Thứ Tư, 2 tháng 6, 2021

20210603. TRÍCH 'ĐÔNG ÂU ANH HÙNG TRUYỆN' CỦA NAM NGUYEN

 ĐIỂM BÁO MẠNG 

TÚ XƯƠNG THỜI MỞ CỬA

NAM NGUYÊN/ viet-studies 23-5-2021

Nhân vật này chắc nhiều người chơi Phây đã biết mặt quen tên, còn anh em bạn học thì hay gọi là T “khọm” (lịch sự thì gọi là “già”, thân thì kêu là “khỉ”). Là “con ngoan, trò giỏi” của trường Lê Hồng Phong - Nam Định, sau này là lớp trưởng của A0 chuyên toán Tổng hợp. Cả lũ vào trường đại học Kỹ thuật Quân sự để học dự bị một năm chuẩn bị “đi Tây”, lúc này anh em còn dáng vẻ học sinh ngờ nghệch, nhưng T thì đã kinh nghiệm nội trú lắm rồi, chả gì cũng mấy năm ăn cơm tập thể ở tổng hợp trước rồi. T nổi bật với ngoại hình rất “quái”, tóc 3 phân vẫn không giấu được trán hói như Lenin, mồm rộng nói to điếc tai, gân guốc như “người lớn”, chạy rất nhanh, nhanh nhất nhì đại đội đấy. Rất nhiệt tình năng nổ, học giỏi và lại hát hay, hay xung phong hát nữa mới vui chứ (tất nhiên là hát vẫn quá to so với quy định!) - hồi đó chúng tôi đang học tiếng Nga nên hát búa xua cả tiếng Nga, tiếng Việt, đi ăn cơm bụng rỗng không cũng phải hát, nhưng nghĩ lại cũng là kỷ niệm một thời...

Những lúc rảnh rỗi nhìn lên bầu trời đầy sao của Sài Gòn, mấy thằng nhớ nhà, nhưng háo hức về chuyện học hành sắp tới ở phương xa, mỗi đứa một suy nghĩ một mơ mộng, đại loại là “tao sẽ học toán lý thuyết, cùng lắm là vật lý lý thuyết, hoặc không được thì đi học thiên văn học cho nó lãng mạn...”. T thì cực đoan hơn cả, tôi vẫn nhớ hắn nói không chỉ một lần: “tao sẽ đi theo toán, kiểu gì cũng phải phát minh được một định lý, chứng minh được xong mà Việt Nam không biết làm gì với nó nữa thì tao in ra rồi cho vợ gói xôi đi bán ngoài chợ cũng được...”. Và chúng tôi tin T nghĩ như thế thật.

Phải nói rõ thêm cho các bạn đọc trẻ về cái thời “mông muội” của chúng tôi - khi mà toán lý thuyết đang chễm chệ ngôi vương, những học sinh học giỏi là phải đi học toán, mà thấy mấy anh năm trên ai bị phân vào học toán ứng dụng, chả biết học “phần cứng” hay “phần mềm” nhưng cứ buồn thầm, cứ GATO với mấy đứa học toán lý thuyết, còn chí ít thì cũng phải học vật lý lý thuyết mới tạm yên lòng (mặc dù học xong đi đâu làm gì ngoài vào mấy cái Viện chết đói thì cũng kệ, “thanh niên thời đại” nó phải thế!). Mấy thằng tôi được chọn ngành nên cũng khá yên tâm, ngay cái nguyện vọng từ hôm vào học đã ghi luôn như vậy rồi, chứ làm gì có mà có cũng chả biết “quản trị kinh doanh” như sau này (mà mấy môn này bây giờ cũng gần hết thời mất rồi...).

Oái oăm là năm ấy theo chủ trương mới, trường không gửi học viên đi học các ngành lý thuyết nữa, thế là “tan vỡ giấc mơ con”. T được gửi sang học trường Trắc địa ở Moscow, thực ra là một lựa chọn trên cả tuyệt vời, được học giữa thủ đô, một trường có phong trào “đánh quả” kiếm tiền cũng dễ, học ngành ấy ra lại dễ có việc tốt làm ngay. Thế nhưng T buồn hiu hắt, chẳng bao giờ hắn nghĩ lại đi hành nghề “vẽ bản đồ” cả. Thế là phản ứng của tuổi trẻ cũng tiêu cực nhưng có phần hiểu được: thời gian chủ yếu T dành ở ký túc xá để ... ngủ! Và để làm thơ... bằng tiếng Nga. Hết thấy thằng bạn lạc quan, to mồm, yêu đời dạo trước, mà chỉ thấy một “cụ” hói trắng đằng trước, tóc dài thượt đằng sau, hút thuốc suốt ngày khi nào không ... ngủ. Khó khăn lắm anh em mới rủ được hắn đi học buổi đực buổi cái, mà cái thời “bôn sệt”ấy hơi nhiều điểm “khá” thì sứ quán đã hằm hè đuổi sinh viên về nước rồi, nữa là “chây bửa”, cũng may nhờ thông minh T cầm cự được mấy năm...

 

Matxcơva 1982

 

Môn duy nhất thi thoảng T còn chịu học, đó là toán, rồi thế nào đến năm thứ hai trường cử đi thi, hắn được giải nhất toán sinh viên toàn Moscow, một chuyện cũng rất hy hữu đấy! Thế là T càng yên tâm... ngủ!

 Tôi không học cùng trường nên chả biết có chính xác không, nhưng nghe kể là cuối năm thứ hai có môn thi “vẽ bản đồ” gì đấy, mà ngày xưa vẽ là vẽ, chứ làm gì có máy tính với internet như bây giờ. Ngồi nghiến răng vẽ mấy cái đường đồng cấp lít nha lít nhít điên cả tiết, rồi gần xong lại rơi rớt cả mấy giọt mực lên giấy, thế chỉ còn nước vứt đi vẽ lại, cú quá T viết luôn mấy từ bậy bạ lên đấy, rồi vứt bản vẽ đi, chả nộp bài thi cử gì nữa. Thế nào có mấy em năm dưới thấy anh T “tiêu cực”, sợ ảnh hưởng thành tích toàn đơn vị, toàn trường, nên mách với khoa và với sứ quán... Kể ra T có thể xin thi lại được, chả gì thì cũng mang lại thành tích toàn thành cho trường kia mà, thế nhưng T cũng “cùn”, vả lại quá chán rồi, nên bị dọa đuổi thì nhất trí về luôn, về chả mang theo cái gì (ngoài một số đồ bạn bè thân “ủng hộ”)!

Mấy năm sau vài thằng bạn tốt nghiệp về, thì thấy “cụ khọm” đang ở Nam Định, ngày ngày hút thuốc lào vặt rồi lại ngủ. Bố mẹ T nhờ bạn bè động viên T thi lại đại học, vào trường nào cũng được, chứ ai lại thế này...

Nể bạn, T cũng nộp hồ sơ thi đại học, chả nhớ trường gì, chỉ biết hắn kiên quyết không học ôn gì cả, đến hôm thi anh em đến giục hắn mới uể oải đi. Chắc là mấy giám thị ở cuộc thi năm ấy phải ấn tượng cả đời, họ cũng trẻ hai mấy tuổi thôi, mà thấy một “cụ” lọm khọm đến, mang theo cả ống điếu thuốc lào! Giám thị định không cho mang vào, nhưng T kiên quyết không chịu, bảo làm gì có quy định nào không được mang, miễn là tôi không hút trong phòng thi thì thôi chứ! Không cãi lý được với “cụ”, họ đành cho “cụ” mang ống điếu vào, mà cụ làm bài cũng nhanh lắm, 180 phút mà non tiếng cụ đã nộp xin ra, một đằng là xong rồi, chỉ có thế thôi, một đằng cũng thèm rít thuốc lào... Lần ấy T thiếu nửa điểm, thế là từ bỏ học hành...

Hồi tám mấy T trông còn “khọm” hơn cả bây giờ, cứ ở nhà không ngủ thì làm thơ, bây giờ làm thơ tiếng Việt để... tán vợ! Được cái cô bé ấy được tặng bài nào cũng thích, còn T thì cẩn thận lắm, ghi lại hết thơ thẩn để làm database sau này (cô này mà không đồng ý yêu thì để chuyển thơ qua cô khác, cũng may cô này đoán được mưu đồ của T nên đồng ý sớm, cho đỡ phí mấy chục bài thơ!). Chứ làm gì rồi cũng thấy chán, mà đã chán là không làm được, “càng dễ càng khó làm”. Phụ huynh kiếm được cho T suất đi lao động bên Đông Đức, tưởng đổi vận đến nơi, thế nào sang đấy “nó” lại sập mất, lại về. Hồi đó T làm việc kỷ luật lắm, tay quản lý người Đông Đức cứ gạ T ở lại (bao người khác ở lại đấy) đi làm tiếp, cần thủ tục gì nhà máy lo hộ toàn bộ, nhưng tính T là thế, về thì về!

Hai vợ chồng quyết tâm ra Hà Nội, thời đầu cũng khó khăn, T còn đạp xe đạp, đường phố có biết mấy đâu. T cũng đi làm mấy nơi, toàn chỗ cũng của anh em bạn bè, chúng nó cũng biết T “vĩ đại”, không phải loại đầu óc kinh doanh mánh mung, nên giao toàn những việc dễ mà khó, kiểu như bảo hành sao cho máy tính nào cũng chạy được... Khó ở chỗ nó dễ quá đối với T, mà đã dễ là khó làm rồi... Hơn nữa cứ T làm ở đâu một thời gian thì công ty ở đấy lại “không kinh doanh nữa”, nặng vía thì phải?

Cô vợ T đảm đang lắm, thấy chồng vất vả thế thì giao cho một nhiệm vụ khó: đưa đón, dạy dỗ hai thằng con (tự nhiên liên tưởng đến Tú Xương - mà cũng đúng người quê T luôn!). Việc khó này thì T lại rất mát tay, thằng cu anh năm lớp 12 đã được huy chương vàng Olimpic Vật lý quốc tế, rồi xuất ngoại để “trả thù” cho bố, sang Bách Khoa Paris mặc bố can nát nước, còn cu em cũng sắp đến lúc thử lửa như cu anh rồi...

Thấy ông anh mình phải đón đưa hai đứa để học hành, rồi giữa chừng không biết làm gì nên cô em gái mới tặng T cái máy ảnh, thế là tạo cho T một niềm đam mê. T chụp a-ma-tơ nhưng khá lắm, chụp gì cũng đẹp, mà lại rất hay chụp, mà lại chụp mọi lúc mọi nơi... Rồi FB xuất hiện, đúng là gặp đất dụng võ, T “tả xung hữu đột”, mỗi ngày mười mấy stt. Qua FB mọi người hiểu T nhiều hơn, ảnh cũng nói lên tình, văn thơ thì tất nhiên nói lên người rồi! ACE hay vào FB đánh giá T “tỉnh” lắm, từ thời sự quốc tế, quốc nội đến văn hóa, sự kiện... cái gì T cũng tham gia được, viết rất hay và logic. T lại có tài “xuất khẩu thành thơ” - cứ bình cái gì là phải bình bằng thơ mới vui! Rồi thì bình luận, tranh luận, bút chiến... đủ cả, phải nói T “cày” FB rất năng suất!


Nếu ngày mai các bạn gặp một “cụ” hói trắng, vác cái máy ảnh rất to, lang thang sáng Hồ Tây chiều Mỹ Đình, tối Bờ Hồ, mai lại Kim Ngưu rồi thì khả năng lớn đấy là T “khọm”. Bây giờ thì phố nào cũng thuộc rồi!

Anh em cùng thời đến bây giờ vẫn đánh giá rất cao trí tuệ của hắn, vẫn biết hắn là thằng tài, thì không cách này hay cách khác sẽ đến lúc hắn làm được, tất nhiên đó phải là việc khó rồi! Chưa biết hắn sẽ bộc lộ ra ở chỗ nào, là cái gì thôi, nhưng “cứ đợi đấy!”. Chỉ đoán biết, bao nhiêu năm nay chắc hắn đang ấp ủ cái gì, thể nào cũng có cái gì... Chẳng có khi nào là muộn cả, cứ thử nghĩ về Khương Tử Nha, hay chí ít là chú Trần Đĩnh vừa rồi thì biết! Đối với anh em, hắn là “người bình thường nhưng không hề tầm thường!”. Mà thậm chí cũng không bình thường lắm đâu...

My Triangle Geometry

 

P.S.1: Luật sư Trần Vũ Hải đặc tả về ông bạn cùng lớp mình như sau: BQT từng là đồ hiếm. Cấp 1 phổ thông (tiểu học) cuối cấp đạt giải nhất văn toàn tỉnh, cuối cấp 2 (trung học cơ sở) đoạt giải nhì toán quốc gia. Làm lớp trưởng A0 chuyên toán Đại học tổng hợp, cuối cấp giữa học kỳ được (bị) mời về quê Nam Định. Đáng tiếc cho tài năng của T “khọm”, sinh không đúng thời.

T “khỉ” - giỏi nhất trong những người chưa tốt nghiệp đại học, thông minh nhất trong những người thất nghiệp, người chồng đảm đang giỏi việc nhà lẫn việc vỉa hè. Ngoài ra T là ông đồ dạy toán, lý hoá đáng yêu vì không nhận thù lao cho các cháu trong xóm phố mặc dù ví rỗng. T muốn làm nhà cách mạng vì giống Lê Nin, nhưng nhát quá, sợ vợ mắng nên chỉ dám ôm mộng đến kiếp sau... Nhưng bây giờ bạn có vẻ mãn nguyện vì 2 con ngoan giỏi, vợ biết kiếm tiền cho T thả sức lang thang ngoài đời và trên FB. Hai người (tất nhiên ngoài cha mẹ) T biết ơn nhất là vợ và Mark Zuckerberg...

P.S.2: Tuy vậy mối tình với toán vẫn chưa dứt được, “đã chôn điếu xuống lại đào điếu lên”. Hắn vẫn “nghịch” toán (liều thế chứ, chả hiểu vợ có biết không?!). Nhiều năm rồi, khá nhiều phát kiến về số học, và nhất là về hình học (hắn vẽ hình trên computer rất đẹp, các bạn thử vẽ xem có được không đã, tôi thì chịu, chứ chưa nói đến nghĩ ra những bài toán đẹp, những lời giải ngoạn mục). Hắn âm thầm đăng tải khá nhiều qua mạng với “Tây” (mà chưa chắc đã âm thầm, có cái tôi và các bạn có quan tâm tới ba cái chuyện này đâu mà biết...), ví dụ: “My Triangle Geometry”.

P.S.3: Theo lời đồn thì mấy chữ hắn viết năm xưa trên cái bản vẽ bị dây mực là: “Sắp tới một ngày thằng ngốc nào cũng có thể dùng máy mà vẽ mấy cái hình này”.

 

Họp trường tại Phú Quốc, sau 39 năm nhập học Trắc địa Matxcơva


NHỮNG NGỘ NHẬN VỀ TẦU

NAM NGUYEN / viet-studies 27-5-2021


Lời giới thiệu:

 Từ đầu những năm 90 những người Trung Quốc đầu tiên sang Liên Xô cũ không phải để học hành nữa, mà chỉ với mục đích buôn bán. Cũng vậy, những người Việt đầu tiên đặt chân sang Trung Quốc (mà “cộng” cứ hay gọi ngán gọn là “Tàu”) và mở ra một thế giới mới, nơi mọi hàng hóa có thể sản xuất và “đánh” sang Nga cũng như đi tiếp Đông Âu. Chỉ giữa những năm 90 các “nhà” làm hàng, làm hải quan lớn đều đã có đại diện, chi nhánh ở những thành phố quan trọng nhất cho việc “làm hàng” cũng như “đánh hàng” như Bắc Kinh, Thiên Tân, Quảng Châu, Thẩm Quyến, Urumqi… Bắt đầu có những người Việt chịu khó học tiếng Tàu để giao tiếp, tuy dù sao người Trung Quốc cũng chịu khó học tiếng Nga nhiều và nhanh hơn. Và dần dần dân “cộng” Đông Âu mới khám phá được một đất nước vô cùng khác lạ. Đông Âu sau những năm 90 cho đến tận ngày nay có lẽ không thể nào hình dung thiếu hàng hóa của “Tàu”, và có lẽ không nhiều người có thể hiểu “Tàu” thấu đáo đâu, mặc dù ngày nào cũng bán hàng bao tải hàng Trung Quốc. Bài viết hài hước này sẽ cho bạn đọc hiểu rõ hơn chăng…

 

 Vạn lý trường thành - có thật nhưng chỗ đi tham quan hóa ra là xây sau này dành cho khách du lịch...

Ghét Tàu quá mà không làm được gì thì nói xấu nó cho bõ ghét! Xin kể vài “ngộ nhận” của chính bản thân mình về dân Trung Quốc, mà khi qua đấy nhiều mới hiểu là những định kiến của mình đôi khi sai 180 độ (vì sách vở, vì tuyên truyền mồm, vì ... không rõ) để có thể có ai đó còn chưa biết:

-    Tàu mua bán rõ ràng, giá cả niêm yết đâu ra đấy: thực ra đó là bề nổi, chứ họ buôn bán chỉ mong “nhất bản vạn lợi”- về nói thách thì chúng nó là “cụ” của người VN, và cái kiểu hướng dẫn viên du lịch của ta hay dẫn đoàn (ta hay nước ngoài bất kể) vào các cửa hàng đồ lưu niệm, cửa hàng ăn kiểu “cơm tù”... rồi sau quay lại lấy % là học của Tàu.

Ở  Tàu vào bất kỳ khách sạn nào nhìn giá phòng niêm yết bao nhiêu đều mặc cả được, càng nhiều sao càng mặc cả xuống nhiều, bình thường là 4-5 lần! Hình như tiếng Tàu gọi khách sạn là “điếm”.

Mua đồ càng tránh mua ở khách sạn 5 sao. Có lần đi với thằng em thạo tiếng Tàu, nó mặc cả hộ mua cái chuỗi tràng hạt để đeo cổ bằng đá quý, mặc cả từ 18000 “tệ” xuống 50 “tệ” bán luôn, ở khách sạn 5 sao tại Vương Phủ Tỉnh, Bắc Kinh!

 

Vương Phủ Tỉnh - con phố mua bán của du khách tại thủ đô

 

-    Ăn cơm Tàu ngon: ai nói thế chắc chưa ở Tàu quá 5 ngày! Cơm Tàu ăn bữa đầu khá, bữa thứ hai ngấy, bữa thứ ba như tra tấn! Ai ở đó hơi lâu cũng phải tìm cách tự nấu hoặc đi “đánh dậm” mấy em sinh viên đồng hương hay sứ quán VN! Đồ Tàu khác đồ Việt ở chỗ không tươi ngon, cả nước chỉ có 1 loại rau là cải thảo, 1 loại củ quả là dưa chuột, hết!

 

Lẩu có lẽ là thành tựu ẩm thực lớn nhất của người Trung Quốc

 

Hồng Kông dễ ăn hơn hẳn, và cơm Tàu ở Việt Nam được ảnh hưởng nhiều của Hồng Kông, nên còn nuốt được!

-    Tửu lượng: cứ ngỡ Trung Quốc toàn “anh hùng hảo hán” như các nhân vật Thủy Hử, hay chí ít cũng như chưởng Kim Dung, uống rượu cả đấu lớn, suốt ngày này qua tháng khác, hóa ra bọn này uống chả bằng một góc thằng Việt Nam mới mổ ruột thừa! Đi Tàu bao nhiêu bận mà chỉ gặp có một thằng uống hơn mình - mà mình là loại bét Việt Nam rồi - riêng chuyện uống thì anh em “Uê Nán” cứ yên tâm mà “bóp chết” chúng nó đê!

Miêu tả thế này để bà con rõ chúng nó uống thế nào: mình sang đấy có thằng em Việt dặn trước nên tự tin lắm, gạ Tàu đi uống rượu ngay. Tàu tưởng mình “lão bản”, tập trung độ 15 “lão bản” địa phương để nghênh tửu. Mỗi thằng có một thằng đệ tử đứng sau, chạm cốc một phát chuyển cho thằng đệ uống cạn-được cái thằng đệ Việt Nam bên mình nó khỏe, chơi luôn 15 cốc Mai Quế Lộ. Đến vòng thứ hai, 15 thằng đệ Tàu kia toi từ cốc đầu rồi, nên bảo rót cho quan thầy chúng nó toàn nước lọc, thằng đệ mình vẫn máu, chơi tiếp rượu. Thế mà Tàu chả biết ngượng, còn làm tiếp vài vòng, hể hả lắm, bố khỉ...(không phải chúng nó tiểu xảo, mà bên ấy chấp nhận cả bầy uống nước để tiếp một đứa uống rượu!)

Tất nhiên rượu kém thì bia cũng quá kém luôn. Bọn Tàu sang đây có thằng uống được, vì hoặc được rèn luyện, hoặc gốc 79. Bia Thanh Đảo uống được, may mà Việt Nam đồn đại thế nào ta không uống...

 

Mao Đài - uống chả ra gì lại quá đắt,
sau này có đề nghị cấm quan chức người TQ uống Mao Đài...

-    Giỏi võ và thể thao thể dục: nước Tàu chả khác nước ta, chăm lo sức khỏe nhất là các bà già về hưu, rồi đến các ông già về hưu, rồi mới đến toàn dân còn lại. Sáng sớm khắp nơi thấy các cụ tập trung bật nhạc múa kiếm đi vài đường quyền hăng hái lắm, chỗ nào cũng giống như tượng vua Lý ở Bờ Hồ bên ta. Cũng phải nói là dân tàu trung bình nó khỏe hơn ta thật tuy rằng hay hút thuốc, có thể do chả có xe máy mà đi, đi đâu cũng chạy bộ hay phi xe đạp nên thường rắn rỏi. Bọn trung niên, thanh niên có môn thể thao hay chơi nhất là “oẳn tù tì” với đổ xúc xắc, bạ đâu cũng chơi, trong quán cũng chơi mà trên tàu hỏa cũng chơi. Người già hơn một chút thì hay mạt chược, cũng ham lắm, nhưng thua bên ta chả có món “lô”, “đề”, lạc hậu thế chứ! Riêng máu mê cờ bạc thì Tàu có nhỉnh hơn ta một tí thật! “Thể thao vua” là môn bóng đá thì cũng có ham hố nhưng ít người thuộc tên danh thủ lắm, chả mấy khi sùng bái như kiểu U23 Việt Nam đâu! Bảo Tàu giỏi võ, tôi ở đấy cũng lâu lâu, chưa thấy chúng nó đánh nhau bao giờ để mình chiêm ngưỡng, chán ghê cơ! Chỉ thấy chửi nhau ầm ĩ suốt ngày, mà có khi cũng chả phải chửi nhau, chúng nó tâm sự thân mật mình nghe tưởng thế thôi… chắc sợ công an, chả thấy cao thủ bát đại môn phái mình mang tuyệt học thi triển võ công lần nào!

 

Tàu ăn thì khỏe rồi...

 

-    Hảo xực: Tàu ít ăn cơm (lúc đầu không biết, cứ tưởng tượng Tàu ăn gạo nhiều, đến hết bữa vẫn chưa thấy mang cơm ra, hóa ra chúng nó cả ngày không ăn cơm, toàn cháo với bánh bao!). Dân Tàu được cái ăn thì vô địch thiên hạ, thùng bất chi thình, mấy quán “gà Mạnh Hoạch” dọc đường 5 mà đón được xe khách Trung Quốc thì trúng to, mỗi thằng bất kể to lớn hay loẻo khoẻo đều gọi một con luộc, một con rán (trong khi dân mình ăn 1 suất = ½ con thôi).

-    To mồm: dân Tàu thích chém gió hơn dân ta nhiều, cả trai lẫn gái, chỉ có 2 đứa cũng ầm ầm như họp hội đồng Liên Hiệp Quốc, còn “tả a lô” thì người xung quanh điếc tai, vô duyên hơn cả Việt mình. Thế nên điện thoại bên Tàu thằng nghe cũng phải mất tiền - mông muội thế chứ - thế mà chúng nó vẫn “tả” nhiệt tình!

 

... nghe cũng mất tiền nhưng cứ “tả a lô” say sưa!

 

-    Vịt quay Bắc Kinh: Beijing có hàng vạn quán vịt, nhưng nổi tiếng nhất có hai quán. Vào cửa đã thấy đồng hồ báo mình là khách thứ một trăm triệu lẻ bao nhiêu từ khi thành lập quán, lại thêm phấn khởi tự hào vì thấy treo ảnh toàn nguyên thủ nước ngoài! Cứ nghĩ đến vịt luộc chấm nước mắm ớt tỏi ở nhà mà nhỏ dãi. Lên phòng sạch đẹp, ngồi chờ mãi mang ra rượu thì nặng như cồn, thơm như nước hoa (Mao Đài, Mai Quế Lộ tả bủ xiểng), bia thì uống cốc bé bằng cái chén Tống, chả ra làm sao. Bao giờ cũng phải đặt ít nhất 2 con, thấy bê dần các món lên, có tí chân rút xương thì ăn cũng được, vèo phát hết, rồi mấy thứ vớ vẩn, rồi thịt cắt lát thật mỏng cuốn vào bánh tráng, ăn cũng được, vèo phát hết. Mình cứ canh me lúc nào nó vác thịt ra phải xơi cái phao câu cho sướng mồm, tiết canh thì chắc quay nên không có... Rồi đến cháo đậu xanh, ăn cũng được, vèo phát hết... Hỏi thịt luộc hay quay của tao đâu rồi, thì bảo chỉ nhà quê mới ăn thịt vịt, bọn tao chỉ phục vụ da là chính! Đói hơn lúc đi vào, lại mất mấy ngàn tệ, pú hảo!

Ra phố thấy nhiều quán treo con vịt, vào ăn chống đói, thì thấy chỉ năm bảy chục tệ, cũng có bánh tráng mà cuốn, nhưng thôi xẻ thịt ăn luôn, cũng tạm ổn, chỉ được gần bằng mấy quán vịt quay Hồng Kông bây giờ đang mọc ra như nấm ở Hà Nội. Mấy thằng ăn hai con khá no, làm thêm mấy bát mỳ kéo bằng tay loại vài tệ một bát, hấn hảo! Cạch mặt mấy cái quán vịt quay Bắc Kinh thương hiệu mạnh kia...

Quán vịt quay ngon nhất thế giới ở Bắc Kinh

Đây được coi là quán vịt thứ nhì...


Vịt quay Bắc Kinh đây...

 

-    Phong kiến: cứ tưởng đàn ông Tàu oai phong lắm, năm thê bảy thiếp là thường, dạy vợ bằng roi, nhất hô bá ứng... Thằng em ở bên đấy lâu nó giải thích: nước Tàu phía bắc con gái dữ như cọp, đàn ông sợ vợ như giời, bọn dát nhất là đàn ông Thượng Hải, cả nước trêu nhưng mà không khá lên được đâu, truyền thống rồi. Còn bọn miền Nam tương đối giống trai Hà Nội, cũng to mồm ở ngoài chứ về nhà nem nép, tuy thế là đã uy phong hơn bọn miền Bắc nhiều! Mình chưa tin, bảo là Tàu toàn trang hảo hán, sao mà sợ vợ? Tối hôm ấy đi uống rượu với một thằng “lão bản” - thằng Tàu mà mình thấy duy nhất nó uống hơn mình vì bên Nga nó uống được 2 chai vođka - nó mang vợ theo (hay vợ nó bắt mang theo thì không biết). Đang uống dở mồm, mình với thằng đệ cùng với nó uống mới được một chai, vừa đủ khởi động thì vợ nó đứng lên, chả hiểu nói gì mà thằng này cum cúp xin về luôn... Hôm sau nó xin lỗi rối rít, bảo nước tao đàn bà dữ lắm, nhất là bọn quê ở Nội Mông, đánh chửi chồng như két, vợ tao cũng quê ở đấy...

 - Mát xa:

 

Các sauna ở Trung Quốc vô cùng hoành tráng

Dân Tàu không bao giờ bơi, hạn chế tắm tối đa thì tôi kể rồi (chắc học tập Mao chủ tịch chỉ lau người). Được cái khí hậu bên đó cũng không phải ngày tắm hai bận như ở Việt Nam. Nhà tắm công cộng của Tàu thì hay, châu Âu còn chạy dài, mấy cái kiểu như ở khách sạn Oasis nhà mình làm là bắt chước vụng về của bên đó thôi. Mấy đứa Việt Nam hay đi lại bên Tàu có kinh nghiệm đến thành phố lạ không cần thuê khách sạn cho tốn, cứ vào đấy vừa rẻ vừa sạch, có chỗ ngủ chỗ ăn ngon, chỗ nằm nghe nhạc sống, có đứa đấm bóp, ở vài ngày cũng được... Ta chưa có những chỗ to như thế, nhưng ở Tàu thì vùng nhà quê hẻo lánh cũng có.

Ở  Bắc Kinh mấy chú Tàu dẫn đến chỗ có vẻ to nhất ở đây, 5 tầng to như đại siêu thị Aeon, chắc là người cả quận Hoàn Kiếm tắm vẫn thừa chỗ. Vào cửa thấy nhân viên phục vụ mang ra hai cái áo khoác lụa đỏ cho mình và thằng Tàu, mấy đứa nhân viên Tàu của nó thì áo khoác bông màu xám, mình chọn áo xám mặc cho sướng thì bạn Tàu bảo không được, chỉ có tao là “lão bản” và mày là khách quý thì mới mặc áo này vì phải mua (độ 100 đô), còn đàn em của tao có tiền cũng không được phép mua khi đi với tao, áo xám kia không mất tiền... thế là đã thấy lằng nhằng. Trai gái tắm riêng, vào đấy đi loạn lên chả hiểu tầng mấy nữa, sạch sẽ lắm rồi thì Tàu mời mát xa. Phấn khởi nghĩ rằng đấy mới là “chương trình”, chắc nó đãi mình oai lắm đây, mà đúng là “chương trình” thật, nó tống mình vào một phòng khác đóng cửa lại. Trong đấy có mấy cái giường sắt như ở bệnh viện, một thằng to khỏe lột truồng mình, vứt lên giường rồi xịt nước cực mạnh, y như tắm lợn, bôi xà phòng tứ tung, bóp cho phát nào đau điếng phát ấy. Rồi nó lấy cái dao (sợ quá chả nhìn nó bằng gì nữa) cạo mình từ đầu đến gót chân, sồn sột đúng như cạo lông lợn, sợ chết khiếp nên nằm im re, vì không biết tiếng nên chả xin nó thôi được. Cạo lợn xong nó phun nước đuổi ra, ra ngoài mừng quá bảo bạn Tàu cho về luôn, không ăn chơi gì trong ấy nữa. Ra cửa gió thổi vi vu, lúc ấy thì sướng, vì lỗ chân lông bị nó cạo sạch, mở hết toang hoang ra, thích lắm nhưng nghĩ đến “cạo lợn” lại sợ, tự hứa không chơi mát xa với bọn Tàu này nữa, sang Việt Nam mình đãi nó mát xa thì ngon thế mà của chúng mày như shit... Về rồi vẫn có thằng chạy theo ra đưa cái áo khoác lụa đã gấp cẩn thận làm kỷ niệm, tỉu nà ma lần sau ông cạch!


 

 Sauna như bệnh viện...

 

 

Phong tục hút thuốc tại đám cưới

-    Thuốc lá:

Đàn ông Tàu đứa nào cũng hút, mà hút nhiều dã man luôn, có thể vì chống lạnh (Tàu không bao giờ đội mũ, mình đã đến Cáp Nhĩ Tân lạnh âm 40 độ mà thấy chúng nó cũng đầu trần, chân đi giày hè!). Nhưng ngoài ra “ăn hút” còn để thể hiện đẳng cấp, quan hệ, giàu sang... nữa. Có loại rượu riêng, thuốc lá riêng cho “Trung Ương cục” (thằng đệ dịch thế, chả biết đúng không, mình chả đọc được!) - nhưng thấy khoe là đại gia có tiền cũng khó mua, dân Tàu trông thấy là sợ vãi tè. Tuy không hút nhưng thấy thằng quen mình khoe thế, mình cũng bảo Tàu đưa tao một chai và mấy bao thuốc, tao mang về có việc, cũng để thử xem Tàu có bốc phét mình không nữa. Mang về Nga rồi mời mấy chú Tàu đến uống, cho thêm mỗi thằng một bao thuốc, thấy các chú ấy xì xồ ghê lắm, sau đòi nợ thấy cũng dễ thật, chẳng nhẽ chúng nó chuộng bề nổi thế à, hay là...?

- Con và chó:

Tàu cấm đẻ 2 con một gia đình, nên dân số khai là 1,2 tỷ nhưng thực tế lên 1,6-1,8 tỷ, cụ thể chả ai biết, tất nhiên lắm hệ lụy kèm theo. Ở nông thôn miền núi có thể xuê xoa, chứ ở thành phố mà đông con chắc chắn phải loại “tay to”. Một lần ở Bắc Kinh gặp một thằng mà thấy mấy chú Tàu khác xun xoe, tôi mới hỏi thằng này sao mà oai thế, thì bọn kia thầm thì: “nó có hai con và mấy con chó đấy!”. Hóa ra muốn có thêm đứa con nữa phải quen biết rộng lắm, chưa kể tốn khoảng 50-100 ngàn $ nữa. Nhưng chưa oai bằng có giấy phép nuôi chó, cũng phải quan hệ và tốn 15-30 ngàn $ (lúc đó đang sắp Olympic, nay không biết đắt rẻ thế nào, nhưng hồi đó là vậy). Thấy bảo muốn sắm cái mô tô xịn thì còn khó nữa... Mình nghĩ bụng, ở quê tao 2 bánh đầy, chó thiếu chó gì, còn con chỉ sợ hết trứng...

- Đồ uống:

Tàu rượu bia đã kém rồi mình đành xoay sang uống đồ khác. Chúng nó tự hào Đại Hán, không uống ba cái nước Cola, Pepsi... (thôi cái đó kệ chúng mày) nhưng lại toàn uống cái nước của “Khang sư phụ” mà sau này THP khuân về Việt Nam đấy, uống cứ lợ lợ. Cafe thì kém toàn tập rồi, ngoài phố có quán cafe thì toàn bán nước ngọt, cafe Tàu ít khi uống, dân mình thèm quá uống thử thì như nước sái ba của cà phê phin, trên dưới trăm tệ một ly. Chè thì càng đắt uống càng nhạt nước, mà đắt lòi mắt, vài ngàn đô/túi mà Tàu vẫn mua, nâng niu lắm! Đành đi ăn ở đâu thì tranh thủ uống cái nước chè khuyến mại không mất tiền còn ngon hơn, rót biểu diễn bằng cái ấm vòi dài như cái que, đứng xa 2 m vẫn rót không trượt, như Trần Nguyên Hãn rót dầu...

- An ninh:

Đến Thủ đô Tàu thấy bảo tuyệt đối an ninh, mà đúng thế thật, chả thấy lưu manh trộm cắp đâu, công an cũng lịch sự, dân Nga sống buôn bán cả một khu quần thể láo nháo ầm ĩ mà vẫn bao năm nay tồn tại, cái trò để mũ công an trong xe ô tô là Việt Nam bắt chước Tàu! Hóa ra chỉ Beijing được thế thôi, vùng khác thì tùy. Xuống đến cái thành phố nhỏ sát Quảng Châu, nơi bà con ta hay “đánh quần bò” sang Đông Âu, lúc nào cũng có cả trăm “đại diện” người Việt sống ở đấy, thì được dặn ngay là “đi đâu tuyệt đối đừng mang cái gì, vì nó cướp”. Đơn giản nhất là điện thoại, phải dùng loại “cùi bắp”, đi đâu con gái phải cho vào cái túi ni lông để đựng thực phẩm xách tòng teng trông nhếch nhác thì nó tha... Bao năm rồi mà chả thấy chính quyền làm gì được xã hội đen, bách nhục!

- Tươi mát:

Tất nhiên Tàu cũng tệ nạn kinh người, nhưng nó phải theo quy hoạch đâu ra đấy, không “tả bủ xiểng” như Việt Nam được, mất hết cả hay! Các thành phố lớn muốn chơi bời gì thì cũng phải qua karaoke (nó cứ ghi là KTV cho sang mồm!) - như shit, đắt lòi mắt mà vào đấy toàn tiếng giun dế không đọc không hát được, lại tuyệt đối cấm động chạm chân tay, ngu thế chứ... Nhiều chỗ thấy bảo lừa đảo còn hơn “cối xay đỏ” Paris nữa!

 

 

Tung Quảng là thành phố vệ tinh của Quảng Châu, nơi nghệ thuật ăn chơi được đưa lên đỉnh cao mà không Thái Lan nào so được... Hôm đi xuống đấy thì lại đúng dịp báo động đỏ (và sau đó toi luôn cả một “khu công nghiệp”). Số là đang có dịch cúm gà, UBND thành phố mới gửi điện báo cáo lên Bộ Y tế về tình hình ABC, nhưng lại fax nhầm sang Bộ Công An. Mà tiếng Tàu “gà” là “cave” thế nên Công an trên bộ lập chuyên án, về đập cho tan nát cả một rừng hoa, đến nay vẫn chưa hồi phục... Thảo nào Tàu thích sang Việt Nam thế!

- Hàng nhái, hàng giả:

Phải nói lại một thực tế, là Tàu cái gì cũng làm giả, làm nhái được hết, từ thô sơ cho đến siêu tinh vi, từ phụ tùng tên lửa máy bay cho đến đồng hồ siêu xịn. Cái tàu mới chìm trên sông Trường Giang không biết có bao nhiêu % phụ tùng rởm nữa. Có lẽ các anh tay đeo Patek Philipe, Frank Muller hay Rolex, các chị õng ẹo khoác LV, dùng đồ Versace nên nhớ lại mình mua đồ ở đâu, vì khả năng vô tình hay cố ý ẵm phải đồ giả là trên 90%! Nhưng trắng trợn nhất là giữa thủ đô Bắc Kinh có một tòa nhà cực nổi tiếng, cao 5 tầng, to gấp chục lần cái Tổng hợp Tràng Tiền, bán toàn đồ hiệu từ túi đánh golf đến áo cá sấu với giá khoảng vài % giá thật, đã bao năm nay bất chấp các tập đoàn đồ xa xỉ lừng danh kia tìm mọi cách tác động để tiêu diệt mà không được, chứng tỏ nhà nước nó phải bật đèn xanh!

 

Muốn hàng gì cũng có, đến Yabaolu-Bắc Kinh!

 

Tàu nó lại quái ác ở chỗ nó chỉ làm hàng nhái để cho chúng ta - tức là phần còn lại của nhân loại dùng! Chả bao giờ bạn thấy đứa Tàu nào dùng những cái điện thoại Vertu rởm như ở Việt Nam, mặc đồ Adidas cố tình in sai một chữ hay mấy ông xe kéo mặc áo Moschino cả, thế mới căm... Tức là ta đã kịp học nó cái xấu - làm giả đủ trò - mà chưa học được cái tính kiêu hùng kia của dân Tàu!

- Đồng hương:

Ta cứ ngộ nhận cho là dân Tàu đoàn kết tương trợ nhau lắm, nhất là ở nước ngoài, chả giống dân ta vừa cục bộ vừa ích kỷ... Đi sâu vào mới biết chúng nó cũng “bóp nhau ra bã”, thậm chí sẵn sàng tiêu diệt đồng hương nếu vướng đường làm ăn, có thể bề ngoài không “phũ phàng” như dân Nga, dân Ý... nhưng về độ “thâm nho” thì Tàu vẫn xứng danh số một!

Giàu nghèo thì phân cách quá lớn rồi (Việt Nam mười năm nữa cũng thế). Bọn giàu có nói về tiền bạc hay dùng từ “ức vạn” - chả rõ là bao nhiêu tỷ như ta hay dùng nữa, trong khi công nhân mặt bằng chung hơn Việt Nam một tý thôi, đa số là chỉ lấy tiền 1-2 lần trong năm thôi (tết Nguyên Đán), còn bình thường đủ ăn ở là may rồi... Nghe quen quen!

Trung Quốc quá lớn, vấn đề “vùng, miền” như của ta, nhưng bình phương lên, vùng này nói vùng kia nghe chả hiểu được thổ ngữ, thế nên về lâu về dài không tan vỡ thì mới là chuyện lạ...

- Đại Hán:

Nói đi cũng phải nói lại, dân Tàu đa phần khá chân chất, chịu khó làm ăn, dễ thích nghi... nói chung là không đến nỗi nào, dân ta được thế cũng đã tốt. Nhưng...

Nói chuyện gì động đến dân tộc, lập tức thằng Tàu bất kỳ nào cũng trợn mắt, ngoạc mồm, dậm chân bành bạch, vỗ ngực thậm chí nhổ nước bọt xuống đất mà nói to như hét, rằng “Tao là dân Đại Hán nhé, không như chúng mày, chúng nó...đâu”. Chúng mày, chúng nó là ai thì đây:

Dân Tàu ghét số một là Nhật! Mở tivi ra thì đa số là phim “chiến đấu”, toàn cảnh Nhật lùn vác kiếm chém người, đốt nhà, hãm hiếp dân Tàu... ngày này qua ngày khác! Thế nên chả mấy khi thấy thằng Tàu nào dùng đồ Nhật, kể cả Sony, mối thù đã thấm vào xương tủy rồi (thế nhưng trẻ con lại đang mốt trông phải giống anime của Nhật...). Mỹ đỡ ghét hơn, thôi thì dân Tàu dùng điện thoại Motorola hay iPhone, nhưng chúng tao mới là nhất, rất nhiều Công ty nọ kia của Tàu hay bắt đầu bằng “SINO” - Đại Hán đấy - kiểu Vina nhà mình (cứ thấy “Vina” y rằng trước sau gì cũng phá sản)! Dân tộc Triều Tiên cũng ghét nốt, trong lịch sử đánh nhau mãi rồi, trong phim cổ trang bọn này cũng hay gây tội ác lắm. Dân Mông Cổ thì lịch sử ghê gớm rồi, nhưng cuối cùng cũng bị người Hoa đồng hóa về lâu về dài, chả thèm chấp. Nước Nga - “Ya lao sư” - thì là khách hàng lắm tiền thôi, chứ về lâu về dài từ Siberi đổ về đến Thái Bình Dương trước sau cũng bị Tung Của chiếm về - vì xưa kia đây là đất tổ tiên nhà Tàu mà. “Thằng” Hồng Kông đã phải quy phục rồi, còn “thằng” Đài Loan đấy, thử buông thằng Mỹ xem, đánh luôn! “Thằng” Uê Nán - tức Việt Nam - thì láo quá rồi, chúng mày thực chất là một tỉnh, thậm chí chỉ là một vùng đất phía Nam, mà ngang bướng, đánh cho một trận năm 79 chưa chừa đâu, liệu hồn...

 

“Sino” là “Vina” của Tàu đấy nhé...

 

Vậy đấy, cứ uống rượu tâm tình với bất cứ thằng Tàu nào về chính trị thì câu chuyện sẽ như thế đấy, hỏi sao có thể tin tưởng gì cái thằng láng giềng đểu này, anh em gì chúng mày! Đừng ngộ nhận...

Ghi chú 1: Bài này đã viết mấy năm trước với tiêu đề “Tàu đểu” - tất nhiên đây là đánh giá của bản thân tác giả, có nhiều phần chủ quan và ngộ nhận, chưa kể mang tính hài hước. Đó không phải là một phân tích xã hội học hay mang tính chính trị, mà là cảm nhận thật của bản thân người viết, để chia sẻ với những bạn chưa hay ít sang Trung Quốc... Chứ thực ra đất nước này cũng đã từng cho tác giả nhiều người bạn tốt, nhiều phút giây may mắn và hạnh phúc!

Ghi chú 2: Tác giả nhận được khá nhiều ý kiến phản hồi của người đọc bốn phương về bài này. Cũng hơi lạ rằng khá nhiều người không hiểu (hay cố tình chả hiểu?) sự hài hước của bài viết, mà cứ tưởng nó là văn chính luận hay nghiên cứu chuyên sâu, lạ thật! Một điều khác lạ nữa là những ý kiến sai lầm nhất về Trung Quốc lại thuộc về hai nhóm người: những người đã vài lần du lịch theo tour đi Trung Quốc, và những người đã từng theo học ở Trung Quốc vài năm. Xin thưa rằng các bạn mới đi, mới học ở một vùng nào đó đâu đã thâm nhập được vào xã hội của người ta, chưa cảm nhận được dù chỉ một góc bé xíu của đất nước tỷ dân này, nên không biết hết cũng là quá dễ hiểu, đừng tỏ ra “nguy hiểm” như vậy chứ! Ngay tác giả mỗi lần quay lại cũng khá bất ngờ về những đổi thay mà còn cần nhiều bài viết, nhiều chuyên gia trải nghiệm và nêu lên thì mới đủ. Xin hãy cùng nhau là những người đọc thông minh!


GORBI- NHIỀU NGƯỜI NỢ ÔNG MỘT CÂU XIN LỖI

NAM NGUYEN / viet-studies 30-5-2021


Lời nói đầu:

Trong lịch sử hiện đại ít có chính trị gia nào chịu nhiều điều tiếng oan khuất như Mikhail Gorbachev. Người ta ghét ông, dè bỉu ông, căm giận ông cả trong nước lẫn nước ngoài, cả vì những việc ông đã làm cũng như những việc (theo họ cần làm) ông không làm hay không làm được… và điều đó kéo dài cho đến tận hôm nay. Tuy vậy nếu xét về công trạng có lẽ nửa sau của thế kỷ 20 chả có mấy cá nhân có thể sánh ngang được với ông về công lao đối với quốc gia cũng như loài người. Tất nhiên là dưới những góc nhìn khác nhau sẽ có những đánh giá khác nhau, và đây là đánh giá chủ quan của tác giả, một người đã sống qua thời Gorbachev ở Liên Xô cũ và cho đến cách đây 2 năm vẫn tự cho mình một thói quen rất ẩu: có gì trầy trật trên đường đời thì đổ cho “Gorbi” (tên người Nga gọi ông) là tiện nhất. Nhưng rồi tôi cũng hiểu ra, rằng chính mình còn nợ ông Gorbachev một lời xin lỗi.

 

Bức ảnh lịch sử: 4 Tổng bí thư cuối cùng của CCCP có mặt.
Gorbachev trở thành TBT là việc được lịch sử sắp đặt (và Adropov thực hiện)

 

Không cần đến kết quả trưng cầu dân ý ta cũng có thể đoán biết được chính trị gia nào bị dân Nga ghét nhất: đó luôn là Mikhail Sergeyevich Gorbachev (sinh năm 1931). Vốn dĩ người Nga đã hay sính ngoại và luôn không hài lòng về các nhà cầm quyền rồi, nhưng điều bất biến là đa số họ đều ghét Gorbachev một cách chân thành, không khoan nhượng và bất cần logic (có lẽ tác giả hồi trước cũng bị lây cái tính Ivan phổi bò này chăng?). Phải nhìn nhận rằng không ngẫu nhiên mà mọi tai họa đến với nước Nga người ta lại đổ hết cho “Gorbi” - mà chắc là có một âm mưu “phản PR” chống lại ông, bởi nếu đổ được bớt tội, bớt trách nhiệm được cho ai kia thì sẽ có một số cá nhân khác tạm thời thở phào nhẹ nhõm, người đời sẽ bớt soi mói hơn. Có thể thấy ngay, Gorbachev là nhân vật rất phù hợp để tạo nên hình ảnh “kẻ tội đồ của dân tộc” như vậy, bởi vì:

-    Ông khởi xướng ra cái việc chống rượu (“Luật khô”) năm 1985. Ai sống ở Liên Xô những năm đó sẽ nhớ xếp hàng mua rượu khó thế nào, đến nước hoa còn chả có mà mua (vì dân ghiền mua uống tạm), trong giờ làm việc mà loạng quạng ngoài đường không mục đích lại có mùi mận chín nữa bị xích cổ ngay (cái này từ thời Andropov) - mà người Liên Xô trong đầu có lẽ chả bao giờ nguôi ngoai việc nghĩ xem phải “nhậu” thế nào, uống gì, với ai… Quả đúng là “tội đồ” chứ còn gì nữa, riêng cái tội này thì 240 triệu công dân Xô Viết sẽ còn thù đến hết đời… Cũng vì ông ít nhậu nhẹt, lại có vẻ “nho nhã” thế nên dân Nga không khoái, có lẽ họ thấy gần gũi hơn những vị lãnh đạo “giản dị” hơn, thích nhậu tối ngày như Boris Yeltsin hay tính khí nông dân kiểu Khrushyov… Đấy mới là “người mình” - họ nghĩ thế đấy! Những năm cuối 80 đó dân “cộng” mình nấu rượu lậu từ gạo, từ đường… bán cho tây kiếm cũng khá đấy, thấy kể có vùng nấu cả từ kem đánh răng, nên cũng khan hiếm nốt!

-    Bà vợ Raixa kém ông một tuổi có lẽ là đệ nhất phu nhân đầu tiên của Liên Xô mà đủ lịch thiệp, quí phái, thông thái, xinh đẹp, tiếng Anh giao tiếp vô tư...để tháp tùng chồng mọi chỗ mọi nơi - quả là mấy chục năm Xô Viết làm gì có tiền lệ như thế, và khi còn đang phải chạy tìm mua xà phòng với bít tất bán phân phối thì người ta (nhất là phụ nữ) luôn ác cảm với bà ấy (trên TV). Lại càng “ngứa mắt” hơn khi ông thực sự nghe lời vợ, yêu vợ, và yêu suốt cuộc đời! (Vợ Gorbachev đã mất năm 1999).

-    Ông khá hiền, lại đơn độc, lại chả có mafia hay nhà tài phiệt nào chống lưng cả, nên quá là an toàn khi công kích ông về mọi mặt. Chứ cứ thử khơi khơi mà thóa mạ “Sa hoàng Putin” hay chỉ cần cấp tỉnh trưởng, đại biểu Đuma thôi xem, không mang họa ngay và luôn mới lạ.

-    Nhưng cái “tội” lớn nhất mà dân Liên Xô cũ suốt bao năm nay bêu riếu, nhục mạ ông, mà cái tên nhẹ nhàng nhất đặt cho ông là “kẻ phản bội” hay “điệp viên của Washington” (Reagan, Thatcher, Kohl...) - đó là việc ông “phá tan Liên bang Xô Viết”. Riêng về “tội” này rất cần phân tích thấu đáo xem thế nào...

 

Lịch sử Liên Xô và Nga 1985-1995 là cuộc đối đầu của hai nhân vật này

 

Đỉnh điểm là 23/8/1991 khi Yeltsin thực sự tiếm quyền Gorbi

        Số phận của Mikhail Gorbachev là số phận của chính trị gia cấp cao nhất, mặc dù xuất phát điểm của ông thực sự khó khăn, hoàn toàn là nông dân thứ thiệt (giống như rất nhiều nhà lãnh đạo khác ở CCCP, chuyện “con ông cháu cha” thời trước hầu như không được cổ súy). Cả họ đằng nội và ngoại của ông đều có những người ông bị đi cải tạo, may mà còn không bị tử hình, cha đi lính trận, từ bé Mikhail đã vừa học vừa làm việc ở nông trang. Phải nói cậu đã rất cố gắng, người được huân chương Cờ đỏ lúc 18 tuổi như anh chàng này là rất hiếm, sau đó anh còn học giỏi để được học trường tổng hợp quốc gia Lomonosov nữa. Gorbachev thăng tiến rất nhanh, 21 tuổi vào đảng, và có thể nói rằng với sự ủng hộ (không vụ lợi) của các vị lão thành ở thủ đô như Yury Andropov, Mikhail Suslov, Andrey Gromyko thì việc Gorbi lên đỉnh cao quyền lực chỉ là vấn đề thời gian mà thôi! 1966 Andropov (khi đó là trùm KGB) đã muốn đặt Gorbachev lên ghế “phó” của mình, nhưng lúc này chành thanh niên 35 tuổi còn đang mơ tưởng tới luận án phó tiến sĩ - thậm chí ông đã thi hết các môn bắt buộc (minimum) và đã viết xong luận án rồi, nhưng rồi bên đảng bắt đi “làm việc” - làm bí thư vùng Stavropol quê nhà. Ông muốn làm ở Bộ Nông nghiệp hơn, nhưng bên đảng cứ giao toàn việc của đảng - năm 1978 gia đình mới chuyển lên thủ đô thì 1979 Gorbi đã là ủy viên dự khuyết bộ chính trị. Hình như khi Gorbachev sang thăm Hà Nội năm 1982 nhà nước ta chưa đánh giá được hết vai trò và tiềm năng chính trị của ông, nên chưa bao giờ Việt Nam có thể tận dụng quan hệ với chính khách này thực sự có lợi cho mình cả thì phải! Nếu thực sự hiểu về chính trường Xô Viết thì đáng nhẽ phải thấy xếp trên Gorbi chỉ còn mấy “ông già” như Breznev, Andropov, Chernenko, Gromyko... và đúng thật, năm 1985 ông đã là người thứ hai, rồi 1987 ông nắm quyền lực tuyệt đối (cả đảng cộng sản lẫn bên chính phủ) - bất kể ông có muốn hay không...

Để thực sự hiểu về vai trò lịch sử của Gorbachev chúng ta cần nhìn lại hoàn toàn lịch sử nước Nga và Liên Xô cũ, rồi nước Nga hiện đại, để xem cá nhân này đã làm được việc gì:

Nước Nga ngày trước ngoài tên gọi “Russia” ra thì còn một tên gọi nữa mà phương tây hay dùng, đó là “Moscovia” - khá thông dụng ở những thế kỷ 15 đến 19.  Vị vua Ivan đệ tam và những người tiền nhiệm đã chiếm cứ được nhiều đất đai lắm, mà có vẻ vẫn còn thòm thèm, thế nên phương Tây (nhất là Ba Lan và Litva) gọi người láng giềng phía Đông không bằng tên “Nga”, hay “Nga vĩ đại” (phân biệt với “Tiểu Nga” tức là Ukraina hiện nay - nơi lịch sử dân tộc Nga bắt đầu”) - mà gọi bằng tên “Moscovia”, với ý rằng địa giới của các anh là ở phía đằng kia, xung quanh Matxcơva đấy, đừng mò mẫm xa quá làm gì! Phải nói rằng Moscovia (hay là đế quốc Nga, hay là gì đi nữa sau này các vị Sa hoàng có thể thay đổi tên gọi quốc gia) rộng lớn lắm, thậm chí về diện tích có lúc còn lớn hơn CCCP sau này. Nhưng thực lực cũng như uy tín quốc tế thì Moscovia khá bình thường, chẳng thế mà Sa hoàng hồi cuối 19 và đầu thế kỷ 20 còn thua mấy cuộc chiến tranh nữa... Và đỉnh cao của “Moscovia” chính là CCCP những năm 50-80 của thế kỷ trước, khi đó “Moscovia - CCCP” là một trong hai đại cường quốc của nhân loại, và chính CCCP tiến hành một cuộc chiến tranh (tất nhiên nên hiểu theo nghĩa bóng) toàn cầu để tranh dành ảnh hưởng với đại cường quốc số 1 kia, là nước Mỹ. Cuộc đấu vĩ đại này CCCP đã thua như chúng ta đều chứng kiến, và sau đó nước Nga bây giờ chỉ thừa hưởng của CCCP được mỗi vũ khí hạt nhân thôi chứ không có bất cứ một sự nổi trội nào khác nữa. Và lịch sử dường như đang quay trở lại: nước Nga bây giờ giống một đế quốc Nga khi xưa, một “Moscovia” hơn là giống CCCP, chẳng còn nhiều trọng lượng trên trường quốc tế nữa. Nhưng tiềm năng của nó vẫn còn quá lớn, và lịch sử sẽ cho thấy “Moscovia” còn sẽ không chịu đóng đinh với vai trò con gấu ngủ đông đâu...

Gorbachev sang Việt Nam, đi thăm công trường Sông Đà từ 1982…
Ta không nhìn thấy đó là lãnh đạo tương lai của CCCP nên mất đi sự tranh thủ cần thiết cho sau này.

 

Khi đó Gorbachev mới là Ủy viên Bộ chính trị Liên Xô trẻ nhất

 Vậy vai trò lịch sử gì dành cho Gorbachev và ông đã thực hiện vai diễn thế nào? Phải nói rằng khi lên vị trí quyền lực cao nhất thì gánh nặng giang sơn để lại cho ông ta quá nặng: những tay chơi lão luyện như Reagan, Kissinger, Thatcher, Helmut Kohl... đã bày trò chạy đua vũ trang (với mấy ông già tiền nhiệm của Gorbi) để đẩy CCCP vào tình trạng suy kiệt về kinh tế, nếu tiếp tục đường lối cũ thì sớm hay muộn Liên bang Xô Viết cũng sẽ sụp đổ. Tất nhiên nếu Gorbachev là một kẻ cố chấp hay ích kỷ đến tàn bạo, thì CCCP còn trụ được lâu lắm đấy (xin nhớ là năm 1985 trữ lượng vàng của Liên Xô là 2500 tấn). Nhưng ông muốn tìm con đường khác cho dân tộc, và bởi ông không phải một nhà kinh tế hay kỹ trị đại tài nên kinh tế Liên Xô vẫn sụp đổ như thường, mặc dù chính dưới thời Gorbachev Liên Xô chấp nhận trên thực tế là thua cuộc “chiến tranh lạnh”. Hãy xem ông đề xướng những gì mà sau này người dân đổ tội “phản bội Liên Xô” cho ông nhé:

-“Tăng tốc” (4/1985): khẩu hiệu nhằm vào công nghiệp này giờ hầu như đã đi vào dĩ vãng, nhưng chính nhờ nó mà phong trào “hợp tác xã” (kooperativ) mới nảy sinh, những người giàu tương đối công khai bắt đầu xuất hiện... tuy rằng cuối 1986 mới có luật cho các loại hình hoạt động cá thể này.

-“Chống rượu bia” đã nói trên, tuy nghe thì văn mình nhưng thất bại ê chề bởi đi ngược lại với bản tính muzik của người Slavơ - nhà nước thất thu 62 tỷ rúp vì chương trình này! Lỗi này một phần cũng bởi Gorbi vốn không phải người thích nhậu nhẹt bê tha...

-    Không truy bức những người bất đồng chính kiến, thả viện sỹ Sakharov, không đuổi Yeltsin ra khỏi đảng và không đẩy đi vùng sâu vùng xa - đây có lẽ là “lỗi kỹ thuật” lớn nhất của cuộc đời Gorbachev - chỉ vì tính hiền lành và khá tốt bụng ông đã tạo dựng cho mình một đối thủ quá nguy hiểm, điều mà ít nhà lãnh đạo quốc gia để sót - và Gorbi đã phải trả giá đau đớn vì lỗi này, như sau này ông luôn nói tới.

-“Perestroika” 1987 - cho phép kinh tế tư nhân cũng như dân chủ, bầu cử tự do, nhưng đúng với tính cách của Gorbi, nửa vời. Rất nhiều người coi ông là “tội đồ” - thì còn muốn thế nào nữa?

-“Glasnost”: điều tối quan trọng và tiến bộ, cho phép người dân được nói, được viết tương đối tự do! Điều mà dân Nga sau này được hưởng và gần như đã kịp quên cái “sự sung sướng” ấy nó đến từ bao giờ, vì ai?


Gorbi-Reagan-Bush ở Mỹ 1988. Về lịch duyệt Gorbi phải đối đầu với những đối thủ quá “già dơ”

 Cũng vì kinh tế mãi không cải thiện được (dẫu rằng đấy đâu phải lỗi của mình Gorbachev?!) nên Liên Xô dưới thời của ông chấp nhận dừng cuộc chạy đua vũ trang, tiêu hủy tuần tự một số lượng lớn vũ khí kể cả vũ khí nguyên tử (điều mà chưa lãnh tụ cộng sản nào trước ông từng làm - có lẽ đây là hành động “phản bội” lớn lao nhất của Gorbi?). Tương đối trẻ và năng nổ, ông cải thiện rất nhiều quan hệ của Liên Xô đối với các nước vốn khá thù địch như Anh, Canada, Mỹ, Pháp... nhưng có thể với bản chất khá tin người ông đã tin “kẻ thù” hơi nhiều? Nhưng những gì mà chính cá nhân ông làm được đã quá vĩ đại rồi:

-    Kéo hết quân Liên Xô ra khỏi Afganistan.

-    Cải cách đảng cộng sản Liên Xô, dẫn tới chế độ cho phép nhiều đảng phái.

-    Chấm dứt chiến tranh lạnh, giải trừ quân bị.

-“Học thuyết Sinatra” (khai tử học thuyết Breznev): chính sách của Liên Xô dưới thời Gorbi cho phép các nước XHCN Đông Âu tự lo việc nội bộ của mình. Chính nhờ đó mà nước Đức thống nhất không tốn một viên đạn, người dân 2 miền nước Đức đều chịu ơn

Gorbi (và sau này mới biết chính Anh và Pháp muốn quá trình thống nhất của Đức càng chậm càng tốt - họ sợ một nước Đức quá mạnh đối với châu Âu!). Hay khi Rumania có lật đổ, chính Bush-cha đồng ý bật đèn xanh cho Liên Xô đưa quân vào để thiết lập trật tự, nhưng Gorbachev đã từ chối! Hoặc bởi lòng tốt của mình, hoặc tính tình không quyết đoán, nhưng rất nhờ vào ông mà các nước XHCN khối Varshava đã thay đổi đường lối chính trị của mình tương đối êm đẹp, không có sự can thiệp thô bạo nào từ phía Liên Xô. Khối quân sự Varshava thế là cũng biến mất luôn! Liên Xô còn khá tiếc nuối 3 nước cộng hòa Pribaltic “của mình” - nhưng rồi họ cũng giành được độc lập, thế nên dù chả ưa gì Gorbachev nhưng Tổng thống Putin sau này đã công nhận: “Gorbachev là một nhà dân chủ thực sự!”. May mắn rất lớn cho hàng trăm triệu con người...

-“Phản bội Liên bang Xô viết” - điều này không thể chối cãi, mặc dù chẳng có cách gì tránh khỏi, cuộc đấu tranh giữa “tủ lạnh” (thường rỗng tuếch) và “ti vi” (nói “điều hay lẽ phải”) đã có người chiến thắng là “tủ lạnh” lâu rồi! Dưới sức ép của Yeltsin, theo kịch bản đưa ra bởi Mỹ, Gorbi đóng vai kịch “nạn nhân” khá vụng về, với đội hình phản loạn “Ủy ban quốc gia về tình trạng khẩn cấp” khá ú ớ... trong cuộc tạo phản mùa hè 1991, nào ngờ bản tính tin người của Gorbi đã hại chính ông - ông thêm một lần nữa trở thành “tội đồ”! Nhưng việc ký tá để giải thể CCCP sau đó là chuyện thủ tục thôi, thực chất thì đó là việc “khai tử”, chứ việc “tử” đã xảy ra rồi, và ngay trong Kremlin. Nhưng nói đi cũng phải nói lại, dân Nga (và cả Ukraina, Belarus nữa!) phải đội ơn Gorbi mới phải, chứ nếu gặp phải kẻ ngang tàng (chẳng hạn tính cách “cùn” lại “sắt đá” như Lukashenko bây giờ xem) và cố chấp, hắn cứ tống cổ Boris Yeltsin vào tù, xua quân đội với KGB đi kìm kẹp quốc dân, thì với hoàn cảnh Liên Xô như cuối những năm 80 còn lâu mới mong có thay đổi gì khả dĩ, dân tình cứ việc xếp hàng dài mà mua giấy vệ sinh rồi nhổ nước bọt mà chửi tục năm này qua năm khác...

 Công nhận là Gorbi (và cả dàn lãnh đạo của CCCP) đã không giải được bài toán kinh tế XHCN nên đã phải để cho Liên bang Xô viết sụp đổ - con người buôn bán bất cứ cái gì miễn là sống qua được lúc thiếu đói toàn tập. Yeltsin giải bài toán ấy với sự tư vấn, viện trợ của Mỹ nhưng kết quả còn thê thảm hơn…

Quả là khó hiểu người Nga, muốn được tự do (đi đâu, làm gì, nói gì), kinh tế thị trường, hòa nhập quốc tế... nhưng lại coi người đem lại cho mình tất cả những thành quả ấy là “kẻ phản bội”. Nào có ai cấm hoài niệm đâu, CCCP cũng có rất nhiều kỷ niệm đẹp đối với tất cả mọi người đã từng trải nghiệm, nhưng thời đó đã xa! Người ta nhiều lần hỏi Gorbachev về việc bản thân ông có tiếc nuối CCCP không, thì ông trả lời rất rõ ràng: ông tiếc rằng những thay đổi mà ông và các cộng sự muốn tiến hành chúng lập tức bị dừng ngay khi Liên bang chấm dứt, nếu được làm lại ông sẽ biến đổi Liên Xô theo một cách khác, chậm hơn và chắc chắn hơn. Và không có lỗi lầm “Yeltsin” nữa...

Hình tượng Gorbachev trong con mắt người phương tây khác nhiều đấy: ông là một anh hùng - người giải phóng, một vĩ nhân đã đem lại hòa bình cho nhân loại. Giải thưởng Nobel vì hòa bình năm 1990 dành cho ông có lẽ là chuyện quá nhỏ!

Cũng phải nói thêm để hiểu rõ về “phản bội” - ai là người nhăm nhe “phản bội” đầu tiên, các bạn sẽ không đoán ra đâu!!! Đó chính là Juri Andropov - trùm an ninh KGB và người nâng đỡ Gorbachev. Vốn là cáo già trong chính trị, lại nắm được nguồn tin là Reagan sẽ chơi trò chơi chạy đua vũ trang nên ông này đã hiểu được cần thay đổi, chứ đua theo là mắc bẫy! Tuy vậy vì còn Breznev và sau này vì lí do sức khỏe suy kiệt ông không thể tự mình tiến hành các cải cách (mà cũng giời biết được, là liệu chúng có hiệu quả hay không...). Có thể nói Gorbachev tiếp tục sự nghiệp mà “ông thầy” Andropov đã manh nha... Sau này còn có Yakovlev - người luôn bám sát Gorbi và theo lời tự kể thì là cha đẻ của nhiều cải cách mà Gorbi chỉ làm nửa vời, với đặc tính nửa vời của mình. Và thêm một Boris Yeltsin - nhà cải cách rất cá tính và mạnh mẽ nhưng chưa bao giờ có một sáng kiến nào cả... Sự nghiệp “phản bội” cũng gian nan thế đấy!

Trong giai đoạn lịch sử này dễ hiểu là Liên Xô còn đang rối bời bời, đói kém ra phết, đâu có lo được nhiều cho “các nước XHCN anh em” trong đó có Việt Nam ta. Người Việt Nam cũng có logic phần nào giống người Liên Xô cũ: việc Trung Quốc đánh Gạc Ma năm 1988 mà Liên Xô không bênh được tích cực như 1979 - cũng oán trách, mà nào có biết khi đó họ còn đang có Afganistan, rồi liên tục Khazakhstan, Gruzia-Osetia, Karabakh, Baku, Dushanbe, Erevan, Pribaltik... toàn những điểm nóng cần đến sự tham gia của quân đội ngay trong nước họ. “Ốc còn chưa tha nổi mình ốc...”.

Cuộc gặp gỡ giữa TBT Nguyễn Văn Linh và TBT Goorbachev tại Đông Đức 8-10-1989 (qua lời kể của ông Lê Đăng Doanh) đã thất bại bởi việc ngành Ngoại giao ta đã chuẩn bị tư tưởng cho đ/c Tổng bí thư không chính xác, để ông coi “Gorbachev là kẻ cơ hội nhất hành tinh” và nếu đã coi nhau như thế thì còn xin viện trợ hay bàn chuyện vô sản anh em kiểu gì nữa!? Nếu ai chăm chú đọc từ đầu đến bây giờ thì có lẽ đều không đồng tình với đánh giá này. Từ thời điểm này Việt Nam mới chính thức đi theo con đường XHCN nhưng lại của riêng mình... Tuy vậy người dân Việt Nam không thể nói là đã không được hưởng lợi gì từ Gorbachev và đường lối chính trị của ông, những “đổi mới”, “nói và làm”, “hòa nhập mà không hòa tan”, “mở cửa”... đều có nét gì đó giống những cải cách đã diễn ra tại Liên Xô vào những năm 8X nóng bỏng ấy. Người Việt Nam ta trở nên “dễ sống hơn” có lẽ cũng phần nào nhờ vào “perestroika” của Gorbachev!

 

Cuộc gặp 7/5/1991 giữa Gorbachev và ông Đỗ Mười chỉ có tính xã giao

 Với tôi Gorbachev không phải là một vĩ nhân, cũng không có nhân cách anh hùng hay khả năng siêu việt gì, tuy vậy ông đã làm được (đúng hơn thì “lịch sử đã chọn ông để làm) những việc vô cùng vĩ đại: làm thay đổi thế giới! Nhưng không chỉ có vậy, đối với tôi bây giờ ông mới thực sự làm tôi ngạc nhiên và khâm phục! Năm 1991 không ai “đuổi” ông ra khỏi chính trường, mà chính ông tự ra đi, ra đi để tránh cho đất nước cảnh nội chiến hay nồi da xáo thịt. Dần dần mọi người mới thấy, ông chả phải là “gián điệp” của quốc gia nào, cũng chẳng có bè đảng, đại gia nào chống lưng cả. Cũng có lần, năm 1996 Gorbi định quay lại chính trường bằng cuộc bầu cử tổng thống Nga, nhưng đã thất bại nặng nề, như ta nói, dân Nga đa số ghét cay ghét đắng “kẻ phản bội” mặc dù đời sống khó khăn khổ sở có lẽ phải trách những kẻ cầm quyền khác mới đúng. Theo tôi nguyên nhân chính vì sao chả có tập đoàn nào đứng ra chống lưng cho ông, đó là vì ông người Nga (mẹ người Ucraina, giọng ông phát âm đúng kiểu người Ukraina luôn) nhưng không có gốc gác Do Thái! Trong khi đó Yeltsin có gốc Do Thái đấy, và quy tập xung quanh mình cả một bầy Do Thái ma lanh…

 

Quan hệ Gorbachev-Putin rất khác lạ.
10 năm nay Gorbi phản đối việc Putin và Medvedev tái cử

Ông chọn nơi cư trú là đất nước chịu ơn ông nhất - nước Đức - và sống cuộc sống khá bình dị, chẳng thể so sánh với đời sống của các quan chức hay chính trị gia nước Nga mới bây giờ, thậm chí chả so được với các tài năng “buôn chổi đót” ở cái xứ người ta đến giờ vẫn còn trách ông không chịu giúp đỡ năm nào... Tuy vậy ông luôn đau đáu về số phận của nước Nga, và tuy lúc đầu ông có ủng hộ nhân tố trẻ Putin, nhưng từ năm 2008 ông đã lớn tiếng đòi hỏi chính quyền Nga thay đổi thể thức hoạt động, không cho tập trung quá nhiều quyền lực vào một nhóm nhỏ cầm quyền nữa! Từ 2011 Gorbi đã kêu gọi Medvedev (khi đó còn là đương là Tổng thống) và Putin đừng tham gia tiếp vào bầu cử tổng thống khóa sau nữa. Càng ngày sự phê phán của ông đối với chính quyền và bản thân Putin càng sắc nét hơn, ai cũng biết là Putin chẳng ưa gì khi người ta đả phá mình, còn việc Gorbi ở Đức hay bất cứ đâu cũng chẳng đảm bảo được an toàn cho ông, tuy vậy càng về già ông càng tỏ ra bản lĩnh hơn (điều mà thời trẻ nhiều khi ông chưa có đủ)! Ông và Putin cố gắng tránh mặt nhau, và ông chế nhạo gọi Putin là “cấp phó của Chúa Trời”. Có thể ông đã già đủ để khỏi phải sợ bất cứ điều gì, có thể “cha đẻ của nền dân chủ Nga” không thể chấp nhận được việc sau 30 năm người dân lại thiếu đi đúng cái mà ông đã mang lại cho họ. Cũng như vậy ông thẳng thắn ủng hộ người dân Belarus trong cuộc đấu tranh gian khó đòi thay đổi chính thể tại nước này - họ cũng đã từng là công dân “của ông” 30 năm trước...

 

Kirsan - Đalai Latma XIV - Mikhail Gorbachev

 Không phải người dân Nga nào cũng ghét cay ghét đắng “tội đồ” Gorbachev. Một trong những chính trị gia đã nhìn ra rất sớm công trạng to lớn và nhân cách đáng nể của Gorbi, đó là Kirsan Ilyumzhinov - cựu chủ tịch FIDE (liên đoàn cờ vua thế giới) và cựu tổng thống nước cộng hòa Kalmykia. Anh là một người nổi tiếng về phong cách chuyên chỉ “phù suy” của mình, và đã đến với Mikhail Gorbachev khi Tổng thống đầu tiên và duy nhất của Liên Xô này đã hết hoàn toàn mọi giá trị sử dụng. Kirsan đưa Gorbi đến với Đalai Lama 14, mua lại bản quyền xuất bản và quyền đưa lên màn ảnh cuốn hồi ký thứ hai của Gorbi, mời ông tham gia vào các sự kiện của FIDE. Có lẽ nhờ vào sự ủng hộ tinh thần của những người như Kirsan mà Gorbachev - “người được Chúa trời đánh dấu” (dân Nga hay gọi như vậy, bởi ông có cái bớt rất rõ ở trên trán) trở thành nhà lãnh đạo thọ nhất trong lịch sử nước Nga...

Còn tôi mỗi khi dẫn trẻ con ra Hàng Khay mua McDonald đều có một ý nghĩ: nếu không có người đàn ông với cái bớt đỏ trên trán kia thì có khi lúc này bố con chúng tôi đang xếp hàng mua đường củ cải viện trợ Liên Xô bằng tem phiếu, sau khi đã bán vội được mấy cái may-xo cho con phe ở chợ Giời… Ai bảo thời bao cấp không lãng mạn nào, cũng nhiều cung bậc cảm xúc lắm đấy chứ, người với người sống để yêu nhau cơ mà! Thế rồi tự nhiên có một kẻ tội đồ nhát gan, cơ hội, chắc là tay chân của đế quốc sài lang xuất hiện tận Liên Xô và thế nào lại loay hoay phá vỡ mất cái khung cảnh nên thơ ấy, giận quá đi mất thôi! Nhưng ngẫm lại, có lẽ tôi phải nợ ông một lời xin lỗi và cảm tạ tự đáy lòng.

Ghi chú: “Đánh sập Liên bang Xô Viết là ước mơ của cuộc đời tôi...!” là câu nói nổi tiếng mà Gorbachev bị “nhét chữ vào mồm” - ông chưa bao giờ nói như vậy cả và đã nhiều lần chính thức thanh minh, nhưng có vẻ chả mấy tác dụng...

 

Một số ảnh đáng chú ý:

 

 

Ông có bà vợ Raixa tuyệt vời, mà vì vẻ lịch lãm của mình cũng bị người đời đàm tiếu rất nhiều!

 

 Hinh trên: Gorbachev - Đặng Tiểu Bình
 Hình dưới: Gorbachev và Kohl: Kohl là người chịu ơn Gorbi rất nhiều

 

Gorbachev & Scorpions “Wind of Changes” là bài hát vận vào cuộc đời ông.

 

Hai giải thưởng Nobel về hòa bình rất xứng đáng.

 

 

Người đăng: vào lúc

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Đăng ký: Đăng Nhận xét (Atom)