20150320. XOAY QUANH DỰ THẢO LUẬT THỐNG KÊ SỬA ĐỔI

ĐIỂM BÁO MẠNG

• Kết cục cuộc chiến Việt Nam và những quyết định từ Hà Nội (RFA 18-3-15) -- P/v GS Nguyễn Thị Liên Hằng
• Để thống kê được chính xác và khách quan (TBKTSG 19-3-15) -- P/v TS Vũ Quang Việt 
• Cha, con và chức vụ (TBKTSG 19-3-15) -- Ý kiến Nguyễn Vạn Phú
• Trung Quốc cấm làm đường gần biên giới vì sợ Việt Nam ''xâm lược" (RFI 19-3-15)
• Samsung 'không ăn đời ở kiếp với VN' (BBC 19-3-15) -- Ý kiến TS Lê Đăng Doanh
• Hàng trăm công nhân ngưng việc đòi giảm giờ làm (TT 19-3-15) Hải Phòng: Hơn 700 CN ngừng việc đòi tăng lương giảm giờ làm (LĐ 19-3-15)
• Doanh nghiệp "xin chết" nhưng 3 năm vẫn chưa được "chết" (TT 19-3-15)
• Bị vòi vĩnh, doanh nghiệp khốn đốn (NLĐ 19-3-15)-Doanh nghiệp bị xin cả tiền mừng tuổi (VNN 20/3/2015)
•  "Không hề có chiến dịch đốn hạ 6700 cây xanh để kiếm chác" (TT 19-3-15) - 'Những con đường bị chặt cây xanh thành đường… khỏa thân' (TN 19-3-15)-Gỗ từ 6.700 cây xanh bị chặt sẽ đi đâu? (VNN 20/3/2015)-Hà Nội gắn biển những cây sắp chặt hạ, thay thế (VNN 20/3/2015)- 'Cảm xúc tập thể làm bối rối người quản lý cây xanh' (VNN 20/3/2015)
• Những ngã rẽ: Chương 14 - Nội bộ báo Tin Sáng rạn nứt, Tin Sáng chấm dứt vai rò lịch sử. (viet-studies 19-3-15)-Hồi ký Dương Văn Ba

• Đại học Hoa Sen kiên định con đường giáo dục không vì lợi nhuận (Petrotimes 19-3-15)
• "Hãy để các trường có quyền được chết" (VNN 20/3/2015)
• Tiểu luận của Hồ Anh Thái (NĐB 19-3-15)
• Ngửa đầu, vẹo cổ tìm sách khoa học (TN 19-3-15) Người Việt “chê” sách khoa học (NLĐ 19-3-15)
• Nhuận bút nghệ thuật: Sẽ không phải hít khí giời để lao động? (TP 19-3-15)
• Những hoa hậu Việt sa lầy, rơi vào vòng lao lý (VNN 20/3/2015)
• "CHÚNG TÔI KÊU GỌI ..." (BVB 19/3/2015)
• Tòa án Quốc tế sẽ coi "đường lưỡi bò” của TQ là vô giá trị? (BVB 19/3/2015)
• Bọn 'Tự phát' công khai chống lại Nhân Dân (BVB 19/3/2015)- Lê Hà
• “Ngươi còn muốn làm gì…”? (BVB 19/3/2015)- Tuấn Khanh
• Nghị sĩ Campuchia: Quan chức Mỹ bày mưu cho Sam Rainsy lật đổ Hun Sen (BVB 20/3/2015)- Hồng Thủy
• Ai biết những kẻ này? (BVB 20/3/2015)
• Hóa đơn cho nỗi đau, dân gánh tiền oan sai (BVB 20/3/2015)

ĐỂ THỐNG KÊ ĐƯỢC CHÍNH XÁC VÀ KHÁCH QUAN

Bài của pv VÂN CẦM/ TBKTSG 19/3/2015

TS VŨ QUANG VIỆT

***

(TBKTSG) - LTS: Luật Thống kê đang được sửa đổi. TBKTSGphỏng vấn TS. Vũ Quang Việt, nguyên Vụ trưởng Vụ Tài khoản Quốc gia Cục Thống kê Liên hiệp quốc, về dự thảo sửa đổi này. TS. Việt cũng đã có nhiều năm hỗ trợ ngành thống kê Việt Nam.

TBKTSG: Theo ông, làm thế nào Luật Thống kê bảo đảm tính khách quan cho công tác thống kê?

- TS. Vũ Quang Việt: Để bảo đảm tính khách quan của nghiệp vụ thống kê, các nước được đánh giá là có uy tín về thống kê chính thức đều có luật bảo đảm tính độc lập của cơ quan thống kê.

Thí dụ như ở Mỹ, dù đặt trong Bộ Thương mại, Cục Điều tra Thống kê Mỹ (US Bureau of Census) độc lập theo nghĩa Giám đốc được Tổng thống bổ nhiệm nhưng phải được Quốc hội thông qua. Cách bổ nhiệm Giám đốc Cục Điều tra Thống kê cũng không khác gì cách bổ nhiệm Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang, tức là Ngân hàng Nhà nước. Người giám đốc cũng không có nhiệm kỳ do đó hoàn toàn không phải chịu theo sự điều khiển của chính phủ.

Ngân sách của Cục Điều tra Thống kê Mỹ cũng được Quốc hội thông qua. Cục Điều tra Thống kê chịu trách nhiệm hoạt động thống kê của cả nước, họ có thể đặt văn phòng ở địa phương nhưng việc tuyển chuyên viên và quyết định hoạt động và ngân sách là hoàn toàn do giám đốc cục quyết. Ở các nước khác, cách làm có thể khác nhưng cơ quan thống kê là cơ quan độc lập.

TBKTSG: Như thế dự thảo sửa đổi lần này có đảm bảo được chuyện đó không?

- Quản lý thống kê được chính thức đặt dưới quyền của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Như vậy tính độc lập giảm hẳn đi. Chính quyền địa phương vẫn có quyền quản lý thống kê địa phương. Nói chung tính độc lập của công tác thống kê không được luật bảo đảm.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư có quyền quyết định chương trình, hệ thống chỉ tiêu kinh tế và ngân sách của Tổng cục Thống kê. Ở cục thống kê địa phương thì chính quyền địa phương (từ cấp tỉnh, huyện đến cấp xã) quyết. Như thế khó lòng mà Tổng cục Thống kê, hay cục thống kê địa phương có thể giữ được tính độc lập. Giả dụ chỉ đơn giản nói về kinh phí, có lẽ việc nhận được nhiều hay ít kinh phí cũng tùy thuộc không ít vào mức độ có biết nghe lệnh ở trên hay không.

Tôi không hiểu vì sao Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư được quyền điều chỉnh, bổ sung hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia?

TBKTSG: Một trong những điểm mới của việc sửa đổi luật lần này là quy định về dịch vụ thống kê, cung cấp thông tin và có thể có thu phí. Ông nghĩ sao về điểm này?

- Tôi đã trải qua kinh nghiệm này ở Liên hiệp quốc khi mà Úc là nước đầu tiên đưa ra ý tưởng tương tự. Và Liên hiệp quốc lúc đó cũng đem ra làm theo. Tôi cực lực phản đối. Trách nhiệm của chúng tôi lúc đó là đưa lên mạng toàn bộ thống kê về tài khoản quốc gia và chỉ đồng ý làm dịch vụ, tức là bán thống kê khi có người muốn Liên hiệp quốc tập hợp số liệu thống kê giùm. Kết quả số tiền thu được chỉ là 20.000 đô la một năm. Số tiền bán được về thống kê thương mại quốc tế được khoảng gần 200.000 đô la! Nhưng như vậy chỉ đủ trả tiền lương cho 1, 2 chuyên viên, trong khi đó Cục Thống kê Liên hiệp quốc có khoảng 120 người. Điều phi lý là Cục Thống kê Liên hiệp quốc nhận tiền đóng góp của các nước nhưng các nước khi muốn không dễ dàng lấy được số liệu thống kê. Ngược lại, có người trả tiền để mua số liệu thống kê lại lập công ty bán lại thông tin ở Mỹ. Không lẽ Liên hiệp quốc lập ra để phục vụ họ.

Cách làm này đã bị bãi bỏ sau đó. Thông tin của các nước nộp cho Liên hiệp quốc đều có thể lấy miễn phí. Thông tin thống kê của các tổ chức quốc tế khác và của rất nhiều nước đều thế cả.
Quy định làm dịch vụ thống kê có thu phí sẽ tạo ra tiền lệ nguy hiểm bởi bình đẳng trong tiếp cận và sử dụng thống kê chính thức là nguyên tắc đã được quốc tế khuyến nghị.

- Dự báo không phải là công việc của cơ quan thống kê vì như thế sẽ có khuynh hướng ảnh hưởng dư luận, kể cả ảnh hưởng đến việc soạn thảo số liệu. Việc tính tỷ lệ tăng trưởng thay đổi không nằm trong phân tích nhưng việc lý giải tại sao có tăng trưởng như thế là phân tích.TBKTSG: Luật sửa đổi có dành nguyên một chương cho phân tích và dự báo thống kê. Theo ông điều này có đúng với thông lệ quốc tế?

Phân tích và dự báo đều phải dựa vào mô hình và lý thuyết kinh tế, và sai hay đúng tùy thuộc vào kiểm chứng thực tế sau đó.