Thứ Tư, 30 tháng 9, 2015

20150930. TỰ HỎI TỰ ĐÁP VỀ GIÁ ĐIỆN

ĐIỂM BÁO MẠNG
TỰ HỎI TỰ ĐÁP VỀ GIÁ ĐIỆN
NGÔ THẾ BÍNH
 Vào những ngày trung tuần của tháng 9/2015 cả xã hội gần như “sôt”chăm chú theo dõi  những công bố của Tập Đoàn Điện Lực Việt Nam (EVN) về các phương án đổi mới giá diện dùng cho sinh hoạt. Không chăm chú theo dõi sao được khi bất cứ hộ gia đình nào (trừ nơi xa xôi hẻo lánh) cũng dùng tới điện, trong khi EVN lại quá “nổi tiếng” về  chuyện đòi tăng giá điện, đe dọa túi tiền của dân nhất là dân nghèo, trong khi rất kém cỏi trong quản lý, mù mờ thông tin …Tôi cố gắng đọc các bài trên mạng [ 1,2,…19 ] để tự mình giải đáp những câu hỏi có liên quan. Rất mong ai đó đọc bài này chỉ ra cho tôi những hiểu biết sai, thiếu, và tất nhiên tôi sẽ cám ơn nhiều.

  1. Điện là hàng hóa có đặc điểm gì ?

    - vô hình theo nghĩa không có hình dáng, kích thước cụ thể mà con người có thể “nhìn” thấy được; nhưng có thể đo quy mô hàng hóa đã mua (bán) đó là năng lượng điện, tính bằng KWh ;
    - không có hàng (điện năng) dự trữ trong kho của người sản xuất cũng như người tiêu dùng;
    - Điện là một trong những mặt hàng cho đến nay được nhà nước định giá, theo Điều 7 Nghị định số: 75/2008/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Pháp lệnh Giá số 40/2002/ UBTVQH10.

  1. Có đúng không khi Ông Phạm Quang Tri Phó TGĐ EVN cho rằng “càng sản xuất nhiều điện thì ngành điện càng phải chịu chi phí cao” [11] ?
  
    Không rõ ràng và chính xác !  Chi phí ở đây là tính cho 1 KWh hay  tổng chi phí mà EVN phải bỏ ra hàng năm.  Không nhất thiết cả 2  chỉ tiêu  này cùng tăng  khi tăng sản lượng điện. Rất tiếc,  cả 2 số liệu này tôi đều chưa  nhận được thống kê và công bố !
    Theo tôi, EVN chỉ phải tăng tổng chi phí  khi  tăng công suất phát điện, bao gồm chi phi khấu hao tài sản cố định do đầu tư tăng công suất các nhà máy phát điện trong ngành, chi phí mua điện ngoài ngành, mua điện nước ngoài… Nếu không phải tăng công suất thì chi phí sản xuất về cơ bản không thay đổi, nếu tăng là do lỗi quản lý ngành điện: tổn thất điện năng, lãng phí vật tư, nhân công; bộ máy quản lý cồng kềnh; hạch toán vào chi phí sản xuất những chi phí không hợp pháp như: xây dựng biệt thự, sân tenis …[2], lỗ [1, 3]. Ngoài ra tăng chi phí còn do nguyên nhân  thị trường (tăng tỷ giá VNĐ/USD;  tăng giá cả các yếu tố đầu vào ); 

  1. Điện là hàng hóa độc quyền bán của EVN ?

    Tôi không  nắm chính xác là EVN độc quyền bán trên những thị trường nào! Nhưng với thị trường điện sinh hoạt (TTĐSH) thì chắc chắn  EVN là nhà độc quyền bán. Theo Ông Ngô Trí Long [16] thị phần này của EVN chiếm 11%. Nhưng đã là nhà độc quyền bán điện, thì giá điện  là giá độc quyền (không phải giá thị trường). Theo Dự thảo báo cáo chính trị của ĐH 12  Đảng CSVN [19] thì  thị trường hóa đối với giá điện (cũng như đối với xăng dầu, than, nước, dịch vụ giáo dục, y tế …) vẫn phải  theo lộ trình (không biết đến bao giờ) vì phải “ gắn với hỗ trợ  các đối tượng chính sách, hộ nghèo, vùng khó khăn” (?)

  1. EVN phải tuân theo những quy định pháp luật gì khi Nhà nước định giá ?

- về căn cứ chung:  theo Điều 8 của Pháp lệnh Giá thì đó là:  chi phí sản xuất, lưu thông; quan hệ cung cầu; sức mua của đồng tiền Việt Nam; giá thị trường trong nước và thế giới và chính sách phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ. (Rất tiếc với những căn cứ này tôi chưa hiểu lợi nhuận cho doanh nghiệp được xét ở đâu ? )
- hình thức định giá của nhà nước: theo Điều 7 của Pháp lệnh Giá thì có 4 hình thức: a) Mức giá cụ thể; b) Mức giá chuẩn; c) Khung giá; d) Giá giới hạn tối đa, tối thi
- Rất tiếc tôi chưa có văn bản, tài liệu nào cho biết phương pháp, quy trình thực hiện các hình thức định giá nêu trên.Tôi cũng  không nắm được EVN phải nhận hình thức định giá nào và bằng bao nhiêu hiện nay? Áp dụng cho thị trường nào?  Phải chăng giá 1.747 đ/KWh [6] là mức giá cụ thể áp dụng cho TTĐSH? (không biết)
  1. EVN có thể chọn các kiểu định giá gì cho TTĐSH ?
-Theo lý luận marketing, có 2 kiểu định giá: định giá một mức và định giá nhiều mức. Định giá một mức là chỉ có một mức giá áp dụng cho một mặt hàng, không phân biệt các phân khúc thị trường khác nhau. Định giá nhiều mức là có nhiều mức giá (từ 2 trở lên) áp dụng cho cùng một mặt hàng với sự phân biệt phân khúc thị trường. Định Giá nhiều mức, còn gọi là định “giá phân biệt” hay EVN còn gọi định “giá bậc thang”. Việc phân khúc các thị trường có thể căn cứ theo vùng địa lý, thời gian, đặc điểm khách hàng về thu nhập, về sự cần thiết khuyến khích mua … Cả 2 kiểu định giá đều được đề cập trên các phương án giá điện mà EVN giới thiệu [ 4, 6, 9, 12, 13, 14, 15].
  1. EVN phải có điều kiện gì để áp dụng kiểu định giá nhiều mức cho TTĐSH ?
Cả 2 kiểu định giá EVN đều có điều kiện áp dụng vì EVN là nhà cung cấp độc quyền. Nhưng nếu chọn kiểu định giá nhiều mức thì nhất thiết phải bảo đảm thêm những điều kiện sau:
a) tồn tại trên thị trường điện sinh hoạt ít nhất 2 phân khúc có độ co dãn của cầu theo giá xấp xỉ bằng 0; Có như vậy thì EVN mới thiết kế được bảng giá (số lượng mức giá, trị số từng mức giá) bảo đảm doanh thu không thay đổi theo giá quy định của Nhà Nước.
b) kiểm soát được nhu cầu thực tế của các phân khúc TTĐSH. Có như vậy thì EVN mới đánh giá đúng giá điện bình quân dự kiến cũng như thực tế.
-Rất tiếc cả 2 điều kiện trên tôi chưa nhận được thông tin nào chứng minh, lý giải cụ thể !
  1. Lý do nào khiến EVN muốn áp dụng kiểu định giá nhiều mức cho TTĐSH ?
-Lý do chính thức được công bố gồm có: khuyến khích tiết kiệm điện và hỗ trợ người nghèo.
Rất tiếc cả 2 lý do này chưa thật sự nhận được sự đồng thuận của dư luận.
-Tiết kiệm điện chỉ liên quan chủ yếu và trực tiếp đến lợi ích người dùng điện chứ không phải của người sản xuất điện (EVN). Hơn nữa nếu ảnh hưởng đến EVN thì phân khúc TTĐSH như trên đã nêu mới chỉ chiếm 11% thì ảnh hưởng này không thể cho là lớn. Thế nào là tiết kiệm điện ? chẳng lẽ buộc người dân không sử dụng những tiện ích như TV, tủ lạnh, quạt, điều hòa, máy tính v.v mà ngày nay không còn quá cao cấp, lãng phí.
-Hỗ trợ người nghèo ? EVN không trực tiếp hỗ trợ người nghèo, mà qua định giá nhiều mức để lấy tiền của “người giàu” bù đắp cho “người nghèo” còn doanh thu vẫn giữ nguyên như dự tính. Theo tác giả  Hoàng Sơn[16] thì các phương án đều được dự tính bảo đảm doanh thu cao hơn trước 7,7% ! Tôi cho rằng lý do này mang tính ngụy biện, vừa che dấu được sự thật EVN vẫn “nắm đằng chuôi” doanh thu, lợi nhuận vừa được tiềng phục vụ “chính sách hỗ trợ người nghèo” của Nhà nước.
Tôi cho rằng “chính sách hỗ trợ người nghèo” thì phải được thực hiện chủ yếu bằng hệ thống công cụ mang tính trực tiếp như cho vay vốn ưu đãi của Ngân hàng Chính sách, trợ cấp, miễn giảm thuế thu nhập… , tức là những công cụ của nhà nước chứ không phải gián tiếp qua công cụ giá của doanh nghiệp. Để thực hiện những công cụ đó nhà nước phải có “chuẩn nghèo” rõ ràng, hợp lý chứ không phải căn cứ vào nhu cầu sử dụng điện như EVN đã làm. Nguồn vốn thực hiện các công cụ đó chính là ngân sách nhà nước lấy từ thuế của dân, trong đó có thuề giá trị gia tăng (GTGT) của người dùng điện. Thuế GTGT hiện được tính thêm trong hóa đơn bằng 10%  giá điện năng sử dụng, nên với mức giá càng cao thì người dùng nhiều điện không chỉ trả cho EVN nhiều hơn mà cũng nộp thuế GTGT nhiều hơn cho nhà nước so với người dùng ít điện !

  1. EVN có nên dùng kiểu định giá một mức ?

Sao lại không ? Những điều trình bày ở câu hỏi trên cho phép tôi trả lời như vậy. Đó cũng là ý kiến tác giả bài báo [16]. Thay vì phải luận cứ cho bảng giá “bậc thang” hết sức khó khăn, phức tạp, mất thời gian,  EVN chỉ cần làm tốt công tác hạch toán, phân bổ  chính xác chi phí vào giá thành 1KWh  điện, đồng thời  thực hiện kiểm toán minh bạch  !

NTB 30/9/2015

Tài liệu tham khảo

12. EVN đề xuất 3 cách tính giá điện: Không hợp lý! - Báo Đất Việt

13. Biểu giá điện mới phải hợp lý, minh bạch | baotintuc.vn

14. Kiểm toán để đánh giá về tính trung thực, hợp lý của giá điện

  1. Báo Nhân Dân - Biểu giá điện - Bóp chỗ nọ, phình chỗ kia
  2. Một giá điện, tại sao không?(TBKTSG)
  3. TS. Nguyễn Đức Kiên: Giá điện phải đảm bảo quyền lợi cho số đông

18. Giá điện bất hợp lý: Bộ Công Thương chân 'đá bóng', miệng  thổi còi...

19. Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội Đảng 12(VNN 15/9/2015 )

20. GIÁ ĐIỆN THẾ NÀO LÀ HỢP LÝ ? (ngothebinh’s blog 19/9/2015)

 

Người đăng: vào lúc

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Đăng ký: Đăng Nhận xét (Atom)