Thứ Hai, 28 tháng 2, 2022

20220301. DỰ BÁO CUỘC CHIẾN CỦA PUTIN

ĐIỂM BÁO MẠNG

PUTIN SẼ THẤT BẠI

NGÔ NHÂN DỤNG/ VOA/BVN 27-2-2022

Dù Putin có thể chiếm được Ukraine, biến thành một nước chư hầu, thì nỗi khát khao dân chủ tự do của dân các nước Âu châu, kể cả dân Nga, cũng không thể nào dập tắt được. Putin sẽ thất bại.

Dù Putin có thể chiếm được Ukraine, biến thành một nước chư hầu, thì nỗi khát khao dân chủ tự do của dân các nước Âu châu, kể cả dân Nga, cũng không thể nào dập tắt được. Putin sẽ thất bại.

Putin muốn dùng Ukraine khởi đầu chiến dịch lật ngược làn sóng tự do. Đó là nguyên nhân quan trọng nhất khiến ông đưa quân vào, để lật đổ chính quyền Ukraine, đưa lên một nhóm bù nhìn dễ sai bảo.

Cuối cùng, tại sao Vladimir Putin tấn công Ukraine? Vì dân Ukraine muốn sống trong tự do dân chủ. Cũng như dân các nước lệ thuộc Liên Xô trước năm 1991.

Trong ba chục năm qua, Lithuania, Latvia và Estonia vùng Baltic, tới Ukraine, Georgia, Moldova, vân vân, trước nằm trong Liên Xô, cùng với Ba Lan, Bulgaria đã thiết lập thể chế dân chủ tự do, kinh tế thị trường. Các “xã hội mở” cứ thế phát triển và lan rộng thêm. Putin, một cựu sĩ quan Mật Vụ KGB không thể chấp nhận.

Ông Putin muốn chặn đứng làn sóng tự do và tái lập ảnh hưởng của Nga trên các xứ láng giềng, như thời các Nga hoàng và thời Xô Viết. Cá nhân Putin muốn lịch sử nước Nga sẽ ghi tên ông vào hàng các “đại đế” như “Ivan Khủng khiếp,” Đại đế Peter, Nữ Đại đế Catherine, Lenin và Stalin. Ông hỗ trợ chính quyền độc tài ở Belarus đàn áp dân khi họ đòi tự do, chống gian lận bầu cử, để giữ vòng đai các chế độ độc tài bền vững.

Dân Ukraine đã hai lần đứng lên lật đổ các lãnh tụ thân Nga, năm 2004 (Cách mạng màu Da Cam) và năm 2014. Không ai muốn sống như dân Nga đang sống bây giờ: Ai cũng sợ hãi có thể bị bắt hoặc bị ám sát; người lên tiếng phản đối bị bắt, bị đầu độc, bị vu cáo kết án tù. Ngay cả những người Ukraine gốc Nga cũng không muốn phải sống trong một xã hội như thế.

Putin muốn dùng Ukraine khởi đầu chiến dịch lật ngược làn sóng tự do. Đó là nguyên nhân quan trọng nhất khiến ông đưa quân vào, để lật đổ chính quyền Ukraine, đưa lên một nhóm bù nhìn dễ sai bảo.

Cuộc xâm lăng này không những làm cho hàng ngàn dân Ukraine và quân lính Nga chết vô nghĩa, mà còn thay đổi bàn cờ chính trị Âu châu và thế giới. Putin, hợp tác với Tập Cận Bình, đề cao thể chế chính trị độc tài. Tất cả các nước tự do dân chủ đều bị đe dọa. Thế giới hòa bình khi mọi quốc gia đều tôn trọng một số luật lệ và quy tắc đạo đức. Các chế độ độc tài liên kết với nhau đều bất chấp luân lý cũng như luật pháp quốc tế.

Một lãnh tụ độc tài cũng thường xảo trá, nói láo không ngượng miệng. Trước khi xua quân vào Ukraine, Putin đã biện minh nói rằng chính quyền Ukraine là “một đám quốc xã” (nazi) đồng tính luyến ái, do Mỹ và NATO đặt lên. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky là người gốc Do Thái, không thể nào tôn thờ chủ nghĩa Quốc Xã đề cao chủng tộc như mấy nhóm “Neo-Nazi” ở Mỹ! Ông nội của Zelensky đã chiến đấu trong Hồng Quân Nga đánh quân Đức Quốc Xã.

Putin biện minh rằng phải đánh Ukraine để bảo vệ người gốc Nga ở Ukraine đang bị một chính quyền “quốc xã” tiêu diệt! Không một người Nga nào đang sống ở Ukraine thấy bị kỳ thị. Nhưng đó cũng là lý do Hitler đã đưa ra trước khi tấn công Tiệp Khắc năm 1939. Putin kích thích lòng yêu nước của dân Nga với nỗi hận đế quốc Xô Viết tan rã. Adolf Hitler cũng vậy, mê hoặc dân Đức muốn trả thù vụ thất trận Đại chiến Thứ nhất.

Putin nói rằng Ukraine chỉ là một quốc gia giả tạo, không phải là một dân tộc riêng vì trong lịch sử vẫn thuộc Nga. Tập Cận Bình cũng có thể bắt chước, nói rằng Việt Nam vốn là một quận của Trung Quốc trong một ngàn năm.

Một người đã lớn tiếng phản đối những lý luận độc ác này là Đại sứ Kenya ở Liên Hiệp Quốc, trong phiên họp Hội đồng Bảo an bàn vụ Nga xâm lăng Ukraine. Đại sứ Nga chủ tọa phiên họp tuyên bố giải tán trước khi bắt đầu, nhưng ông Martin Kimani vẫn nói. Ông trình bày tình trạng Phi châu. Mỗi nước đều có nhiều nhóm sắc tộc, trong nước này có dân gốc ở nước khác, biên giới các nước không rõ ràng. Nhưng lãnh đạo các quốc gia châu Phi chấp nhận sống với tình trạng mập mờ đó. Vì nếu đòi thay đổi thì sẽ gây chiến tranh đẫm máu không biết bao giờ ngưng. Họ đồng ý hãy tuân thủ luật pháp quốc tế mà Liên Hiệp Quốc lo bảo vệ: Không nước nào được xâm phạm chủ quyền của bất cứ nước nào khác. Ông Kimani nói, như trực tiếp nhắn cho Putin nghe: “Thay vì quay lại nhìn tiếc nuối quá khứ, rất nguy hiểm, chúng tôi chọn hướng về tương lai.”

Quân Nga sẽ đè bẹp quân đội Ukraine. Putin có thể giết các nhà lãnh đạo nước Ukraine hoặc đuổi họ chạy ra nước ngoài. Nhưng 200,000 quân chiếm đóng, dù đủ thứ vũ khí tối tân, cũng không thể nào chế ngự được tinh thần kháng cự của 43 triệu dân Ukraine quyết bảo vệ tổ quốc. Những tử sĩ Ukraine đầu tiên là 13 lính biên phòng trên “Đảo Con Rắn” trong Hắc Hải, gần thành phố Odessa. Khi chiến hạm Nga đến dùng loa phóng thanh kêu gọi họ đầu hàng, nếu không sẽ chết, tất cả quyết chiến dù biết sẽ không có cứu viện, một thanh niên 23 tuổi còn chửi thề đáp lại. Dân Ukraine, kể cả nhiều người gốc Nga, đã lãnh súng, đạn của chính phủ đem về nhà chờ ngày bắn tỉa lính Nga. Họ được huấn luyện cách làm bom xăng, trên đài truyền hình, để chống xe thiết giáp. Dân Ukraine quyết dạy Putin thấm thía lại bài học Afghanistan.

Thế giới không thể cứu Ukraine thoát nạn xâm lăng, nhưng các biện pháp trừng phạt kinh tế sẽ làm suy yếu nước Nga trong thời gian sắp tới. Putin đã chuẩn bị từ năm 2014 để chịu đựng các đòn kinh tế. Nhưng chiến tranh kinh tế không bao giờ mang lại kết quả tức khắc mà phải chờ một thời gian. Các ngân hàng Nga sẽ bị cắt khỏi hệ thống tài chánh toàn cầu. Kỹ nghệ tin học của Nga sẽ đình trệ vì không thể nhập cảng các thiết bị, các bộ phận hư hỏng, các nhu liệu áp dụng mới. Trong thời chiến tranh lạnh trước, Liên Xô cũng bị bao vây kinh tế và kỹ thuật như vậy, công nghiệp càng ngày càng lạc hậu, cho tới khi sụp đổ từ bên trong. Nhưng trước đây nửa thế kỷ, Nga sống cô lập nên suy sụp chậm hơn. Ngày nay, công nghiệp nước Nga, kể cả các ngành quốc phòng, đang dùng cả những sản phẩm của Intel, của Samsung, vân vân. Khi các nguồn tiếp liệu bị ngăn chặn, chỉ trong vòng 3 năm, 5 năm những máy móc cũ lỗi thời, các bộ phận hư không được thay thế, hậu quả sẽ trông thấy.

Những đòn cấm vận kinh tế áp dụng từ năm 2014, khi Putin xâm chiếm Crimea còn rất nhẹ. Nhìn bên ngoài tưởng như là không gây được hậu quả nào. Nhưng Tổng Sản Lượng Nội Địa của Nga đã giảm từ $2.2 ngàn tỷ mỹ kim năm 2013 xuống chỉ còn $1.66 ngàn tỷ năm 2019, theo Ngân hàng Thế giới. Lợi tức bình quân mỗi gia đình hiện nay tụt giảm thấp hơn năm 2014. Năm 2013 lợi tức theo đầu người ở Nga cao gấp đôi dân Trung Quốc, bây giờ xuống thấp hơn.

Trước khi đánh Ukraine, ông Putin đã cẩn thận báo trước Nga vẫn tiếp tục cung cấp dầu, khí đốt cho Âu châu. Ông không cần nói, ai cũng biết. Vì hơn 60% dầu lửa của Nga bán qua Âu châu, chỉ có 30% bán cho Trung Quốc. Không bán dầu lửa thì mỗi ngày Nga mất $200 triệu đô la! Ngay trong thời Chiến tranh Lạnh trước, Liên Xô cũng vẫn bán dầu, khí qua Âu châu!

Chủ đích của Vladimir Putin là ngăn chặn làn sóng tự do dân chủ. Người Ukraine mới chứng kiến đồng bào của họ sống trong những nước “Cộng Hòa Nhân Dân” ly khai nghèo hơn trước mà lại mất hết tự do. Họ cũng trông thấy dân các nước Ba Lan, Bulgaria, và ngay một nước nhỏ xíu như Latvia sống sung túc hơn mình. Các nước đó đều gia nhập NATO sau khi thoát nạn cộng sản. Nếu Ukraine tiếp tục xây dựng tự do dân chủ và vào NATO, Putin lo có ngày dân chúng Nga cũng biết so sánh và sẽ đòi được sống tự do hơn.

Để bảo vệ độc quyền cai trị nước Nga, Putin liên kết với các chế độ độc tài khác, Tập Cận Bình, Kim Jong Un, cả các tướng lãnh quân phiệt Myanmar, cùng đối đầu với các nước tự do dân chủ. Dù ông có thể chiếm được Ukraine, biến thành một nước chư hầu, thì nỗi khát khao dân chủ tự do của dân các nước Âu châu, kể cả dân Nga, cũng không thể nào dập tắt được. Putin sẽ thất bại.

N.N.D.

Nguồn: voatiengviet.com

PUTIN TRONG CƠN TUYỆT VỌNG

NGUYỄN ĐỨC THÀNH/ TD 28-2-2022


Một điều hy hữu trong lịch sử chiến tranh của nhân loại, là chưa đầy một tuần, hay có lẽ chính xác hơn là chưa đầy 100 giờ đồng hồ, cuộc chiến do môt cường quốc quân sự (tôi xin không gọi là Nga là siêu cường quân sự nữa) phát động với một nước láng giềng nhỏ bé hơn nhiều lần, đã thấy được kết cục thảm bại nghiêng về phía quân xâm lăng.

Tôi có thể khẳng định việc chiến thắng là không thể, khi Nga đã mất toàn bộ quán tính và động năng cho cuộc chiến. Trong khi đó, toàn bộ phần phía Tây của Ukraine vẫn hoàn toàn tự do. Và đây là phần trực tiếp kết nối với lãnh thổ các nước láng giềng thân thiện. Họ đã mở toan biên giới để người tỵ nạn Ukraine di chuyển sang như không hề có đường biên giới. Đồng thời, theo chiều ngược lại, vũ khí của các nước NATO và Mỹ đi qua biên giới để vào Ukraine, với số lượng sẽ không còn giới hạn nào nữa. Điều này cho thấy hai đặc điểm quan trọng lúc này của cuộc chiến:

1. Ukraine có một hậu phương coi như vô hạn về phía Tây, trong khi đó, phía Đông chỉ đóng vai trò như mặt trận, mà quân Nga còn chưa làm chủ được.

2. Ukraine giờ đây không khác gì một nước quasi-NATO rồi. Tức là một nửa đã là NATO. Chỉ có người lính là người Ukraine (những người thiện chiến nhất Châu Âu), còn toàn bộ khí tài và nguồn lực cho cuộc chiến đã đồng nhất với NATO, chưa kể tới toàn bộ thế giới văn minh.

Với lý do này, Nga sẽ không còn cơ hội chiến thắng. Cứ thêm một ngày giao tranh, với chiến thuật như hiện nay, Nga sẽ mất thêm khoảng 1.000 quân và vô số khí tài quân sự. Đây là thiệt hại mà không một cường quốc hay siêu cường nào có thể chấp nhận được quá một tuần liên tục. Mà nếu chấp nhận được thì đó là sự lựa chọn hoàn toàn mất lý trí. Mà kẻ mất lý trí thì làm sao có cơ hội chiến thắng một đối thủ có lý trí?

Vấn đề của Putin bây giờ là làm sao rút được quân khỏi Ukraine, và làm sao GIẢM THIỂU thiệt hại về người và của mà thôi.

Trong cơn tuyệt vọng, Putin ra lệnh chuẩn bị sử dụng vũ khí nguyên tử. Đó thực sự là mất lý trí. Thứ nhất, cuộc chiến của Putin phát động tưng bừng ban đầu là với lý do lật đổ chính quyền “không được lòng dân”. Thế thì nhẽ ra nhân dân phải đồng lòng với Putin để lật đổ chính quyền. Cớ gì bây giờ lại phải dùng bom nguyên tử, để thảm sát nhân dân mà chưa chắc đã tiêu diệt được chính quyền đó.

Thứ hai, vũ khí hạt nhân theo quy định quốc tế là chỉ dùng để tự vệ, chứ không phải dùng để tấn công. Giả sử Putin có ngông cuồng phá vỡ quy ước này – ừ thì cũng không sao nếu muốn – thì phải đem sử dụng với những cường quốc hoặc siêu cường đối chọi chứ. Ai lại bây giờ cuồng loạn đem sử dụng với một nước nhỏ, hết sức gần gũi về lịch sử, mà lại đang được Putin “giải phóng” theo đúng như lời Putin nói.

Thôi thì nói một đằng làm một nẻo, vứt các cam kết quá khứ vào sọt rác, lừa dối nhân dân, vi phạm luật pháp quốc tế v.v… là chuyện mà chính trị gia khát máu hay cuồng điên với cuồng lực nào cũng có thể làm. Nhưng làm một cách không còn lý trí, tức là bản thân mình đã tự mất kiểm soát về ý thức, thì cá nhân ấy làm sao còn tồn tại được nữa? Nói gì đến đánh giá đúng hay sai, đạo đức hay vô đạo đức.

Thêm một lựa chọn mang tính tuyệt vọng nữa, là Putin muốn lôi kéo Belarus vào cuộc chiến với Ukraine. Một nước Nga hùng hậu về dân số và quân sự đến như vậy, và nước Belarus thì cho đến giờ có khác gì một tỉnh của Nga đâu, bảo gì nghe nấy, thì giờ đây muốn họ tuyên chiến với Ukraine thì được ích gì trên chiến trường? Có thay đổi được gì đâu nếu trên thực tế Belarus vẫn là một lãnh thổ mà Putin tùy nghi sử dụng cho các hoạt động quân sự của ông ta?

Lợi ích như vậy không khác là bao. Nhưng chi phí thì lại to lớn vô cùng. Đơn giản là nếu Tổng thống Lukashenko của Belarus, cái anh chàng to béo làm con bù nhìn cho Putin, đồng ý tuyên chiến với Ukraine, chính người dân Belarus có thể phẫn nộ mất hết giới hạn mà lật đổ ông ta. Vì bản chất ở cấp độ nhân dân, người dân Belarus, người Ukraine, người Nga, đều hòa bình, thân thiện, yêu quý nhau từ bao đời nay. Giờ đây lại đẩy họ đến đường tiêu diệt nhau, thì làm sao họ nhẫn nhịn mãi được.

Với kịch bản này, Putin có thể gặp rủi ro là mất luôn cả Belarus. Như những gì đã diễn ra vào năm 2014 ở Ukraine, khi vị tổng thống thân Nga bị người dân lật đổ (và xây dựng đất nước Ukraine mới cho tới hôm nay).

Một tính toán mà lợi ích không thêm được bao nhiêu, mà chi phí thì tăng lên đáng kể, thì không nên thực hiện. Nhưng vẫn cố thực hiện, thì không còn lý trí nữa.

Tóm lại, mọi hành động của Putin sau chưa đầy 100 giờ đồng hồ phát động cuộc chiến, cho thấy ông đã hoàn toàn tuyệt vọng và mất lý trí.

Bi kịch của những nhà độc tài hoặc bạo chúa là như vậy. Trong suốt lịch sử loài người từ khi có sử, từ Đông sang Tây, Nam chí Bắc, là tên bạo chúa đều chết một mình, vì chính sai lầm của mình. Lý do đơn giản là những người có thể nói chuyện được với họ về lý trí, luận bàn những việc đúng sai, để giúp cho tên bạo chúa một chút gì đó tốt đẹp hơn, đều đã bị hắn giết chết rồi.


PUTIN VÀ NƯỚC NGA NHƯ TÔI BIẾT

LÊ PHÚ KHẢI/BVN 1-3-2022

Mấy ngày nay, khi Putin xua quân xâm lược Ucraina, nhiều bạn đọc gọi điện hỏi tôi, thậm chí có người lâu nay không đến, nay đến chơi, và lo lắng hỏi: Vì sao Putin cả gan xâm lược một nước có chủ quyền? Liệu Ucraina có trụ vững được không, khi quân Nga mạnh vượt trội?

Thôi thì hiểu đến đâu, biết đến đâu, tôi xin “hầu chuyện” bạn đọc đến đó.

Điều đầu tiên phải nói ngay là, Putin không hề sợ tên lửa của NATO kéo đến biên giới sát nách nước Nga một khi Ucraina vào được NATO. Lý do được đưa ra đó chỉ là trò lừa bịp của anh chàng KGB này. Putin doạ dân Nga rằng, nếu không lật đổ được tổng thống Zelensky thì nước Nga sẽ bị đe doạ. Những người Nga sáng suốt đã nhận ra trò lừa bịp này, và đã xuống đường phản đối cuộc xâm lược Ucraina. Và đã bị Putin bắt!

Thực chất, tên độc tài Putin sợ tự do, dân chủ và văn minh. Putin sợ một khi Ucraina vào được Liên minh Châu Âu như Ba Lan, Cộng hoà Sec, Rumani… thì ánh sáng tự do, dân chủ, văn minh và cả phồn vinh sẽ toả sáng từ quốc gia rộng lớn có hơn 40 triệu dân này, làm thức tỉnh dân Nga đang bị chính quyền độc tài Putin đàn áp, ru ngủ bằng chủ nghĩa dân tộc cực đoan “Đại Nga”.

Thực chất thì nước Nga đang ngày một bệ rạc. Khi anh chàng nghiện rượu Borit Enxin trao quyền cho Putin thì anh chàng KGB này đã múa võ Judo quảng cáo trên truyền thông đại chúng để khoe sức mạnh cơ bắp của mình, y còn nhảy lên lái máy bay để khoe cái lý lịch lính tráng của mình. Các nhà báo phương Tây lúc đó đã gọi Putin là anh hề chính trị (polichinelle de la politique)! Lập tức sau đó y liên kết với bọn tài phiệt mới phất lên do vơ vét được khi Liên Xô sụp đổ chính quyền bán tháo các cơ sở quốc doanh. Putin trở nên giàu có nhờ câu kết với bọn mafia mới đó. Putin lại được báo chí phương Tây gọi là tên con buôn chính trị (politicaillerie).

Anh hề chính trị và con buôn chính trị Putin không hề có tài kinh bang tế thế gì, nhưng vô cùng láu tôm láu cá đã khai thác triệt để kho vũ khí và công nghệ vũ khí từ thời Liên Xô để lại, để xuất khẩu. Đồng thời với xuất khẩu vũ khí, Putin đã khai thác triệt để nguồn tài nguyên giàu có của đất nước mênh mông này để xuất khẩu. Nhân dân Nga sau bao năm đói khổ dưới thời Liên Xô, nay bằng lòng với sự cai trị độc đoán, đàn áp đối lập, đàn áp báo chí, thay đổi cả Hiến pháp để tiếp tục cầm quyền của Putin để đổi lấy chút cơm áo và bình yên.

Dưới sự cai trị của Putin, nước Nga ngày một bệ rạc. Tôi xin lấy hai ví dụ cụ thể. Đầu năm 1991, tôi đến Matxcơva. Vào căng-tin ăn sáng, đưa một đồng rúp được một quả trứng vịt luộc, hai cái xúc xich, một khúc bánh mì và một ly cà phê nóng to có đường. Người nhân viên của căng-tin Đài Phát thanh Liên Xô còn thối lại cho tôi mấy đồng cô-pếch nhỏ xíu. Lúc đó, 1 rúp trị giá hơn 1 USD. Đến nay, 2022, 1 USD đổi được 76 rúp (thời giá trước khi Putin khởi động cuộc xâm lược Ucraina, nay hẳn còn mất giá hơn nữa)!

Tôi có đứa cháu gái gọi vợ tôi là cô ruột, nó làm ăn ở Nga đã hơn 30 năm nay, từ lúc Liên Xô tan rã. Hiện nó có một công ty may mặc gần trăm công nhân, thuê cả người Nga làm giám đốc điều hành, làm bảo vệ. Năm nào nó cũng về nước và đến thăm gia đình tôi. Nó cho biết tường tận về xã hội Nga và đời sống của dân Nga hiện nay. Nó cho biết, xã hội Nga hiện nay rất thối nát. Nạn tham nhũng, ăn hối lộ có ở mọi nơi mọi chỗ. Chính quyền mị dân, ra luật chỉ các công dân Nga mới được quyền ký các hợp đồng làm ăn. Đến công việc lái xe buýt cũng chỉ người Nga mới được làm. Một anh chàng Nga ký được hợp đồng lái xe buýt với một xí nghiệp rồi, anh ta cho người không có quốc tịch Nga thuê lại và ngồi nhà uống rượu vốt-ca! Cái xe Vôn-ga từ thời Liên Xô đến giờ vẫn thế, chẳng cải tiến gì cả! Ai có tiền thì mua xe Nhật, xe Hàn Quốc. Nước Nga bây giờ chẳng sản xuất ra cái gì có giá trị cả, trừ rượu vốt-ca có thương hiệu từ thời Liên Xô cũ! Kể hết chuyện này đến chuyện khác rồi nó kết luận: Người Nga bây giờ lười lắm!

Putin đã tha hoá nước Nga như thế!!!

Một người lính trẻ Nga đi xâm lược bắn giết những người vô tội ở Ucraina bây giờ, anh ta nhận lệnh từ một tên độc tài.

Người lính Ucraina tự nguyện cầm súng chống lại quân Nga xâm lược, anh ta nhận lệnh từ tổ quốc và nhân dân mình.

Viết đến đây tôi nhớ đến Tướng de Castries bại trận ở Điện Biên Phủ năm xưa. Khi về nước, de Castries phải điều trần trước Quốc hội Pháp về lý do bại trận ở Điện Biên Phủ. De Castries chỉ nói một câu rồi đi xuống (cả Quốc hội Pháp chết lặng): Người ta có thể đánh thắng một đạo quân, nhưng không ai có thể đánh thắng một dân tộc!

Tôi hy vọng lịch sử sẽ được lặp lại một khi dân tộc Ucraina quyết hy sinh xương máu cho nền độc lập của mình.

Sài Gòn, 27.2.2022

L.P.K.

Tác giả gửi BVN

TÍNH TOÁN SAI LẦM VÀ TÀN BẠO CỦA PUTIN

HIẾU CHÂN/ NGƯỜI VIỆT 25-2-2022

Trái với dự đoán, ông Vladimir Putin, tổng thống đầy hoang tưởng của Nga, đã chính thức phát động cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine, một quốc gia láng giềng ở phía Tây nước Nga.

Sáng sớm Thứ Năm, 24 Tháng Hai, quân đội Nga – được tập trung tới 190,000 người từ vài tháng trước ở biên giới – đã đồng loạt mở cuộc tấn công ào ạt vào Ukraine từ nhiều hướng, bắn phá các thành phố, thị trấn làng mạc và tiến về thủ đô Kiev. Hàng đoàn người Ukraine đã tháo chạy khỏi Kiev và các thành phố lớn khác. Ukraine cho biết Nga đã không kích vào các sân bay, trong đó có phi trường lớn nhất của Kiev. Đến 25 Tháng Hai đã có nhiều ngàn người Ukraine tản cư sang nước Ba Lan láng giềng.

Sang ngày thứ hai của chiến tranh, vào Thứ Sáu, 25 Tháng Hai, thủ đô Kiev của Ukraine hứng chịu những trận ném bom dữ dội, hỏa tiễn và rốc két phóng vào các khu dân cư trong lúc quân tấn công của Nga tiến về phía các cơ quan chính phủ Ukraine. Các lực lượng phòng ngự của Ukraine tổ chức ngăn chặn quân Nga ở vùng ngoại ô thủ đô – thành phố có 2.8 triệu dân. Có tin quân Nga đã chiếm được phi trường Hostomel ở phía Bắc Kiev, chỉ cách thủ đô 7 km song quân đội Ukraine nói họ vẫn kiểm soát phi trường quan trọng này.

Từ London, Bộ Trưởng Quốc Phòng Anh Ben Wallace nói với đài BBC rằng sự đánh giá được xác nhận của các cơ quan tình báo Anh cho thấy các lực lượng Nga “cho đến nay đã không đạt được mục tiêu” đặt ra cho ngày đầu tiên xâm lược Ukraine. Ông Wallace cũng nhận định Tổng Thống Putin cho đến nay đã thất bại trong nỗ lực đánh chiếm một phi trường chủ yếu ở phía Bắc thủ đô Kiev. Quân xâm lược Nga cũng đã tổn thất khoảng 450 binh sĩ, một số lượng lớn xe tăng và cho đến nay vẫn chưa chọc thủng được tuyến phòng ngự của Ukraine ở vùng Donbass, nơi có các khu vực ly khai mà ông Putin vừa công nhận là các “quốc gia độc lập” thân Nga là Donetsk và Luhansk.

Trong khi đó, Ngoại Trưởng Nga Sergei Lavrov nói Nga bác bỏ đề nghị đàm phán của Ukraine. Tại một cuộc họp báo ở Moscow, ông Lavrov nói ông Volodymyr Zelensky, tổng thống Ukraine, “đang dối trá” khi nói ông ta sẵn sàng thảo luận một quy chế trung lập cho Ukraine. Cũng chính ông Lavrov cách đây vài tuần đã khẳng định Nga sẽ không bao giờ tấn công Ukraine trước.

Nhưng ông Lavrov đã bị ông Putin làm cho bẽ mặt khi ngay sau đó, ông Putin – thông qua ông Dmitry Peskov, phát ngôn viên Điện Kremlin – khẳng định Nga sẵn sàng gửi phái đoàn tới thủ đô Minsk của Belarus để đàm phán với Ukraine. Tuy nhiên, Nga vẫn nhấn mạnh điều kiện đàm phán là Ukraine phải “phi quân sự hóa và giải trừ chế độ phát xít” – nghĩa là Ukraine phải “đầu hàng,” một điều kiện mà Kiev chắc chắn không bao giờ chấp nhận.

Các quan chức cao cấp trong chính quyền Joe Biden bày tỏ lo ngại thủ đô Kiev sẽ sớm thất thủ trước sức tấn công mãnh liệt của các lực lượng Nga. Trước đây, các nhà bình luận quốc tế đã dự đoán Ukraine có thể thất thủ trong 72 giờ đồng hồ do chênh lệch quá lớn về cán cân quân sự giữa hai nước Ukraine và Nga.

Cuộc chiến phản tác dụng

Cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine mà Tổng Thống Joe Biden gọi là “phi lý và vô nghĩa” sau hai ngày đụng độ vẫn làm cho các nhà phân tích cảm thấy khó hiểu. Những người có đầu óc bình thường hầu như đều cho rằng, trong thời đại ngày nay, chiến tranh không phải là giải pháp cho các vấn đề chính trị và quốc tế. Cuộc xâm lăng Ukraine, một quốc gia độc lập và có chủ quyền, là một hành động không thể biện minh được. Ông Putin có thể sẽ chiếm được toàn bộ lãnh thổ Ukraine trong vài ngày tới nhưng cuộc xâm lược và chiếm đóng Ukraine sẽ đẩy nước Nga vào thảm họa cả về kinh tế – chính trị lẫn uy tín quốc tế. Đã có thể hình dung Ukraine tương lai là một ác mộng Afghanistan của Liên Xô trong quá khứ – sau 10 năm chiếm đóng, tổn thất hàng vạn binh sĩ, cuối cùng Liên Xô cũng phải rút ra khỏi Afghanistan trong ô nhục. Cân nhắc lợi ích và cái giá phải trả, rõ ràng ông Putin đã chọn một giải pháp sai lầm.

Ông Putin nói ông không có ý định chiếm đóng Ukraine nhưng đến nay không có nhiều người tin vào những tuyên bố bất nhất, mâu thuẫn và đầy dối trá của nhà lãnh đạo Nga. Nhưng cho dù chiếm được Ukraine, đất nước có 44 triệu dân và diện tích gấp đôi nước Việt Nam, dựng lên ở đó một chính quyền “chư hầu” của Moscow thì Nga sẽ giải quyết được vấn đề gì? Biên giới phía Đông của Minh Ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) có thể sẽ không bao gồm Ukraine – như tình trạng hiện nay và như yêu sách hàng đầu của ông Putin – nhưng điều đó có bảo đảm an ninh của Nga sẽ không bị đe dọa nếu nổ ra xung đột giữa Nga và phương Tây?

Cuộc xâm lược của Nga chẳng những không làm phương Tây sợ hãi mà còn là yếu tố chính thúc đẩy NATO gia tăng lực lượng phòng thủ ở sườn phía Đông. Trong vài tuần qua, Hoa Kỳ đã liên tục chuyển các lực lượng tinh nhuệ tới Ba Lan và Đức, phối hợp với các đơn vị của NATO ở Đông Âu sẵn sàng ứng phó nếu chiến tranh lan rộng. Các hệ thống đánh chặn hỏa tiễn của Hoa Kỳ ở Romania và Ba Lan đang được khởi động – đặc biệt căn cứ phòng thủ hỏa tiễn tại Ba Lan, chỉ cách biên giới Nga 100 km và có thể phóng hỏa tiễn Tomahawk tới tận thủ đô Moscow mà Nga khó trở tay kịp. Đây mới chính là mối đe dọa an ninh mà Nga phải lo sợ, cho dù Ukraine có gia nhập NATO hay không.

Ông Putin trong bài phát biểu phát động chiến tranh đã nói Nga sẽ có phản ứng tức thì và khủng khiếp nếu phương Tây can thiệp ngăn chặn cuộc chiến tranh xâm lược của Nga, hàm ý đe dọa sử dụng vũ khí nguyên tử. Đáp lại, lãnh đạo NATO và Pháp nhấn mạnh, ông Putin nên biết NATO có vũ khí nguyên tử, số lượng và độ tinh vi không hề thua kém Nga, nếu không nói là vượt trội hơn. Xét nhiều yếu tố, Nga khó có thể ra tay trước bằng vũ khí nguyên tử nếu ông Putin không muốn đưa dân tộc ông trở lại thời kỳ đồ đá.

Trong cuộc hội đàm qua điện thoại với ông Tập Cận Bình, chủ tịch Trung Quốc, hôm 25 Tháng Hai, ông Putin than phiền Hoa Kỳ và NATO đã không đoái hoài tới “những mối quan tâm chính đáng” của Nga, và có thể mặc cảm bị coi thường đã thúc đẩy ông Putin phát động cuộc xâm lược Ukraine. Nếu chỉ để thu hút sự quan tâm của các nhà lãnh đạo phương Tây tới các yêu sách của mình mà gây ra bom rơi đạn nổ thì ông Putin quả là một chính khách máu lạnh, một “thằng điên” như nhận xét của ông Petro Poroshenko, cựu tổng thống Ukraine, trên đài CNN sáng 25 Tháng Hai.

Cuộc xâm lược Ukraine đang làm thay đổi cấu trúc an ninh của Châu Âu, nhưng theo hướng ngược lại với ý đồ của ông Putin.

Kinh tế Nga: Sụp đổ hay lệ thuộc Trung Quốc?

Hành động chiến tranh của ông Putin đã gặp phải sự phản đối mạnh mẽ trên thế giới và cả trong nước Nga. Và cùng với những lời phản đối ngoại giao là những biện pháp cấm vận kinh tế mạnh mẽ chưa từng thấy. Hoa Kỳ, Châu Âu, Nhật, Canada, Úc, Nam Hàn đều đã lên tiếng công bố những chính sách cấm vận các ngân hàng, công ty năng lượng, công nghệ và vũ khí Nga. Bản thân ông Putin và các cận thần của ông ta cũng đã bị phong tỏa các tài sản mà họ sở hữu ở phương Tây.

Đường ống Nord Stream II trị giá $11 tỷ dẫn khí đốt của Nga sang thị trường tiêu thụ ở Tây Âu đã bị chính phủ Đức ra lệnh ngừng phê chuẩn ngay sau khi tiếng súng xâm lược nổ ra ở Ukraine. Trong kế hoạch cực đoan nhất, phương Tây có thể loại các ngân hàng và tổ chức tài chính Nga ra khỏi hệ thống thanh toán liên ngân hàng toàn cầu SWIFT (Society for Worldwide Interbank and Financial Telecommunication – Hiệp Hội Viễn Thông Liên Ngân Hàng Và Tài Chính Quốc Tế) – một biện pháp chắc chắn đẩy kinh tế Nga tới chỗ phá sản.
Nga vốn đã quen với những cuộc cấm vận kinh tế của phương Tây từ khi Moscow xâm lấn và sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014. Từ đó, Nga đã nỗ lực tích trữ ngoại tệ và xây dựng nền kinh tế tự túc tự cấp, sản xuất hàng hóa thay thế hàng nhập cảng. Tuy vậy các công ty công nghệ và vũ khí của Nga phụ thuộc gần như hoàn toàn vào linh kiện điện tử của phương Tây; các ngân hàng phụ thuộc vào hệ thống thanh toán quốc tế; còn các nhà xuất cảng lúa mì và nhiên liệu sống nhờ vào thị trường tiêu thụ rộng lớn ở nước ngoài.

Nhưng lần này, các biện pháp cấm vận sẽ gay gắt hơn rất nhiều. Một ví dụ, chính phủ Anh đã chính thức cấm hãng hàng không quốc gia Aeroflot của Nga bay tới các phi trường Anh; giáng một đòn nặng vào giới doanh nhân và tài phiệt Nga, là những kẻ đầu cơ rất nhiều bất động sản cao cấp và trương mục ngân hàng ở London.

Lần này, Nga có thể dựa vào Trung Quốc để hóa giải các biện pháp cấm vận kinh tế của phương Tây. Bộ Kinh Tế Nga nói họ sẽ tăng cường quan hệ thương mại và kinh tế với Châu Á để chống lại mối đe dọa từ phương Tây. Với thị trường khổng lồ, Trung Quốc có thể giúp Nga hạn chế nhiều thiệt hại từ các biện pháp cấm vận của phương Tây. Nhưng điều đó có nghĩa là Nga sẽ phải nhảy múa theo tiếng nhạc của Bắc Kinh, càng ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc và phải nhượng bộ những tham vọng địa chính trị của Bắc Kinh ở vùng Viễn Đông, Bắc Cực và Trung Á – các vùng đang nằm trong ảnh hưởng của Nga. Một sự đánh đổi nhiều cay đắng khi “Gấu Nga” gây sự với phương Tây để rồi bị con rồng phương Đông khuất phục, phải chịu thân phận đàn em.

Từ Ukraine đến Đài Loan và phản ứng của Hoa Kỳ

Hoa Kỳ sẽ không can dự quân sự để bảo vệ Ukraine chống lại cuộc xâm lăng của Nga, đơn giản vì Hoa Kỳ không có nghĩa vụ phải làm như vậy với một quốc gia không thuộc NATO mà cũng không có hiệp ước tương trợ an ninh với Hoa Kỳ. Những gì làm được cho Ukraine như viện trợ quân sự và vũ khí, huấn luyện binh sĩ, chia sẻ thông tin tình báo thì Washington đã làm rồi và những việc đó không ngăn được hành động điên cuồng của ông Putin. Hiện các cuộc thăm dò dư luận cho thấy chỉ có 16% dân Mỹ tán thành việc đưa quân đội tham chiến ở Ukraine, ngăn chặn Nga nên Tổng Thống Joe Biden chắc chắn sẽ không tính tới giải pháp can dự bằng vũ lực.

Chính sách đó của Hoa Kỳ ở Ukraine làm nhiều người lo ngại Trung Quốc lợi dụng tình thế để lấn tới ở phương Đông, tấn công xâm lược Đài Loan, tấn công các hòn đảo của Việt Nam, Philippines ở Biển Đông. Bắc Kinh là bậc thầy của chủ nghĩa cơ hội; họ không bỏ qua bất cứ mối lợi nào dù nhỏ để bành trướng thế lực. Lợi dụng lúc thế giới đang chú mục tới cuộc chiến tranh ở Châu Âu, Trung Quốc có thể bất ngờ ra tay để tạo ra tình huống “sự đã rồi.”

Tuy vậy, giữa Ukraine và Đài Loan, giữa quan hệ Mỹ-Nga với quan hệ Mỹ-Trung có nhiều chỗ khác biệt về chiến lược an ninh của Mỹ cũng như về nghĩa vụ của Hoa Kỳ. Đạo luật Quan Hệ Đài Loan (Taiwan Relations Act) ban hành Tháng Mười, 1979, không bảo đảm Hoa Kỳ sẽ can thiệp quân sự nếu Trung Quốc tấn công xâm lược Đài Loan nhưng cũng không từ bỏ điều đó, trong chính sách gọi là “sự mơ hồ chiến lược” (strategic ambiguity). Luật quy định tổng thống có quyền ra quyết định bảo vệ Đài Loan khi có được sự chuẩn thuận của Quốc Hội Hoa Kỳ. Mà lưỡng viện Quốc Hội hiện đang rất đồng tâm trong việc chống lại tham vọng bá chủ của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Trong bối cảnh đó, nếu Trung Quốc phát động chiến tranh xâm lược Đài Loan như Nga đang làm với Ukraine thì chắc chắn phản ứng của Hoa Kỳ sẽ khác.

Nên để ý lập trường của Trung Quốc trước hành động chiến tranh của ông Putin. Bắc Kinh một mặt cương quyết không gọi hành động quân sự của Nga là cuộc xâm lược (invasion), một mặt kêu gọi tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia, một mặt khác liên tục khẳng định Đài Loan không phải là Ukraine. Thâm ý của ông Tập Cận Bình là gì? Ông Tập không công khai tán thành hay lên án hành động xâm lược của ông Putin, cho rằng Nga phải tôn trọng độc lập của Ukraine nhưng đồng thời nhắc lại Đài Loan không phải là quốc gia độc lập mà chỉ là một bộ phận ly khai của lãnh thổ Trung Quốc. Nếu như cuộc xâm lược Ukraine là “phi lý và vô nghĩa” thì Trung Quốc nghĩ cuộc tấn công Đài Loan của họ, nếu xảy ra, là điều có thể biện minh được. Thâm ý đó cho thấy ông Tập Cận Bình đang tính toán kế hoạch thâu tóm Đài Loan, có thể không diễn ra ngay trong năm nay nhưng cũng không còn chờ đợi lâu nữa.

Một thế giới lưỡng cực

Cuộc chiến Nga-Ukraine là một bước phát triển mới thúc đẩy thế giới chia thành hai cực: một bên là những chế độ chuyên chế, hiếu chiến và bành trướng với Nga và Trung Quốc liên kết và một bên là các thể chế dân chủ tự do do Hoa Kỳ dẫn dắt. Sự phân cực này không chỉ về chính trị và an ninh mà còn ảnh hưởng tới tất cả các phương diện khác như hệ thống tài chính, nguồn cung ứng hàng hóa, vùng nguyên liệu, thị trường, mạng lưới giao thông và tiêu chuẩn công nghệ. Sẽ có lúc, hàng hóa, dịch vụ giao thương với các nước cực này sẽ không tương thích với các nước ở cực bên kia.

Các nước nhỏ, dù muốn hay không, đều bị buộc phải chọn một phía. Việt Nam từ trước đến nay vẫn chơi trò đu dây giữa các cường quốc. Khi chiến tranh nổ ra ở Ukraine, Việt Nam cùng một số nước khác vẫn giữ thái độ im lặng, “hết sức quan tâm về xung đột quân sự ở Ukraine,” không lên án Nga vì Nga là nhà cung cấp vũ khí hàng đầu cho Hà Nội. Báo chí Việt Nam còn tránh đưa những thông tin bất lợi cho Nga và các dư luận viên do nhà nước điều khiển thậm chí còn lên mạng xã hội cổ xúy cho hành động sát nhân tàn bạo của ông Putin, tấn công những tiếng nói lên án cuộc chiến tranh phi lý và vô nghĩa.

Nhưng về lâu dài, thái độ bắt cá hai tay, không đứng về phía nào sẽ không mang lại lợi ích cho Việt Nam, một khi ông Tập Cận Bình làm theo sách của ông Putin thì lợi ích chính đáng của Việt Nam sẽ bị thiệt hại nặng. (Hiếu Chân) [qd]


Người đăng: vào lúc

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Đăng ký: Đăng Nhận xét (Atom)