có là hơn chục năm điều hành thực tế tại địa phương (chứ không phải chỉ 1-2 năm) ở Thái Bình.

Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, điều một trưởng ngành Công Thương cần có là sự cởi mở, khả năng đón nhận cái mới. Do đó, dù là "người ngoài ngành", bà kỳ vọng những kinh nghiệm từ điều hành tại địa phương sẽ giúp ông Diên có cách làm mới, tạo sự thay đổi đáng kể và đem lại làn gió mới tích cực.

Thực tế, việc xuất thân ngoài ngành không phải vấn đề quá lớn mà những ngổn ngang hiện tại mới là "đau đầu" chính của vị trưởng ngành này.

Nhìn chung, khi nhận nhiệm vụ, ông Diên được xem là thừa hưởng một số "di sản" từ người tiền nhiệm Trần Tuấn Anh về thương mại quốc tế. Việc tận dụng thời cơ từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) Việt Nam tham gia thời gian qua, từ CPTPP đến EVFTA rồi RCEP đã giúp xuất khẩu ghi nhận thành tích nổi trội. Ngay khi Covid-19 tấn công, xuất nhập khẩu vẫn là điểm sáng với gần 544 tỷ USD năm 2020.

Nhưng bất lợi cho ông Diên là ở nhiệm kỳ này, đã tới lúc "thành tích xuất khẩu" của Việt Nam cần được nhìn nhận lại, theo chiều sâu.

Tân Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: Giang Huy

Tân Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: Giang Huy

Theo các chuyên gia, xuất khẩu tăng trưởng cao khi phần dư địa đóng góp của doanh nghiệp trong nước ở miếng bánh xuất khẩu này không nhiều, chủ yếu từ các công ty có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) với khoảng 70%. Chưa kể, tỷ trọng nhập siêu lớn, phần lớn là nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, máy móc thiết bị... đã khiến dư địa phát triển của kinh tế nội địa, doanh nghiệp trong nước co hẹp.

Chia sẻ với VnExpress, một chuyên gia từng cố vấn cho ngành Công Thương nói, một trong số rất nhiều việc ông Diên phải bắt tay làm là đưa ra chiến lược đột phá cho ngành công nghiệp trong trạng thái "bình thường mới".

"Giá trị gia tăng trong ngành sản xuất công nghiệp sau nhiều năm vẫn rất thấp do chủ yếu là gia công. Ngành công nghiệp một quốc gia không thể phụ thuộc việc nhập khẩu nguyên liệu đầu vào, trong khi hàm lượng nội địa giá trị gia tăng sản xuất trong nước quá thấp", vị này nhận xét.

Nhắc lại mục tiêu Việt Nam trở thành nước công nghiệp hoá vào năm 2030 sau khi mục tiêu năm 2020 không thành hiện thực, vị chuyên gia này cho rằng thời điểm này phải là bước ngoặt đột phá của ngành. Sản xuất công nghiệp nếu không tăng hàm lượng giá trị trong 5 năm tới, không bứt ra khỏi sản xuất gia công, dù tăng trưởng cao, số phận ngành công nghiệp, theo ông, "cũng sẽ vô vọng".

Ông Trần Hoàng Ngân - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM bổ sung, kỳ vọng Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên sẽ khai thác tốt các cơ hội, lợi ích mà các hiệp định thương mại tự do Việt Nam tham gia. Từ đó, Việt Nam mới có thể tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, nâng cao giá trị gia tăng và sự cạnh tranh quốc gia.

Tiếp đến, Bộ trưởng Công Thương phải tìm cách củng cố thị trường nội địa, nâng cấp sản phẩm để người Việt có quyền hưởng thụ, tiêu dùng sản phẩm tốt nhất.

Thị trường nội địa được coi là nơi "tạo ra sức sống, thu nhập xã hội và đóng góp cho tăng trưởng kinh tế". Bối cảnh Covid-19 vừa qua cho thấy thị trường này trở thành cứu cánh cho các doanh nghiệp. Không chỉ có các nhà phân phối tăng cường triển khai kết nối cung, cầu... mà có rất nhiều doanh nghiệp Việt trước đây vốn chỉ có thế mạnh về xuất khẩu, nay cũng đã có những hướng đi mới để quay trở lại thị trường nội địa.

"Phải thúc đẩy mạnh hơn nữa cho thị trường nội địa, đừng coi đây là nơi tiêu thụ hàng tồn kho, hàng chờ giải cứu khi không thể xuất đi được... Người tiêu dùng Việt có quyền hưởng thụ sản phẩm tốt nhất", một chuyên gia trong lĩnh vực hàng tiêu dùng nhắn nhủ.

Một vấn đề ngổn ngang khác ông Nguyễn Hồng Diên được bàn giao lại là câu chuyện quy hoạch ngành điện, làm sao tránh được "vết xe đổ" từ những quy hoạch trước đây. Bản quy hoạch phát triển điện lực quốc gia đến năm 2045 (quy hoạch điện 8) với nhiều kỳ vọng đã được hình thành, nhưng vẫn còn đó những mối lo để hiện thực hoá kế hoạch đồ sộ này. Tính toán của bản quy hoạch cho thấy, trong 25 năm tới, mỗi năm Việt Nam cần gần 13 tỷ USD cho kịch bản nâng công suất hệ thống điện lên khoảng gấp ba hiện nay. Đưa ra số vốn cần nhưng bản quy hoạch lại chưa chỉ ra "tiền từ đâu" để hiện thực hoá kế hoạch đồ sộ này.

Chưa kể, ngành điện với sự bùng nổ điện mặt trời, điện gió vừa qua đã khiến nguồn điện này vượt xa công suất trong quy hoạch, áp lực cho vận hành hệ thống điện quốc gia và sự hụt hẫng từ chính các nhà đầu tư. Từ chỗ thiếu, giờ chuyển sang thừa điện và ngành điện buộc phải cắt giảm huy động từ nguồn năng lượng tái tạo để bảo toàn an ninh hệ thống điện quốc gia.

Công nhân lắp đặt tấm pin mặt trời tại một dự án nhà máy điện mặt trời ở tỉnh Ninh Thuận. Ảnh: Quỳnh Trần

Công nhân lắp đặt tấm pin mặt trời tại một dự án nhà máy điện mặt trời ở tỉnh Ninh Thuận. Ảnh: Quỳnh Trần

Cũng phải nhắc lại rằng, năng lượng tái tạo là chủ trương phát triển đúng, nhưng bước đi thực tế "chệch đường ray" khiến nó đang trở thành nút thắt trong phát triển cơ cấu nguồn, hệ thống điện. Một lãnh đạo ngành điện cũng phải thốt lên rằng "vận hành hệ thống điện khi thiếu điện đã khổ, giờ thừa điện còn khổ hơn nhiều lần".

Làm thế nào để hạ nhiệt cơn sốt nóng điện mặt trời, điện gió bằng cơ chế quản lý mới đòi hỏi một tư duy mới từ chính người đứng đầu ngành. Với kinh nghiệm lãnh đạo địa phương - đối tượng trực tiếp được tác động từ chính sách của ngành công thương - trong hơn chục năm, ông Nguyễn Hồng Diên được gửi gắm có thể hoá giải bài toán này.

Ngoài những câu chuyện mang tính chiến lược dài hơi, ông Diên sẽ phải đương đầu với nhiều vấn đề trước mắt, như gian lận thương mại, vấn nạn xăng giả... với số lượng lớn cùng sự "nở rộ" các đầu mối kinh doanh xăng dầu nhưng chưa có sự kiểm soát tốt hoạt động kinh doanh; hay giải quyết các dự án thua lỗ nghìn tỷ, đình trệ nhiều năm của ngành Công Thương. Áp lực tiếp tục cải cách hành chính và cả các vấn đề nội bộ... cũng là bài toán không đơn giản.

BỐN VẤN ĐỀ LỚN ĐANG CHỜ QUYẾT SÁCH CỦA TÂN BỘ TRƯỞNG NGUYỄN HỒNG DIÊN

THANH PHONG/ DV 8-4-2021

Bên cạnh những di sản được thừa hưởng, ngành Công Thương đang đặt ra nhiều thách thức trước sự chuyển biến mạnh mẽ của nền kinh tế. Điều này đòi hỏi những quyết sách mới đầy quyết liệt của tân Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên.

Có phát triển 

Hôm nay, ngày 8/4, Quốc hội đã bỏ phiếu và công bố kết quả phê chuẩn việc bổ nhiệm 2 Phó Thủ tướng Chính phủ và 12 Bộ trưởng, Trưởng ngành. Theo đó, ông Nguyễn Hồng Diên được bầu giữ chức Bộ trưởng Bộ Công Thương. Tuy được thừa hưởng từ thành quả của trưởng ngành trước đó, nhưng còn một vài vấn đề cần quyết sách lớn của tân Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên. 

Mới đây, liên quan đến nhiệt điện, ba liên minh gồm: Mạng lưới sông ngòi Việt Nam (VRN), Phòng chống các bệnh không lây nhiễm Việt Nam (NCDs-VN) và Năng lượng bền vững Việt Nam (VSEA) đã đóng góp ý kiến vào Dự thảo Quy hoạch điện VIII.

Cụ thể, các liên minh đồng loạt kiến nghị "không phát triển thêm các dự án điện than mới trong giai đoạn 10 năm tới". Thay vào đó, các liên minh đề xuất ngành chức năng có các giải pháp để phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời phân tán và điện gió.

Nội dung dự thảo Quy hoạch điện VIII đã cho thấy xu hướng giảm dần tốc độ phát triển điện than và tăng dần tốc độ phát triển năng lượng tái tạo theo các giai đoạn.

Những “bài toán” nào đang chờ đợi tân Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên? - Ảnh 1.

Nhiệt điện được đánh giá gây ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên, cũng theo nội dung dự thảo, trong vòng 10 năm tới (2021-2030) nhiệt điện than vẫn được ưu tiên tăng mạnh. Cụ thể, khoảng 17 GW điện than mới sẽ được bổ sung vào hệ thống.

Cũng theo các liên minh nhận định, bài học phát triển nhiệt điện than ở giai đoạn trước (2016-2020) cho thấy loại hình này gặp rất nhiều khó khăn về huy động vốn.

Nguyên nhân là do người dân và chính quyền địa phương không ủng hộ nên huy động chỉ đạt được khoảng 57,6% kế hoạch theo Quy hoạch điện VII điều chỉnh.

Trong giai đoạn 5 năm vừa qua, khoảng 7 GW điện than vào vận hành. Trong đó, riêng năm 2020, chỉ 1 tổ máy (0,6 GW) vào vận hành. Bên cạnh đó, 86% công suất nguồn than mới phải sử dụng nhiên liệu nhập khẩu cho thấy sự phụ thuộc lớn vào nguồn cung bên ngoài. Trong khi đó, khả năng nhập khẩu từ các nguồn đang được xác định trong dự thảo dự báo gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng tới an ninh năng lượng quốc gia.

Ngoài ra, theo Thỏa thuận Paris về thực hiện mục tiêu khí hậu, việc tiếp tục phát triển điện than mới sẽ đặt Việt Nam ở chiều ngược lại với xu thế của thế giới. Cụ thể, mục tiêu chậm nhất đến năm 2040, tất cả nhà máy điện than toàn cầu phải đóng cửa. Nhưng với nội dung dự thảo hiện nay, các nhà máy điện than sẽ tiếp tục vận hành ít nhất đến năm 2050, thậm chí 2070.

Cũng theo kịch bản chọn trong dự thảo Quy hoạch điện VIII, với cơ cấu nguồn điện đề xuất thì tổng lượng phát thải bụi ô nhiễm tăng liên tục từ 9.500 tấn vào năm 2020 tới trên 42.000 tấn năm 2035 (tăng khoảng 4 lần).

Lượng phát thải này tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm không khí, tác động đến môi trường sinh thái và sức khỏe cộng đồng. Theo thông tin từ Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA), 16 dự án điện than mới (với tổng công suất khoảng 22GW) nếu được xây dựng và vận hành theo dự thảo Quy hoạch điện VIII sẽ gây ra gần 1.000 ca tử vong sớm ở Việt Nam.

Cụ thể, CREA chỉ ra, tổn thất kinh tế cho xã hội do chi phí y tế, giảm năng suất lao động và tuổi thọ ước tính là khoảng 270 triệu USD hàng năm. Tính theo vòng đời 30 năm của những dự án trên, tổng số ca tử vong sớm ước tính khoảng 46.000. Tổn thất kinh tế cộng dồn sau 30 năm lên tới 8 tỷ USD.

Bài toán phát triển điện mặt trời, điện gió

Theo thông tin từ Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương), sau thời gian lấy ý kiến, Quy hoạch điện VIII đã được kết luận đủ điều kiện để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt.

Ngày 18/3, Hội đồng đã họp lần 2 để bỏ phiếu thông qua báo cáo thẩm định Đề án Quy hoạch điện VIII và nội dung Đề án, Dự thảo Tờ trình Thủ tướng Chính phủ, Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch điện VIII.

Kết quả, Đề án đã được thông qua với số phiếu tuyệt đối 26/26. Trong đó, có 4 phiếu đồng ý thông qua nội dung không chỉnh sửa. Nhưng có tới 22 phiếu đồng ý thông qua với điều kiện bổ sung, chỉnh sửa của Đề án.

Những “bài toán” nào đang chờ đợi tân Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên? - Ảnh 2.

Tình trạng dư thừa điện mặt trời đang gây ra nhiều mối nguy cho hệ thống truyền tải quốc gia.

Đáng chú ý, trong dự thảo, các nguồn điện gió và năng lượng mặt trời sẽ phát triển mạnh, như 2045 tỷ trọng nguồn năng lượng tái tạo gồm cả thủy điện lớn đạt 53%.

Góp ý về nội dung trên, nhiều đơn vị như: Bộ Khoa học và Công nghệ, Tổng Công ty truyền tải điện, Tổng công ty Điện lực miền Trung đều cho rằng, nguồn năng lượng tái tạo từ điện mặt trời, điện gió có tính ổn định không cao, phụ thuộc lớn vào tình hình thời tiết.

Bên cạnh đó, thời gian qua, các nguồn điện nói trên phát triển nhanh gây ra các vấn đề liên quan đến giá điện, quá tải hệ thống, việc đấu nối vào hệ thống điện quốc gia,…

Do đó, các đơn vị nói trên, đề xuất ngành chức năng rà soát tỷ lệ nguồn năng lượng tái tạo. Cụ thể, tỷ lệ này phải phù hợp với mục tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 55/NQ-TW ngày 11/02/2020 của Bộ Chính trị đã quy định "Tỉ lệ các nguồn năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng sơ cấp đạt khoảng 15-20% vào năm 2030; 25-30% vào năm 2045".

Theo số liệu Cục Công nghệ thông tin và Thống kê Hải quan (Tổng cục Hải quan), thời gian qua, số lượng và giá trị kim ngạch nhập khẩu của mặt hàng pin mặt trời nhập khẩu vào Việt Nam tăng mạnh. Đặc biệt, trong năm 2020, mặt hàng này ghi nhận mức tăng rất mạnh.

Cụ thể, năm 2020, số lượng pin mặt trời nhập khẩu vào nước ta đã tăng vọt lên 114,6 triệu tấm, giá trị nhập khẩu cũng lên tới 2.409,5 triệu USD. Giá trị nhập khẩu này của năm 2020 tăng 1.067,3% so với năm 2018 và tăng 185,2% so với năm 2019.

Đáng chú ý, với dòng pin mặt trời giá rẻ được tuồn vào Việt Nam, có những mẫu pin khi kiểm định không đạt yêu cầu, nhà sản xuất lại tìm cách bán ra thị trường với giá rẻ. Tuổi thọ của sản phẩm xuống rất nhanh, thực tế tại Việt Nam, đã có những dự án 3-5 năm đã hỏng. Hệ lụy rõ nhất là khi vòng đời pin càng ngắn thì lượng đào thải ra môi trường sẽ càng lớn.

Về điện gió, thông tin từ EVN cho thấy, đến nay đơn vị này đã ký hợp đồng mua bán điện với 113 dự án, tổng công suất là 6.038MW. Tuy nhiên, trong đó, mới có 12 dự án được đưa vào vận hành thương mại, tổng công suất là 582MW.

Còn dự kiến, có tới 87 dự án, với tổng công suất là 4.432MW sẽ được đưa vào vào vận hành thương mại trước 31/10/2021. Số các dự án không thể vận hành thương mại trước 31/10/2021 là 14 dự án với tổng công suất là 1.024MW.

Nâng cao nhận thức, chủ động phòng vệ thương mại

Hiện tại, nền kinh tế Việt Nam đang tham gia ngày càng sâu hơn vào trao đổi thương mại toàn cầu. Trong đó, Nhiều Hiệp định Thương mại tự do quan trọng có mức độ cam kết cao như EVFTA, RCEP, CPTPP,… đã được thực thi.

Do đó, sự va chạm với lợi ích của các ngành sản xuất trong nước của các thị trường nhập khẩu là không thể tránh khỏi. Vì vậy, những vụ việc phòng vệ thương mại đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam sẽ ngày càng xuất hiện nhiều hơn với tính chất phức tạp gia tăng.

Ở chiều ngược lại, ngành chức năng, doanh nghiệp cũng cần nâng tinh thần chủ động phòng vệ thương mại đối với hàng hóa nhập khẩu nhằm bảo vệ ngành sản xuất, thị trường trong nước.

Những “bài toán” nào đang chờ đợi tân Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên? - Ảnh 3.

Hoạt động phòng vệ thương mại có ý nghĩa trong cả hoạt động xuất khẩu và bảo vệ ngành sản xuất trong nước.

Tuy nhiên, theo nhận định của nhiều chuyên gia, hiện tại, với lĩnh vực phòng vệ thương mại, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa có sự quan tâm đến mức. Theo đó, chỉ khi các doanh nghiệp liên quan trực tiếp đến vụ việc mới tìm hiểu về biện pháp ứng phó.

Điển hình về việc doanh nghiệp cần có nhận thức tốt hơn về lĩnh vực phòng vệ thương mại, Tập đoàn Thủy sản Minh Phú đã được Mỹ hủy bỏ quyết định áp thuế chống bán phá giá đối với mặt hàng tôm nhập vào thị trường này.

Ngoài ra, Tập đoàn Hòa Phát, một ông lớn ngành thép thoát kiện chống bán phá giá từ Mỹ năm 2018 là một ví dụ. Mới đây nhất, thép Hòa Phát còn thoát kiện điều tra chống bán phá giá tại thị trường Canada, tiếp đó không bị áp thuế khi xuất khẩu sang EU.

Ngoài ra, các ngành sản xuất trong nước như mía đường, phân bón,… cũng đang trong giai đoạn cần chủ động phòng vệ thương mại. Việc Bộ Công Thương áp dụng thuế chống bán phá giá, biện pháp phòng vệ với các mặt hàng nói trên nhập khẩu đã tạo môi trường kinh doanh bình đẳng.

Tuy nhiên, hiện tại, sau khi áp dụng các biện pháp phòng vệ, hình thức gian lận thương mại đã có nhiều thay đổi theo chiều hướng tinh vi hơn. Do đó, công tác điều hành, sử dụng công cụ phòng vệ đúng đắn, phù hợp cam kết quốc tế sẽ là nhiệm vụ quan trọng của vị Tư lệnh ngành Công Thương thời gian tới.

Tận dụng lợi ích, tiếp tục phát triển các Hiệp định thương mại tự do

Theo nghiên cứu của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), khoảng 60% doanh nghiệp cho rằng, CPTPP (Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) và các FTA (Hiệp định thương mại tự do) tương đối hoặc rất hữu ích

Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 10% số doanh nghiệp cho rằng, CPTPP và các FTA hầu như không có ý nghĩa gì với họ. Ngoài ra, 29% số doanh nghiệp không chắc chắn CPTPP hay các FTA có tác động tiêu cực hay tích cực.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng thừa nhận rằng, sự thua kém về năng lực cạnh tranh sẽ là trở ngại trong việc hiện thực hóa các cơ hội kỳ vọng từ CPTPP và các FTA trong tương lai.

Những “bài toán” nào đang chờ đợi tân Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên? - Ảnh 4.

Tận dụng và phát triển các FTA là một trong những nhiệm vụ quan trọng của tân Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên

Cùng với đó, khó khăn trong việc tận dụng lợi ích từ các FTA còn nằm ở những biến động bất định của thị trường; thiếu thông tin về các cam kết, cách hiểu và vận dụng các cam kết; sự chậm chạp, vướng mắc, thiếu linh hoạt cũng như các hạn chế khác trong tổ chức thực thi CPTPP và các FTA của các cơ quan nhà nước.

Ngoài ra, các tiêu chuẩn kỹ thuật như quy tắc xuất xứ còn quá khó cũng sẽ là những trở ngại trong việc tận dụng, khai thác các cơ hội để kinh doanh. Cũng theo thông tin từ VCCI, khoảng 1/4 doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết, không có kế hoạch điều chỉnh gì cho tương lai hội nhập CPTPP và các FTA (đa số là doanh nghiệp dân doanh nhỏ và siêu nhỏ).

Lý do là vì các doanh nghiệp nói trên không có đủ năng lực, nguồn lực để làm hoặc không biết phải điều chỉnh thế nào dù biết điều chỉnh là cần thiết. Theo nhận định của giới chuyên môn, đây là nhóm cần được quan tâm hơn trong các chính sách hỗ trợ cải thiện năng lực cạnh tranh.

Đặc biệt, kể từ cuối tháng 3/2021, sự cố kênh đào Suez đã khiến tình hình thuê container căng thẳng trở lại. Hiện nhiều doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đang bất an bởi mọi chi phí từ giá thành đầu vào, logistics, thuê container đóng hàng xuất khẩu đều ở mức cao ngất ngưởng.

Những "nút thắt" nói trên, nếu được giải quyết có thể trở thành bệ phóng của cả nền kinh tế. Đặc biệt, trong bối cảnh, Hiệp định Thương mại tự do giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland (UKVFTA) sẽ có hiệu lực từ ngày 1/5 tới đây.

'BÀI TOÁN' NÀO ĐANG CHỜ TÂN BỘ TRƯỞNG CÔNG THƯƠNG NGUYỄN HỒNG DIÊN ?

CHÍ HIẾU /TN 8-4-2021

Bộ Công thương vừa có “tư lệnh” mới. Một trong những bộ trưởng có nhiều khác biệt nhất so với những người đồng cấp vừa được Quốc hội phê chuẩn hôm nay.

"Đi thẳng" về bộ

Đầu tiên, ông Diên (56 tuổi) không phải là “nhân sự tại chỗ” như các trường hợp của Bộ trưởng Ngoại giao, Quốc phòng, hay như người tiền nhiệm Trần Tuấn Anh 5 năm trước.
Ông Diên cũng không có nhiều thời gian để tìm hiểu về vị trí công việc mới “từ bên trong” như các ông Lê Minh Hoan ở Bộ NN-PTNT, ông Nguyễn Văn Hùng ở Bộ VH-TT-DL, hay trường hợp của bà Phạm Thị Thanh Trà ở Bộ Nội vụ, hoặc như ông Trần Văn Sơn ở Văn phòng Chính phủ. Những trường hợp vừa kể trên được Bộ Chính trị điều động về làm Thứ trưởng hơn nửa năm trước. Còn tân bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thì hôm nay “về thẳng” từ Ban Tuyên giáo T.Ư.
Tân Bộ trưởng Công thương cũng không phải là “người trong ngành” như trường hợp của Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, hay Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn.
Dù không có cơ hội làm việc trong ngành trước khi ngồi ghế Bộ trưởng, song bù lại, ông Nguyễn Hồng Diên từng trải qua nhiều vị trí công tác khác nhau, từ Đoàn, đến công tác tuyên giáo, cùng thực tiễn kinh nghiệm ở địa phương khá phong phú, khi từng giữ cả 3 vị trí đứng đầu tỉnh Thái Bình là Chủ tịch UBND tỉnh, Chủ tịch HĐND tỉnh, Bí thư tỉnh uỷ.
Ông Diên có bằng cao cấp thanh vận, cử nhân lịch sử - giáo dục, cử nhân kinh tế và tiến sĩ quản lý hành chính công. Con đường sự nghiệp của ông hầu hết thời gian công tác gắn với quê hương Thái Bình.
Điểm thuận lợi là ông có bằng cử nhân kinh tế. Tuy nhiên, với tính chất là một siêu bộ quản lý từ nội thương đến kinh tế quốc tế; quản lý từ sản xuất công nghiệp đến lưu thông hàng hoá, xuất nhập khẩu,… thì chắc rằng ông sẽ phải bỏ ra không ít thời gian để tìm hiểu, để “làm quen”. Có điều, nền kinh tế với những động cơ chính là sản xuất công nghiệp, năng lượng, hội nhập kinh tế quốc tế đều đang trong một giai đoạn cần tăng tốc, không có nhiều thời gian cho sự chần chừ, và cần ông "xắn tay áo ngay".

Những bài toán hóc búa

Tại hội nghị triển khai nhiệm vụ ngành công thương hồi đầu năm, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khi ấy đã ví Bộ Công thương như người “cầm trịch” cỗ xe tam mã của nền kinh tế, với 3 động lực tăng trưởng chính gồm, tiêu dùng, xuất khẩu và đầu tư.
Với bài toán xuất khẩu, có chuyên gia ví von rằng, người tiền nhiệm của ông Diên là nguyên Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã để lại cho ông một mảnh đất khá màu mỡ và trù phú! Khi mà trong 5 năm qua, xuất khẩu gắn với hội nhập kinh tế đi hết từ kỷ lục này đến kỷ lục khác cả về giá trị xuất khẩu, cán cân thương mại (xuất siêu) và mở cửa thị trường.
BỘ TRƯỞNG KHÔNG PHẢI LÀ CÁN BỘ ĐƯỜNG LỐI
NGUYỄN NGỌC CHU/ TD 9-4-2021

1. Bộ trưởng phải giỏi chuyên môn cùng với giỏi quản lý. Giỏi chuyên môn mới xác định được phương hướng phát triển.

Bộ trưởng cần nghe chuyên gia, cố vấn. Nhưng bộ trưởng phải giỏi hơn chuyên gia và cố vấn để biết phải trái mà quyết định. Không có chuyên môn giỏi, không thể nhận quyết định đúng, nhất là trong các trường hợp phức tạp. Bởi thế bộ trưởng cần phải giỏi vượt trội hơn mọi chuyên gia, cố vấn và trợ lý. Bộ trưởng không phải là cán bộ đường lối. Bộ trưởng không phải là người “chỉ tay”.

2. Vua ra trận thì phải giỏi dùng tướng. Nhưng tướng kém thì vua có giỏi bao nhiêu cũng thua trận. Nhìn vào “dàn tướng” 12 bộ trưởng trình Quốc hội duyệt vào sáng nay thật không an tâm.

Chẳng hạn như Bộ Công thương là bộ quan trọng nhất của nền kinh tế. Nền kinh tế có 3 trụ cột chính là Công nghiệp, Nông nghiệp và Thương mại. Bộ trưởng Bộ Công thương chiếm hai trụ cột là Công nghiệp và Thương mại. Bộ trưởng Bộ trưởng Bộ Công thương phải là người rất giỏi – có thể làm được Thủ tướng. Nhưng nhìn qua hồ sơ và quá trình hoạt động, Bộ trưởng Bộ Công thương không có chuyên môn tương thích. Hoàn toàn xa lạ với Công nghiệp và Thương mại. Học Sử. Đi lên từ cán bộ đoàn.

Bộ Công thương đang có hàng chục dự án ngàn tỷ thua lỗ, hàng ngàn dự án bị nâng giá. Thất thoát hàng trăm ngàn tỷ đồng. Không có chuyên môn, không giỏi chuyên môn thì lấy gì mà xác định hướng đầu tư đúng sai của các dự án ngàn tỷ đồng trong nhiều lĩnh vực phức tạp của Công nghiệp? Không có chuyên môn, không giỏi chuyên môn thì lấy gì để xác định đúng giá của dự án ngàn tỷ đồng, trong bối cảnh giá bị nâng khống lên nhiều lần? Dựa vào chuyên gia, cố vấn mà không giỏi chuyên môn thì sẽ bị “qua mặt”.

3. Học tập Cụ Hồ thì cần học tập cách dùng người của Cụ. Cụ Hồ tìm người giỏi và mời ra làm bộ trưởng, mời vào Chính phủ.

Thời nay, không ai học tập Cụ Hồ về cách trọng dụng nhân tài.

THẬT TRÉO NGOE !

LƯU TRỌNG VĂN/ TD 8-4-2021

Bộ Công thương là một trong những bộ có vai trò quan trọng nhất trong phát triển kinh tế của đất nước. Công nghiệp và thương mại luôn là hai trụ cột của kinh tế Quốc gia.

Bộ trưởng của bộ này phải là nhà quản trị, tổ chức chuyên sâu, từng trải lão luyện trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại.

Thật bất ngờ khi ông Nguyễn Hồng Diên được thủ tướng Phạm Minh Chính giới thiệu với Quốc hội để Quốc hội bầu ông Diên vào ghế cực nóng, cực quan trọng là bộ trưởng bộ Công thương.

Đa số Dân chỉ biết ông Diên qua hai sự kiện đình đám.

1. Từ tiệc rượu chia tay ông rời Thái Bình về Trung ương làm phó ban Tuyên giáo Trung ương chiều tối 8-5-2020, trưởng Ban Nội chính Tỉnh ủy Thái Bình Nguyễn Văn Điều say rượu lái xe hơi gây tai nạn giao thông làm chết 1 người, làm 2 người bị thương nặng.

Vì cuộc rượu liên hoan ở nhà ông Diên này mà ông Điều bị khởi tố.

2. Phát biểu ra mắt trên cương vị Phó Ban Tuyên giáo Trung ương, ông Nguyễn Hồng Diên nói lời rất có cánh sau:

“…trường hợp đặc biệt về tuổi như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng là hạnh phúc của Đảng và dân tộc Việt Nam.”

Còn tiểu sử của ông Diên như sau:

“Sự nghiệp chính trị của ông khởi đầu với vai trò cán bộ Đoàn Thanh niên, lên dần đến chức vụ Phó Bí thư Tỉnh đoàn Thái Bình rồi Bí thư Tỉnh đoàn Thái Bình.

12/2000 – 03/2003: Chánh Văn phòng Tỉnh ủy, Trưởng ban Văn hóa – Xã hội HĐND tỉnh Thái Bình.

03/2003 – 02/2007: Bí thư Huyện ủy.

02/2007 – 10/2010: Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Thái Bình.

Sau đó ông là chủ tịch rồi bí thư Thái Bình.

Nên nhớ Thái Bình là tỉnh gần 90% dân sống ở nông thôn và làm nông.

Việc một người hoạt động lâu năm trong công tác đoàn, tuyên giáo, công tác đảng được điều về Trung ương làm phó ban Tuyên giáo TW là hợp lý.

Nhưng…

Giời ạ, Quốc hội bỏ phiếu có ai thấy chuyện tréo ngoe này không?

Dân bàn là vậy đó, các quan ngài nói sẽ tôn trọng nghe dân bàn, vậy các quan ngài giải thích giùm đi, vì sao các quan ngài làm chuyện tréo ngoe này?

HY VỌNG Ở ÔNG CHỦ

LƯU TRỌNG VĂN/ BVN 10-4-2021

Ở các quốc gia Dân chủ thì Thủ tướng là người lập Nội các và toàn quyền đề cử các thành viên Nội các để QH thông qua.

VN không có chuyện đó. Thành viên Nội các cũng như Thủ tướng đều do BCT của đảng chọn.

Đảng đã ra một yêu cầu rất hay, đó là người giới thiệu nhân sự lãnh đạo sẽ phải chịu trách nhiệm về sự giới thiệu này nếu nhân sự đó kém năng lực hoặc tha hoá, bất kể người đó là ai. QH khoá 14 cũng sẽ phải chịu trách nhiệm về việc đa số thông qua việc ông Diên làm Bộ trưởng Bộ Công thương nếu giả sử ông Diên không đủ năng lực hoàn thành chức trách của mình.

Gã bắc chõ nghe hơi thì được biết có nhiều ứng cử viên cho chức Bộ trưởng Bộ Công thương. Gã cũng được biết một số người am hiểu lĩnh vực công thương trên tinh thần khách quan đã tiến cử Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung, nhà đàm phán đối ngoại và kinh tế lão luyện, tiến sĩ kinh tế, làm Bộ trưởng Bộ Công thương. Nhưng phút chót ông Trung không được chọn vì được phân công làm Trưởng ban Đối ngoại của đảng.

Nếu ông Trung được chọn chắc chắn sẽ không có lời ra tiếng vào.

Thời gian sẽ trả lời về năng lực của ông Diên khi đối diện với những vấn đề kinh tế đối nội, đối ngoại vô cùng phức tạp của Đất nước.

Con tàu ra khơi, sóng gió, chắc chắn không có ông chủ tàu nào thực sự yêu quý con tàu của mình lại trao tay lái cho người chưa từng học lái, chưa từng cầm lái. Còn ông chủ nào trao cho người không biết lái cầm lái thì chả qua ông chủ đó không biết con tàu đi về đâu, ông chủ đó không hề yêu quý con tàu, coi con tàu đó là máu thịt của mình mà thôi.

Hy vọng Đất nước này không có loại ông chủ vô trách nhiệm như vậy.

L.T.V.

Tác giả gửi BVN

Một nước trên đường phát triển mà công nghiệp hóa là chủ đạo thì Bộ Công thương là quan trong nhất trong Chính phủ. Ở Nhật Bộ trưởng là những chính trị gia lão luyện, tích lũy kinh nghiệm trong các ban liên quan trong đảng và quốc hội, không những hiểu rõ các vấn đề của công nghiệp và thương nghiệp mà còn nắm vững các vấn đề chung của nền kinh tế. Đặc biệt trong các thập niên 1950 và 60, thời kỳ Nhật trên đường trở thành cường quốc công nghiệp, Bộ Công thương đóng vai trò lớn nhất. Giáo sư Mỹ Chalmers Johnson có viết cuốn sách nổi tiếng "Bộ Công thương và thần kỳ Nhật Bản" (1982). Quan chức Bộ Công thương nổi tiếng tài giỏi và đầy tinh thần thách nhiệm với đất nước, đã đi vào văn chương Nhật Bản qua tiểu thuyết "Mùa hè của những quan chức" (1980) của nhà văn Shiroyama Saburo. Tôi có viết bài "Hình tượng anh hùng trong thời đại phát triển"đăng trên Thời báo kinh tế Saigon (số xuân 2010), trong đó có kể chuyện về sự tận tâm vì nước của các quan chức Bộ Công thương Nhật.

Tran Van Tho

Ưu tư của bác Lưu Trọng Văn thật đáng trân trọng.

"Đảng đã ra một yêu cầu rất hay, đó là người giới thiệu nhân sự lãnh đạo sẽ phải chịu trách nhiệm về sự giới thiệu này nếu nhân sự đó kém năng lực hoặc tha hoá, bất kể người đó là ai".

Tui xin hỏi: Chịu trách nhiệm với quốc dân hay với ai? Chịu trách nhiệm là thế nào? Chớ nói chung chung, mù mờ vậy ông chủ nhân dân biết đường nào mà mò.

Chả lẽ đầy tớ tối cao lại vô trách nhiệm đến thế?!

Trần Kim Thập


BỘ TRƯỞNG CÔNG THƯƠNG NGUYỄN HỒNG DIÊN: 'TÔI KHÔNG PHẢI LÀ NGOẠI LỆ'


LAN NHI/ TBKTSG 12-4-2021

(KTSG Online) - Tân Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên thẳng thắn thừa nhận trong lễ nhậm chức hôm 12 - 4 rằng: “Chưa có một vị Bộ trưởng nào từ trước tới nay hoặc về sau có thể giỏi giang, hiểu biết và thông thạo tất cả những lĩnh vực mà bộ được giao quản lý. Tôi cũng không phải là ngoại lệ”.

Tân Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: Bộ Công Thương

Ông Nguyễn Hồng Diên đã có 30 năm kinh nghiệm công tác tại địa phương (tỉnh Thái Bình), đảm nhiệm qua tất cả các chức vụ lãnh đạo cao nhất tại Thái Bình trước khi nhậm chức hôm 12-4, trở thành Bộ trưởng Bộ Công Thương. Vị tân Bộ trưởng Bộ Công Thương đã nói trước đông đảo cán bộ, lãnh đạo của bộ rằng: “Bộ Công Thương là một bộ quản lý đa ngành, lĩnh vực trọng yếu. Do đó, chưa có một vị Bộ trưởng nào từ trước tới nay hoặc về sau có thể giỏi giang, hiểu biết và thông thạo tất cả những lĩnh vực mà bộ được giao quản lý. Tôi cũng không phải là ngoại lệ”.

Ông Nguyễn Hồng Diên nhận vị trí người đứng đầu ngành Công Thương tại thời điểm mà độ mở nền kinh tế, xuất nhập khẩu của Việt Nam lên đến 200%, hiện Việt Nam đã tham gia 14 Hiệp định thương mại tự do (FTA), nhiều FTA thế hệ mới phức tạp như CPTPPP, EVFTA... nên trách nhiệm đè nặng lên vai cơ quan quản lý nhà nước như Bộ Công Thương, nơi là đầu mối điều phối các hoạt động ở tầm quản lý vĩ mô trong điều kiện biến đổi quá nhanh của thị trường thương mại toàn cầu và trong nước.

Cũng trong thời gian tới, ngành Công Thương sẽ phải hoàn thành bản Quy hoạch điện VIII, tái cơ cấu lại ngành điện theo hướng hiệu quả, tiết kiệm và có kế hoạch dài hơi hơn, tiếp tục chuyển đổi công nghiệp theo hướng chế biến, chế tạo để gia tăng giá trị và hạn chế dần sự phụ thuộc vào khối doanh nghiệp nước ngoài... Và hàng loạt các công việc khác nữa để thương mại, xuất nhập khẩu và chế biến hàng hóa của Việt Nam ngày càng mạnh hơn, nhưng vững chắc trong cuộc cạnh tranh lớn trong khu vực và thế giới.

Người đăng: vào lúc

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Đăng ký: Đăng Nhận xét (Atom)