Thời gian qua, trước một số ý kiến xung quanh vấn đề môn Lịch sử là môn lựa chọn ở cấp trung học phổ thông trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018), Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có thông tin cụ thể về vấn đề này.
Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 Khóa XI của Ban chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo (Nghị quyết 29) đã nêu rõ yêu cầu đối với chương trình giáo dục phổ thông mới như sau: "Bảo đảm cho học sinh có trình độ trung học cơ sở (hết lớp 9) có tri thức phổ thông nền tảng, đáp ứng yêu cầu phân luồng mạnh sau trung học cơ sở; trung học phổ thông phải tiếp cận nghề nghiệp và chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ thông có chất lượng."; "Xây dựng và chuẩn hóa nội dung giáo dục phổ thông theo hướng hiện đại, tinh gọn, bảo đảm chất lượng, tích hợp cao ở các lớp học dưới và phân hóa dần ở các lớp học trên; giảm số môn học bắt buộc; tăng môn học, chủ đề và hoạt động giáo dục tự chọn.".
Thực hiện Nghị quyết 29, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28/11/2014 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Triển khai thực hiện chủ trương của Đảng và Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 404/QĐ-TTg ngày 27/3/2015 phê duyệt Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
 |
Ảnh minh họa: (Báo Giáo dục Thời đại) |
Thực hiện chủ trương của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức xây dựng, ban hành Chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo đúng quan điểm chỉ đạo của Đảng và quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước, Dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể được đăng công khai trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Giáo dục và Đào tạo để xin ý kiến toàn dân từ ngày 12/4/2017 đến ngày 20/5/2017.
Dự thảo chương trình các môn học được được đăng công khai trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Giáo dục và Đào tạo để xin ý kiến toàn dân từ ngày 19/01/2018 đến ngày 19/3/2018.
Sau khi tiếp thu ý kiến nhân dân và ý kiến của chuyên gia ở trong và ngoài các Hội đồng thẩm định (Hội đồng thẩm định Chương trình tổng thể, các Hội đồng thẩm định chương trình môn học), Bộ Giáo dục và Đào tạo đã báo cáo Ban Tuyên giáo Trung ương, xin ý kiến Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp và các tổ chức có liên quan. Trên cơ sở đó, Chương trình giáo dục phổ thông đã được ban hành kèm theo Thông tư số 32 ngày 26/12/2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được xây dựng đã quán triệt đầy đủ các quy định tại Nghị quyết 29, Nghị quyết 88, Quyết định 404, trong đó mỗi môn học có chức năng, nhiệm vụ, vai trò và vị trí khác nhau, cùng góp phần giáo dục học sinh trở thành những con người toàn diện có đủ tài, đức, công dân có ích cho xã hội.
Môn Lịch sử được dạy ở tất cả các trường trung học phổ thông
Theo thông tin của Bộ Giáo dục và Đào tạo, giai đoạn giáo dục cơ bản (từ lớp 1 đến lớp 9), giáo dục lịch sử là nội dung bắt buộc trong toàn bộ giai đoạn giáo dục cơ bản.
Ở cấp tiểu học, từ lớp 1 đến lớp 3, nội dung giáo dục lịch sử được thực hiện trong các môn học Tự nhiên và Xã hội với tổng thời lượng cho cả 3 năm học là 210 tiết (so với với Chương trình giáo dục phổ thông 2006 chỉ có 140 tiết); ở lớp 4 và lớp 5, nội dung giáo dục lịch sử được tích hợp trong môn Lịch sử và Địa lí, là môn học bắt buộc với tổng số 140 tiết.
Ở cấp học trung học cơ sở, nội dung giáo dục lịch sử được tích hợp trong môn Lịch sử và Địa lí, là môn học bắt buộc ở tất cả các lớp, từ lớp 6 đến lớp 9, với tổng số 420 tiết, trong đó 50% thời lượng dành cho phân môn Lịch sử. Nội dung chương trình phân môn Lịch sử cấp trung học cơ sở trang bị cho học sinh những kiến thức phổ thông, cơ bản, cốt lõi của toàn bộ lịch sử thế giới, lịch sử Việt Nam từ nguyên thủy đến cổ đại, trung đại, cận đại và hiện đại.
Bên cạnh đó, nội dung giáo dục lịch sử ở giai đoạn giáo dục cơ bản còn được thực hiện trong môn Đạo đức (ở cấp tiểu học), môn Giáo dục công dân (ở cấp trung học cơ sở), Nội dung giáo dục của địa phương, với thời lượng 35 tiết cho mỗi lớp từ lớp 1 đến lớp 9. Trong đó, Lịch sử của các địa phương tiếp tục được đưa vào dạy học bắt buộc ở tất cả các lớp, giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn lịch sử dân tộc Việt Nam.
Với cách thiết kế chương trình như trên, ở giai đoạn giáo dục cơ bản, trong toàn cấp tiểu học và trung học cơ sở, tất cả học sinh đều được học lịch sử dân tộc Việt Nam đầy đủ, cơ bản và toàn diện.
Ở cấp trung học phổ thông, Lịch sử được bố trí là một môn học trong tổ hợp khoa học xã hội. Ở giai đoạn này học sinh bắt buộc phải học 5 môn học lựa chọn trong 3 nhóm môn học (nhóm khoa học xã hội gồm 3 môn học: Lịch sử, Địa lý, Kinh tế và pháp luật; nhóm khoa học tự nhiên gồm 3 môn học: Vật lý, Hoá học, Sinh học; nhóm công nghệ và nghệ thuật gồm 4 môn học: Tin học, Công nghệ, Âm nhạc, Mỹ thuật), trong đó mỗi nhóm phải chọn ít nhất 1 môn học.
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 quy định: "Các trường có thể xây dựng các tổ hợp môn học từ 3 nhóm môn học và chuyên đề học tập nói trên để vừa đáp ứng nhu cầu của người học vừa bảo đảm phù hợp với điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học của nhà trường".
Như vậy, môn Lịch sử được dạy ở tất cả các trường trung học phổ thông, bảo đảm sử dụng hiệu quả đội ngũ giáo viên lịch sử hiện có.
Phương pháp dạy học môn Lịch sử được thực hiện trên nền tảng những nguyên tắc cơ bản của sử học và phương pháp giáo dục hiện đại.
Chương trình môn Lịch sử cấp trung học phổ thông (với tổng thời lượng 315 tiết, so với Chương trình giáo dục phổ thông 2006 chỉ có 140 tiết) hệ thống hoá, củng cố kiến thức thông sử ở giai đoạn giáo dục cơ bản, đồng thời giúp học sinh tìm hiểu sâu hơn các kiến thức lịch sử cốt lõi thông qua các chủ đề, chuyên đề học tập về lịch sử thế giới, lịch sử khu vực Đông Nam Á và lịch sử Việt Nam.
Cũng như ở giai đoạn giáo dục cơ bản, ở cấp trung học phổ thông, nội dung giáo dục lịch sử cũng được đưa vào Nội dung giáo dục của địa phương, với thời lượng 35 tiết cho mỗi lớp từ lớp 10 đến lớp 12.
Đồng thời, môn Giáo dục quốc phòng và an ninh cấp trung học phổ thông là môn học bắt buộc với thời lượng 35 tiết/năm học, trong đó giáo dục cho học sinh về truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc, lực lượng vũ trang nhân dân và nghệ thuật quân sự Việt Nam.
Năm phẩm chất: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm được quán triệt giáo dục trong tất cả các môn học của Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Ở đó, nội dung dung giáo dục lịch sử nói riêng, giáo dục khoa học xã hội nói chung đóng vai trò chủ đạo trong việc giáo dục nhân sinh quan, thế giới quan, hoàn thiện nhân cách, giáo dục ý thức dân tộc, tinh thần yêu nước, các giá trị nhân văn, tinh thần cộng đồng và những phẩm chất tiêu biểu của công dân toàn cầu (bản lĩnh, kết nối, cá tính, yêu thương) trong xu thế phát triển, đổi mới, sáng tạo của thời đại.
Việc học tập của trẻ em ngày nay tiến hành trong điều kiện học liệu nhiều, thông tin nhiều và dễ tìm kiếm, cơ hội học tập mọi nơi, mọi lúc. Trẻ em ngày nay phát triển sớm hơn, sự hình thành các năng lực phẩm chất sớm hơn. Vì vậy, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được xây dựng theo hướng mở, đặc biệt chú trọng đổi mới về phương pháp và hình thức dạy học, kiểm tra, đánh giá; khuyến khích tự học, học tập chủ động, sáng tạo của học sinh.
Với cách tổ chức biên soạn, kết cấu các môn học, đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục nội dung Lịch sử, ngoài tổng giờ được học nội dung giáo dục lịch sử trong các môn được gia tăng, nội dung giáo dục lịch sử còn được tích hợp, lồng ghép trong các môn học khác một cách phong phú, thực tiễn, đa dạng và toàn diện hơn. Học sinh học theo chương trình mới được học nhiều hơn và sâu hơn theo phương pháp mới.
Như vậy, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã cụ thể hóa đầy đủ chủ trương đổi mới giáo dục lịch sử, thực hiện đầy đủ những quan điểm, mục tiêu và giải pháp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết 29.
Sự sắp xếp các môn giáo dục lịch sử trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (được phân chia giai đoạn giáo dục cơ bản 9 năm và giai đoạn định hướng nghề nghiệp 3 năm) là phù hợp với xu hướng giáo dục quốc tế, có căn cứ khoa học và phù hợp với các mục tiêu lớn của giáo dục quốc gia.
Năm 2022 là năm đầu tiên triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới ở cấp trung học phổ thông, trong tình hình còn nhiều khó khăn về các điều kiện cơ sở vật chất, nhân lực và các điều kiện khác, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ chỉ đạo các địa phương, cơ sở giáo dục để có những biện pháp định hướng hỗ trợ học sinh chọn các tổ hợp môn học hợp lý, phù hợp với các điều kiện thực tiễn, phát huy hết được nhóm nhân lực nhà giáo dạy học môn Lịch sử.
Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền để giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục và xã hội hiểu sâu hơn về Chương trình giáo dục phổ thông 2018, nhận thức đúng, sâu sắc hơn về nội dung giáo dục lịch sử trong chương trình; trên cơ sở đó tổ chức triển khai hiệu quả, thực hiện tốt yêu cầu đổi mới về nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục lịch sử bảo đảm đạt được mục tiêu của chương trình.
Trong quá trình tổ chức thực hiện, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục lắng nghe ý kiến của các tầng lớp nhân dân, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để thực hiện tốt yêu cầu tạo đột phá trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển con người toàn diện, khơi dậy truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc, niềm tin, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc của con người Việt Nam theo tinh thần Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
Phạm Minh
MÔN LỊCH SỬ TRỞ THÀNH MÔN TỰ CHỌN NHƯ CHUYỆN
'VÁN ĐÃ ĐÓNG THUYỀN'
KIM OANH/GDVN 24-4-2022
Ông bà ta xưa từng có rất nhiều câu nói hay về chuyện đã rồi, như: “ván đã đóng thuyền”; “con đã mọc răng nói năng chi nữa”; “bát cơm đã chót chan canh mất rồi”…và việc môn Lịch sử hay một số môn học khác trở thành môn học tự chọn ở cấp trung học phổ thông bây giờ cũng vậy.
Trước khi môn Lịch sử trở thành môn tự chọn ở cấp trung học phổ thông thì Bộ đã thông qua dự thảo chương trình tổng thể; chương trình môn học và thông qua chính thức từ năm 2017 và năm 2018 nhưng lúc đó dư luận có mấy người lên tiếng đâu.
Hàng trăm bài viết phản biện trên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam lúc bấy giờ về chương trình, về môn trở thành tiếng nói lẻ loi, đơn độc và lãnh đạo Bộ, người viết chương trình tổng thể, chương trình môn học gần như lờ đi tất cả.
 |
Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên Chương trình giáo dục phổ thông 2018 giới thiệu về chương trình mới, ảnh: Báo Điện tử VTV.vn. |
Những ý kiến về môn Lịch sử bây giờ cũng chỉ là chuyện ném đá ao bèo…
Phải nói thẳng ra rằng bây giờ nhiều người lên tiếng về chuyện môn Lịch sử trở thành môn học tự chọn ở cấp trung học phổ thông nhưng ý kiến bây giờ còn có ý nghĩa gì nữa đâu.
Bởi lẽ, ngày 28/7/2017 thì chương trình giáo dục phổ thông tổng thể (chương trình giáo dục phổ thông 2018) chính thức được Ban Chỉ đạo đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông thông qua. Đến ngày 27/12/2018 thì Bộ Giáo dục và Đào tạo thông qua chương trình môn học và đây được xem là pháp lệnh rồi.
Lúc chương trình giáo dục phổ thông 2018 được thông qua thì những người trong cuộc hoan hỉ, tự tin về một chương trình đầu tư công phu, khoa học, phù hợp với xu thế thế giới.
Giờ đây, mọi chuyện gần như đã an bài vì chương trình tổng thể, chương trình môn học đã được thông qua chính thức, sách giáo khoa lớp 10 đã được Bộ trưởng phê duyệt và có lẽ các nhà xuất bản đã chuẩn bị hoàn thành các cuốn sách còn lại của các lớp ở cấp học này.
Kiến thức phân môn Lịch sử cũng đã được biên soạn trong môn Tự nhiên và Xã hội; môn Lịch sử và Địa lí ở tiểu học và môn Lịch sử và Địa lí ở cấp trung học cơ sở và một số lớp cũng đã giảng dạy từ 2 năm nay.
Nhớ lại, những ngày chương trình còn trong dự thảo, Báo điện tử Giáo dục Việt Nam (bây giờ là Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam) đã có không biết bao nhiêu bài viết về chủ đề này, như: Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết có đang tự mâu thuẫn về 2 môn học tích hợp?; Xin hỏi tiếp Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết về “tích hợp” 1 sách 3 thầy;
Mong quý thầy làm chương trình, sách giáo khoa mới trung thực, trách nhiệm; Tích hợp môn Lịch sử, cuộc “cưỡng hôn kì lạ”; “Tích hợp” Lịch sử và Địa lí, nhóm biên soạn mới nghĩ được 4 chủ đề?; Cố gò 2-3 môn vào 1 sách làm chi? Bao giờ Bộ công bố chương trình môn học?; Tổng chủ biên, chủ biên môn tích hợp Lịch sử và Địa lý có giảng nổi chủ đề này?....
Không chỉ là chuyện môn Lịch sử và các môn “tích hợp” ở cấp trung học cơ sở, chuyện viết sách giáo khoa của các nhà xuất bản cũng đã được phản biện thấu đáo với hàng trăm bài viết khác nhau nhưng rồi mọi chuyện cứ trôi dần vào cõi thinh không.
Vì thế, thời điểm này trên nhiều diễn đàn báo chí, mạng xã hội mới đồng thanh lên tiếng về sự bất cập trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, về số phận môn Lịch sử nhưng nó có còn ý nghĩa gì nữa đâu?
Chính vì thế, Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết mới tự tin để khẳng định: "Việc thiết kế Chương trình đã được thực hiện rất công phu, nghiêm túc, dựa trên các quan điểm chỉ đạo của Đảng, các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước, yêu cầu của thực tế và tham khảo đầy đủ kinh nghiệm quốc tế". [1]
"Con đã mọc răng nói năng chi nữa?"
Là những giáo viên đang trực tiếp giảng dạy tại trường phổ thông, chúng tôi luôn mong muốn vào sự thay đổi và phát triển của ngành nhưng với chương trình giáo dục phổ thông 2018 thì bản thân người viết bài này không tránh khỏi những băn khoăn, lo lắng.
Cho dù những người viết chương trình tổng thể, chương trình môn học, sách giáo khoa đã ca ngợi về tính ưu việt của chương trình mới, hay những bộ sách giáo khoa của mình viết ra thì chúng tôi vẫn cảm nhận được những gian nan trong chặng đường tới đây.
Có lẽ ít nhất cũng phải 5-7 năm nữa thì chương trình 2018 mới có thể định hình được bản sắc của mình và mới tạm đi vào ổn định về cách thức thực hiện. Bởi, bây giờ nhiều trường học, giáo viên đang còn rất mơ hồ, mông lung trước việc kiến tạo và triển khai thực hiện chương trình mới của Bộ.
Chuyện không chỉ dừng lại ở môn Lịch sử trở thành môn tự chọn ở cấp trung học phổ thông và cấp tiểu học và trung học cơ sở thì môn Lịch sử chỉ là một phân môn trong các môn tích hợp mà nhiều môn học hiện nay cũng rơi vào tình trạng tương tự.
Hiện nay, cấp trung học cơ sở thì môn Khoa học tự nhiên; Lịch sử và Địa lí đang rất rối vì một môn học mà 2-3 giáo viên dạy. Môn Nghệ thuật thì 2 giáo viên dạy, kiểm tra thường xuyên riêng nhưng kiểm tra định kỳ và đánh giá chung. Nội dung giáo dục địa phương có 6 giáo viên dạy; Hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp thì giáo viên dạy cho có…
Cấp trung học phổ thông thì có tới 108 tổ hợp từ các môn bắt buộc và tự chọn khác nhau nhưng giáo viên Âm nhạc, Mĩ thuật bây giờ gần như chưa có nên việc tuyển sinh vào lớp 10 và bố trí lớp học theo tổ hợp tới đây ở cấp trung học phổ thông sẽ còn rất gian nan lắm.
Chỉ tiếc, rất nhiều ý kiến tâm huyết của nhiều nhà giáo trên cả nước góp ý, phản biện chương trình tổng thể, chương trình môn học đã không được lãnh đạo Bộ đếm xỉa đến.
Vậy nên, mới có chuyện Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết khi chưa làm Tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông 2018 thì trong một bài viết gửi đến Báo VnExpress vào ngày 12/11/2014 đã lên tiếng:
“Bộ sách giáo khoa hiện hành được dạy thử nghiệm 4 năm ở hàng trăm trường, với sự tham gia của hàng trăm nghìn giáo viên và học sinh mà khi triển khai còn bộc lộ nhiều hạn chế.
Nếu lần này, đề án đổi mới chỉ chủ trương dạy thử nghiệm những nội dung mới và giao việc này cho các tổ chức, cá nhân biên soạn sách giáo khoa tự thực hiện, tự đánh giá thì khó có thể yên tâm về chất lượng và tính khả thi của những bộ sách giáo khoa đó.
…Theo tôi, có thể chọn một phương án khác là trên cơ sở đánh giá kết quả thực hiện chương trình, sách giáo khoa hiện hành một cách cụ thể hơn, chúng ta giữ lại những bộ sách phù hợp, chỉ thay những quyển sách, những nội dung không phù hợp.
Ưu điểm của phương án này là phù hợp với thời gian biên soạn, thử nghiệm, tập huấn quá ngắn và đỡ tốn kém cho ngân sách nhà nước”. [2]
Thế nhưng, khi thầy Nguyễn Minh Thuyết được mời làm Tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông 2018 thì thầy Thuyết đã có nhiều những phát ngôn ngược lại vì chương trình mới không được thực nghiệm đại trà, nhiều môn học đã bị xóa sổ để thành môn tích hợp.
Thậm chí, môn Lịch sử cũng trở nên long đong khi bị gán ghép với môn Địa lí ở tiểu học và trung học cơ sở. Lúc môn Sử được đứng độc lập ở cấp trung học phổ thông thì nó đã trở thành môn học tự chọn! Nhưng, chúng tôi cho rằng tất cả là chuyện đã rồi và giờ này không bao giờ Bộ thay đổi khi tất cả gần như đã an bài.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://vietnamnet.vn/lich-su-thanh-mon-lua-chon-anh-huong-toi-giao-duc-long-yeu-nuoc-tong-chu-bien-tra-loi-2010313.html
[2] https://vnexpress.net/bon-cau-hoi-ve-de-an-doi-moi-chuong-trinh-sach-giao-khoa-3104517.html
KIM OANH
CHƯA TỔNG KẾT NHƯNG HỌC SINH PHẢI CAM KẾT KHÔNG DỰ THI
LỚP 10, TẠI SAO VẬY ?
NGUYỄN NHẬT MINH/ GDVN 24-4-2022
Mấy ngày qua, dư luận xôn xao bàn tán về chuyện “ép học sinh yếu kém không dự thi lớp 10” và Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có chỉ đạo làm rõ chuyện này: “Học sinh lớp 9 học lực không tốt phải cam kết không thi lớp 10, Bộ GD nói gì?”.
Học sinh yếu kém không được thi lớp 10 là đúng rồi!
Học sinh sau khi hoàn thành chương trình lớp 9, được Hội đồng xét tốt nghiệp của nhà trường tiến hành xét, đề nghị Phòng Giáo dục và Đào tạo cấp Bằng tốt nghiệp trung học cơ sở.
Điều kiện để cấp Bằng tốt nghiệp trung học cơ sở: Xếp loại hạnh kiểm cả năm học lớp 9 từ trung bình trở lên, đối với diện phải xếp loại hạnh kiểm;
+ Xếp loại học lực cả năm học lớp 9 từ trung bình trở lên, nếu không thuộc đối tượng được hưởng chính sách ưu tiên, khuyến khích;
+ Xếp loại học lực yếu nhưng các môn học tính điểm trung bình đều đạt từ 3,5 điểm trở lên, trong đó môn Toán hoặc môn Ngữ văn đạt từ 5,0 trở lên, nếu thuộc đối tượng được hưởng chính sách ưu tiên, khuyến khích. Để tham gia kỳ thi tuyển vào lớp 10, điều kiện tiên quyết đầu tiên, đó là thí sinh phải tốt nghiệp trung học cơ sở. Muốn có Bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, học sinh phải có học lực trung bình trở lên nếu không thuộc diện đối tượng được hưởng chính sách ưu tiên, khuyến khích. Vì vậy, học sinh yếu kém không được thi lớp 10 là đúng, không cần bàn cãi.
Chưa tổng kết nhưng học sinh yếu kém phải cam kết không dự thi lớp 10, tại sao vậy?
Chuyện này, với giáo viên dạy trung học cơ sở, có chút quan tâm đến thời cuộc, không hề bất ngờ. Thực tế, trong số học sinh lớp 9, không ít em thuộc diện “ngồi nhầm lớp”, do các lớp dưới cứ “đôn” lên. Thế nhưng, chỉ tiêu tốt nghiệp trung học cơ sở của các cơ sở giáo dục đăng ký đầu năm đều gần con số tuyệt đối, điều đó có nghĩa số học sinh “ngồi nhầm lớp” cũng phải được “đôn” lên cho đủ điều kiện tốt nghiệp.
Khi các em “ngồi nhầm lớp” nhưng “được tốt nghiệp”, đủ điều kiện dự thi trung học phổ thông, kết quả dự thi không nói ai cũng biết, sẽ rất thấp.
Từ lớp 6 đến lớp 9, cả tỉnh (thành phố), chưa hề có điều kiện đánh giá chất lượng giáo dục của các cơ sở, kết quả dự thi trung học phổ thông là “cơ hội” để xếp loại giáo dục của từng trường, của từng huyện, so với cả tỉnh (thành phố).
Điểm trung bình học sinh dự thi trung học phổ thông của mỗi trường, mỗi huyện, là cơ sở đánh giá chất lượng giáo dục phổ thông cơ sở của trường, của huyện đó.
 |
Ảnh minh họa - Nguồn Giaoducthoidai.vn |
Các trường trung học cơ sở “đôn” học sinh “ngồi nhầm lớp” lên để đủ chỉ tiêu tốt nghiệp không ai biết, nhưng học sinh “ngồi nhầm lớp” được tốt nghiệp, tham gia dự thi tuyển sinh lớp 10 điểm thấp, ai cũng biết, sẽ kéo thấp điểm trung bình của trường xuống.
Để có điểm trung bình cao, nhà trường sẽ tìm cách không để các đối tượng học sinh “ngồi nhầm lớp” nhưng “được tốt nghiệp” tham gia dự thi tuyển sinh lớp 10.
Mà học sinh “ngồi nhầm lớp” đều rất muốn “được tốt nghiệp”, nên nhà trường yêu cầu học sinh yếu kém cam kết không thi lớp 10, việc này cả hai cùng có lợi, những trường vận động được học sinh đi học nghề nhiều, còn được khen thưởng.
Hoạt động yêu cầu học sinh yếu kém cam kết không thi lớp 10 không có bất cứ bằng chứng nào, nên phụ huynh chỉ có thể phản ánh trên mạng xã hội, nhà trường sẽ không bao giờ thừa nhận, chỉ coi đó là hoạt động tư vấn nghề nghiệp, góp phần phân luồng sau trung học cơ sở.
Vì thế, trước khi tổng kết điểm cuối năm, nhà trường đã chủ động yêu cầu học sinh yếu kém cam kết không dự thi lớp 10, những học sinh yếu kém có cam kết, mới được “đôn” tốt nghiệp trung học cơ sở.
Thực tế, những địa phương có sử dụng điểm trung bình tuyển sinh lớp 10 của học sinh để đánh giá chất lượng giáo dục trung học cơ sở, đều xảy ra hiện tượng yêu cầu học sinh yếu kém cam kết không thi lớp 10, khác chăng là cách làm nhẹ nhàng, hay dưới hình thức “hướng nghiệp” học sinh đi học nghề.
Các cơ sở giáo dục sẽ đưa cho học sinh làm hồ sơ học nghề trước, nhận hồ sơ học nghề cùng lúc với hồ sơ tuyển sinh lớp 10, nên học sinh khó "bẻ kèo" được.
Hoạt động yêu cầu học sinh yếu kém cam kết không thi lớp 10 không có bất cứ bằng chứng vật chất nào, nên phụ huynh chỉ có thể phản ánh trên mạng xã hội, nhà trường sẽ không bao giờ thừa nhận.
Thật lòng mà nói, không có giáo viên chủ nhiệm hay cán bộ quản lý nào muốn yêu cầu học sinh yếu kém cam kết không dự thi lớp 10, ngay người viết cũng vậy.
Nhưng không làm không được, khi “học sinh không có quyền lưu ban”, “Đến khi nào tôi mới được cho học sinh lưu ban?”[1], số học sinh “ngồi nhầm lớp” sẽ không ít.
Trường này làm, trường kia làm, trường mình không làm, điểm trung bình tuyển sinh sẽ nằm dưới đáy sổ, lúc đó sẽ có nhiều vấn đề nảy sinh, thi đua tập thể, thi đua cá nhân bị cắt, chỉ tiêu Chiến sĩ thi đua, lao động tiên tiến bị giảm…
Nên nhà trường yêu cầu những học sinh đang học lớp 9 có học lực không thật tốt phải chuyển về các trường tư hoặc làm cam kết không thi vào lớp 10. Thậm chí, có đến 50% phụ huynh trong một lớp được gọi tới, nhà trường họp riêng từng phụ huynh để đưa ra định hướng, lựa chọn, mục đích cuối vẫn là để các em không thi vào lớp 10 [2].
Dư luận cho rằng, do “bệnh thành tích mà ra”, nhưng thành tích đâu có xấu, chỉ tại người ta “đôn" thành tích, nên thành tích mới xấu.
Muốn xóa sổ “yêu cầu học sinh yếu kém cam kết không dự thi lớp 10” nói riêng, tiêu cực trong giáo dục nói chung, đầu tiên, cần phải bỏ đăng ký chỉ tiêu đầu năm, không dùng kết quả đánh giá học sinh cuối năm để xét thi đua khen thưởng.
Hãy trả lại cho học sinh quyền được lưu ban, trả lại cho thầy cô quyền được cho học sinh lưu ban, có như thế, mới có thể có “dạy thật, thi thật, nhân tài thật”.
Tài liệu tham khảo:
[1]https://tuoitre.vn/den-khi-nao-toi-moi-duoc-cho-hoc-sinh-luu-ban-20180424150314641.htm
[2] https://nld.com.vn/giao-duc-khoa-hoc/bo-gd-dt-len-tieng-ve-thong-tin-ep-hoc-sinh-yeu-kem-khong-du-thi-lop-10-20220420112539652.htm
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
Nguyễn Nhật Minh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét