ĐIỂM BÁO MẠNG

Quốc tế: Mỹ điều tàu khu trục đến Biển Đông, Trung Quốc cảnh báo 'tai nạn quân sự' (VNN 29/8/2020)-Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe từ chức vì lý do sức khỏe (KTSG 28/8/2020)-Huawei: Con tốt trong cuộc chơi quyền lực Mỹ - Trung (VNN 28/8/2020)- Báo TQ: Việt Nam sẽ gánh chịu ‘hậu quả ý thức hệ’ nếu tăng cường ‘giao thiệp’ với Mỹ (VOA 28-8-20)-Giáo sư Trần Ngọc Vương: Tôi sốc khi đọc được cẩm nang thủ đoạn chính trị của Trung Quốc (PN 28-8-20)-Carl Thayer: 'TQ sẵn sàng đối phó với bất kỳ ai đắc cử TT Mỹ' (BBC 27-8-20)-Tiến sĩ Trần Công Trục: “Không có chuyện Việt Nam bán đất, bán thác cho Trung Quốc” (DV 27-8-20)-Ứng dụng Bluezone: ranh giới màu xám giữa an toàn và quyền riêng tư (BVN 27/8/2020)-Di sản đối ngoại gây tranh cãi sau 4 năm cầm quyền của ông Trump (VNN 27/8/2020)-Mỹ trừng phạt loạt công ty Trung Quốc xây đảo nhân tạo ở Biển Đông (VNN 27/8/2020)-
Trong nước: Khám xét nhà riêng và nơi làm việc của ông Nguyễn Đức Chung (VNN 29/8/2020)-Khởi tố, bắt tạm giam đối với ông Nguyễn Đức Chung (GD 28/8/2020)-Ông Đoàn Ngọc Hải mua xe cứu thương chở bệnh nhân nghèo về quê (VNN 28/8/2020)-VN: Dư luận bức xúc việc các tỉnh chi tiền tỉ mua cặp da đại hội Đảng (BBC 27-8-20)-'ĐBQH mà quốc tịch nước ngoài thì lấy gì để đảm bảo lợi ích quốc gia, dân tộc' (VTC 28-8-20)-Tiền "mua" hộ chiếu đảo Síp của ông Phạm Phú Quốc bằng thu nhập 90 năm của cán bộ Công ty Tân Thuận? (DV 27-8-20)-Vợ ĐBQH Phạm Phú Quốc có đầu tư 2 triệu euro để nhận hộ chiếu Cyprus? (ĐĐK 27-8-20)-Vi phạm quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia sẽ bị phạt đến 100 triệu đồng (GD 26/8/2020)-Hàng loạt cán bộ ở Trà Vinh 'dính' vụ thất thoát ngân sách gần 24 tỷ (VNN 26/8/2020)-Vì sao ông Nguyễn Thanh Nghị cùng nhiều lãnh đạo Kiên Giang bị kiểm điểm? (VTC 26-8-20)-Con trai cựu thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bị kỷ luật: khả năng đụng đến đồng chí X? (RFA 26-8-20)-
Kinh tế: Phạt tới 2 tỷ đồng đối với hành vi vi phạm về thăm dò, khai thác dầu khí (GD 29/9/2020)-Vi phạm kinh doanh đa cấp sẽ bị phạt đến 200 triệu đồng (GD 29/8/2020)-Nghiên cứu, rà soát quy hoạch, quản lý cảng biển (GD 29/8/2020)-Covid-19 lây lan nhanh, đe dọa đà phục hồi kinh tế của Hàn Quốc (KTSG 28/8/2020)-Lắp vách ngăn, buồng khử khuẩn, đảm bảo an toàn cho hàng ngàn công nhân (KTSG 28/8/2020)-Ngành nông nghiệp xuất siêu 6,2 tỉ đô la (KTSG 28/8/2020)-Nhiều doanh nghiệp châu Âu ở Việt Nam có niềm tin kinh doanh tốt (KTSG 28/8/2020)-Tháng 9 khởi công 4 dự án giao thông quan trọng (KTSG 28/8/2020)-Doanh nghiệp Phần Lan muốn làm dự án điện rác tại Quảng Nam (KTSG 28/8/2020)-Vốn doanh nghiệp Việt chảy mạnh ra nước ngoài giữa thời Covid (KTSG 28/8/2020)-Hà Nội lãng phí hàng trăm tỉ đồng kinh phí bảo vệ môi trường (KTSG 28/8/2020)-Người giàu phải chịu phí trước bạ tiền tỷ khi mua xe siêu sang ở Việt Nam (DT 28-8-20)-
Giáo dục: Thấy gì qua kỳ thi tuyển sinh lớp 10 công lập năm 2020 (phần 2) (GD 29/8/2020)-Muốn thay đổi nguyện vọng vào đại học, thí sinh cần lưu ý 4 điều này (GD 29/8/2020)-Thầy cô có biết những điểm mới trong dự thảo xếp lương giáo viên? (GD 29/8/2020)-Người nấu ăn, lao công tố Hiệu trưởng Tiểu học Đắc Sơn 2 ăn chặn lương (GD 29/8/2020)-Thành phố Hồ Chí Minh: Chỉ cử đại diện học sinh các lớp dự khai giảng (GD 29/8/2020)-Nam sinh chuyên Lý giành huy chương Bạc Olympic Sinh học quốc tế (GD 29/8/2020)-Bộ Giáo dục chấn chỉnh các khoản thu đầu năm học 2020-2021 (GD 29/8/2020)-Trường Trung học phổ thông Phú Quốc quy định nơi mua đồng phục cho học sinh? (GD 29/8/2020)-Những con số biết nói về kết quả thực hiện tự chủ của Đại học Tôn Đức Thắng (GD 29/8/2020)-Thí sinh cả nước sẽ cùng điều chỉnh nguyện vọng từ ngày 19/9/2020 (GD 29/8/2020)-Tài chính cho du học Canada – bao nhiêu là đủ? (GD 28/8/2020)-
Phản biện: Làm Chủ tịch TP. Hà Nội có khó không? (TD 29/8/2020)-Hiệu Minh-Ai bao che cho ông Nguyễn Đức Chung? (TD 29/8/2020)-Trương Châu Hữu Danh-Đôi lời với anh Đoàn Ngọc Hải (TD 28/8/2020)-Đỗ Duy Ngọc-Góc khuất của Đại biểu quốc hội “lưu manh” Phạm Phú Quốc (TD 28/8/2020)-Thu Hà-Kiệt tác mang tên Phạm Phú Quốc (TD 28/8/2020)-Tạ Duy Anh-Sao lại nói “Việt Nam không cần và không chấp nhận đa nguyên đa đảng”? (BVN 28/8/2020)-Bình Dân Học Vụ-Có bao nhiêu ông Phạm Phú Quốc? (BVN 28/8/2020)-Nguyễn Ngọc Chu-Thứ gây hại đáng sợ nhất (TD 27/8/2020)-Bùi Văn Thuận-Đối diện với ngụy biện (TD 27/8/2020)-Dương Quốc Chính-Gia phả Phạm Phú Quốc (TD 27/8/2020)-Bạch Hoàn-Tâm linh – Thức tỉnh và Kiếp Nhân sinh (BVN 27/8/2020)-Chu Hảo-Cảm nhận và suy lý về Karl Marx (BVN 27/8/2020)-Nguyễn Đình Cống-Đừng lập lờ đánh lận con đen! (BVN 27/8/2020)-Mạc Văn Trang-Scandal ‘kiểu Phạm Phú Quốc' (Blog VOA 27-8-20)-Trân Văn- Đại hội 13: Điều gì sau ‘hiện tượng hai quốc tịch’ của Đại biểu Quốc hội? (RFA 26-8-20)-Đại học Tôn Đức Thắng: Năng lực nghiên cứu khoa học đang “cất cánh” hay 'đáng xấu hổ' ?(TD 26/8/2020)-Trần Tuấn-Ghế đại biểu Quốc hội giá bao nhiêu? (TD 26/8/2020)-Nguyễn Thùy Dương-Nên xé bỏ những thứ văn tự ngược đời đã trói chặt những ước... (TD 26/8/2020)-Trịnh Hữu Long-Sự minh bạch của tấm hộ chiếu (TD 26/8/2020)-Trung Bảo-
Thư giãn: Những streamer tự thân giàu có nhất Việt Nam hiện nay, họ là ai? (VNN 29/8/2020)-Hai chàng trai làm giày từ bã cà phê, lọt top Forbes 30 Under 30 (VNN 27/8/2020)-

CHIÊU TRÒ ĐỂ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐƯỢC XẾP HẠNG QUỐC TẾ

QUÝ HIÊN/ TN 18-8-2020

Để có được hạng này, hạng kia 'đẳng cấp quốc tế', một số trường đại học Việt Nam đã dùng chiêu mua bán các bài báo khoa học thật nhiều, nhằm 'khẳng định'... dẫn đầu cả nước về thành tích nghiên cứu.

'Bứt phá' nhờ mua bán bài báo khoa học?

Giai đoạn 10 năm qua, cả nước có sự bứt phá về số lượng bài báo trên các tạp chí khoa học có uy tín (là những tạp chí nằm trong các danh mục ISI, Scopus) của các đơn vị có địa chỉ từ Việt Nam.

Đóng góp chủ yếu vào sự tăng trưởng này gồm nhiều viện, đại học (ĐH) và một số trường ĐH Việt Nam. Riêng Trường ĐH Tôn Đức Thắng không chỉ vượt lên dẫn đầu cả nước về công bố quốc tế mà số lượng công bố còn gấp đôi đơn vị thứ 2 (là Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam, nơi tập trung mật độ cao các nhà khoa học hàng đầu Việt Nam).

Theo dõi số liệu của Trường ĐH Tôn Đức Thắng giai đoạn 2008 - 2012, số công bố quốc tế trên tạp chí danh mục ISI của trường chỉ dăm bảy bài/năm, năm nhiều nhất cả trường cũng chỉ 12 bài. Sau đó, số lượng công bố có ghi địa chỉ trường tăng theo chiều dựng đứng: 26 bài (2013), 53 (2014), 185 (2015), 411 (2016), 735 (2017), 1.289 (2018), 2.134 (2019).

Chiêu trò để trường đại học được xếp hạng quốc tế - ảnh 1

Hợp đồng "làm việc" này thực chất là hợp đồng mua bán bài báo

ẢNH: CHỤP TỪ TÀI LIỆU

Theo Bộ KH-CN, công bố ISI của Việt Nam năm 2019 ước đạt 7.705. Như vậy riêng công bố của Trường ĐH Tôn Đức Thắng chiếm gần 28% công bố của cả nước. Nhờ thành tích công bố này, Trường ĐH Tôn Đức Thắng đã được lọt vào nhiều bảng xếp hạng ĐH. Gần đây (16.8), trường này là cơ sở ĐH duy nhất của Việt Nam nằm trong nhóm 701 - 800 trường ĐH hàng đầu thế giới năm 2020 theo bảng xếp hạng ARWU của Trường ĐH Giao thông Thượng Hải (Trung Quốc). Đây là năm thứ 2 trường được lọt vào bảng xếp hạng này. Từ đó mà trên trang chủ của mình, trường cũng giới thiệu “là ĐH số 1 Việt Nam và top 1.000 ĐH tốt nhất thế giới về mọi mặt”.

Ở bình diện chung, công bố quốc tế gia tăng nhờ một số thay đổi từ chính sách của nhà nước; ở một số đơn vị là nhờ chính sách thưởng với cá nhân nhà khoa học có bài báo quốc tế, việc thưởng chỉ dành cho cán bộ, giảng viên cơ hữu của trường. Nhưng riêng với Trường ĐH Tôn Đức Thắng, việc “thưởng” được dành cho bất kỳ ai, làm việc ở bất kỳ đâu trên thế giới, miễn là trên công trình được công bố ghi địa chỉ làm việc của tác giả bài báo là Trường ĐH Tôn Đức Thắng (về sau một số trường ĐH cũng học tập “chính sách” này và đều trở thành “ngôi sao” trong việc tăng số lượng công bố).

Trong những năm đầu mới thực hiện chính sách “thưởng”, thực chất là mua bài, hầu hết các công bố quốc tế ghi địa chỉ Trường ĐH Tôn Đức Thắng (và một số trường học theo “sáng kiến” này) đều là của những nhà khoa học chưa làm việc chung với cán bộ cơ hữu của trường, và được trường gọi là “cán bộ bán cơ hữu”. Vài năm gần đây, nhờ uy tín mà chủ yếu tạo được từ số bài báo quốc tế, trường tuyển được nhiều cán bộ nghiên cứu có năng suất nghiên cứu cao, nên tỷ lệ bài báo quốc tế của cán bộ cơ hữu của trường tăng lên.

Một cán bộ làm việc ở Trường ĐH Tôn Đức Thắng chia sẻ: “Định mức năm nay của trường dành cho đơn vị tôi là 400 bài báo, trong đó hơn 200 bài là của cán bộ cơ hữu, số còn lại của cán bộ bán cơ hữu”.

Một nhà khoa học cho biết mới đây khi tìm một tư liệu trên hệ thống dữ liệu của Hội Toán học Mỹ, ông tình cờ truy cập vào một tạp chí toán học, tìm những bài báo có địa chỉ từ Việt Nam. Kết quả tìm kiếm khiến ông sửng sốt vì số lượng bài báo là rất nhiều, mà hầu hết là ghi địa chỉ Trường ĐH Tôn Đức Thắng và một trường ĐH khác; còn các tác giả, theo như họ tên của họ thì có thể suy đoán là người đến từ các nước Đông Nam Á, Tây Nam Á. Thỉnh thoảng bắt gặp một tên người Việt, truy vết tiếp thì thấy họ thực chất là người của trường khác.

Phóng viên Thanh Niên cũng mở xem một số trang liệt kê tên bài báo quốc tế của trường, ở mục năm 2017 có đề tài, tạm dịch tiếng Việt là “Phân khúc thị trường khách du lịch theo động cơ mua sắm: Một nghiên cứu điển hình về Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ” của một tác giả ở Rumani (!?).

Tạo giá trị ảo cho trường

Việc mua bán này, về mặt pháp lý, trường mua cũng như người bán không phạm luật nhưng trái đạo đức khoa học và xung đột về mặt lợi ích. Chưa kể việc mua bài này là tạo giá trị ảo cho trường, không chỉ lừa dối các tổ chức xếp hạng mà còn là lừa dối người học. Chưa kể đến tác hại khác, đó là khuyến khích các nhà khoa học chạy theo số lượng bài báo mà không ưu tiên nghiên cứu khoa học chất lượng.

Một nhà khoa học đặt vấn đề: “Tôi không biết Bộ GD-ĐT và Bộ KH-CN, Quỹ Nafosted có biết các hợp đồng mua đứt công bố của Trường ĐH Tôn Đức Thắng hay không? Nếu sang năm cộng đồng khoa học thế giới có một điều tra về sự liêm chính và loại trường này ra khỏi những bảng xếp hạng mà trường này đã được lọt vào thì Bộ GD-ĐT với tư cách cơ quan quản lý chuyên môn về giáo dục ĐH có chịu trách nhiệm gì không?”.

Một bài báo quốc tế được mua với giá bao nhiêu?

Chia sẻ với Thanh Niên, nhiều nhà khoa học cho biết họ cũng như các đồng nghiệp đã nhận được lời mời từ Trường ĐH Tôn Đức Thắng và một số trường khác về việc mua bài báo bằng một hợp đồng hợp tác nghiên cứu khoa học, nếu đương sự đồng ý.

Những năm 2015 - 2017, hợp đồng còn ghi rõ số tiền được trả cho từng bài báo theo các tiêu chí phân loại. Nhưng với mẫu hợp đồng của những năm về sau, phần quyền lợi chỉ ghi “theo quy định của trường và theo nội dung thỏa thuận với viên chức”. Còn phần nghĩa vụ của “viên chức” thì ghi rất chi tiết như: “công bố ít nhất 1 bài báo ISI tác giả chính”, “cách ghi địa chỉ và email của (...) cụ thể như sau: (...). Không chấp nhận bất kỳ địa chỉ và email nào khác”, “tạp chí ISI chỉ bao gồm SCIE, SSCI, AHCI, không xem xét các loại khác”, “bài báo ISI không được liệt kê trong cơ sở dữ liệu Scopus sẽ không được nhận kinh phí từ nhà trường”... Nghĩa vụ của nhà trường có câu “thanh toán đầy đủ, đúng thời hạn các chế độ và quyền lợi cho viên chức theo hợp đồng này”.

Theo một mẫu hợp đồng được Trường ĐH Tôn Đức Thắng mời chào các nhà khoa học được soạn vào tháng 12.2015, kinh phí nghiên cứu (trước thuế) được trường thanh toán cho nhà khoa học hằng năm dựa trên kết quả nghiên cứu (các ấn phẩm ISI đã xuất bản hoặc được chấp nhận). Cụ thể là 3.780 USD/bài báo ISI xếp hạng 1, hoặc 2.670 USD/bài báo ISI xếp hạng 2. Kinh phí nghiên cứu sẽ được thanh toán sau khi bài báo của cá nhân được chấp nhận hoặc được xuất bản.

Còn theo một số nguồn tin của Báo Thanh Niên, hiện tại giá mua một bài ISI hạng Q1 hạng 2 (tác giả chính) của Trường ĐH Tôn Đức Thắng là 105 triệu đồng. Bài ngoại hạng (được đăng trong tạp chí thuộc top 3%) thì có giá cao gấp đôi. Giá tiền sẽ tụt dần nếu bài được đăng ở tạp chí thứ hạng thấp hơn, mức thấp nhất là Q4 thì khoảng 50 triệu đồng/bài.

Nhưng sau khi trong giới khoa học bắt đầu rộ lên những dư luận xấu về việc mua bài để được danh tiếng “đẳng cấp quốc tế”, Trường ĐH Tôn Đức Thắng bắt đầu hạn chế việc mua bài của các nhà khoa học trong nước. “Từ năm ngoái, trường chủ trương chỉ ký với Tây, vì vừa không bị điều tiếng lại vừa hiệu quả. Với người Việt, trường chỉ giữ lại một số mối thân thiết”, một nguồn tin chia sẻ.

TÔN ĐỨC THẮNG: NĂNG LỰC NGHIÊN CỨU KHOA HỌC ĐANG 'CẤT CÁNH' HAY 'ĐÁNG XẤU HỔ' ?

TRẦN TUẤN/ TD 26-8-2020

Tin đại học Tôn Đức Thắng (TDTU) vượt xa các trường đại học, viên nghiên cứu trong cả nước về số bài báo khoa học đăng tạp chí, chuyên san quốc tế có phản biện độc lập peer-review, để lọt vào danh sách “800 trường đại học tốt nhất thế giới” năm 2020, gây ngỡ ngàng cho giới nghiên cứu khoa học và giảng dạy đại học trong cả nước (Tài liệu tham khảo 1).

Nhưng sự ”ngỡ ngàng” đó không ở trạng thái “vui mừng, tự hào” được bao lăm! Bởi chỉ sau 3 ngày, tờ Thanh Niên đi liền hai bài chỉ ra “Chiêu trò để trường đại học được xếp hạng quốc tế” (TLTK 2 &3). Hôm qua, 24/8, Thanh Niên lại có thêm bài đến từ một trong những nhà toán học hàng đầu của Việt Nam rất có uy tín trong nước và quốc tế, GS.TS Ngô Việt Trung: “Thành tích ảo trong nghiên cứu khoa học: Dán nhãn mác giả trong công bố khoa học” (TLTK4). Vài giờ trước khi tôi kết thúc bài này, lại một bài nêu thêm thông tin để khẳng định kiểu làm khoa học “hàng chợ” của TDTU (TLTK 5).

Đọc những bài này, bạn có còn tin những danh hiệu TDTU có được trong những năm qua, tin những tuyên bố hùng hồn về chất lượng giảng dạy, nghiên cứu khoa học đăng trên trang web của trường? Bạn nghĩ gì về vai trò, chuyên môn và đạo đức của “cố vấn khoa học” cùng “chuyên gia, nhà nghiên cứu khoa học quốc tế” đang “hợp tác” phát triển năng lực nghiên cứu, giảng dạy, đào tạo cho học sinh, sinh viên đại học Tôn Đức Thắng? Và rộng ra, bạn lo lắng đến đâu loại hình đại học “công-tư lẫn lộn” đang ngày càng phát triển ở đất nước này?

Nếu quả thực năng lực nghiên cứu khoa học của tập thể giáo viên, nhà khoa học của TDTU đúng sức “cày cấy được mùa”, tăng sản lượng “bài báo khoa học đăng quốc tế” lên tới 4754 bài chỉ tính gọn trong 5 năm qua (riêng năm 2019 là 2132 bài), thì đội ngũ nghiên cứu viên, khoa học gia “hùng hậu” của TDTU chả “ngồi chịu trận” trước các kết luận “mất mặt” từ các bài báo trên tờ Thanh Niên.

Thực tế, tin trên trang web của TDTU (TLTK 6) cùng một “tone” với “cố vấn khoa học” hàng đầu của TDTU, GSTS Nguyễn Văn Tuấn, thể hiện qua 2 bài viết trên trang facebook của ông (TLTK7 & 8) và trao đổi xoay quanh các bài này, tôi đánh giá đều chỉ là sự “minh giải” yếu, không đủ cơ khả dĩ có thể “bẻ gãy” các kết luận đến từ loạt bài trên tờ Thanh Niên. Đấy là chưa kể, nhìn sâu vào danh sách các bài báo đăng theo năm, phân tích theo tác giả, theo chủ đề nghiên cứu, xét với sứ mệnh của “trường công” thuộc “Tổng Liên Đoàn Lao động Việt Nam” và thực tế đặt ra cho trường phải ưu tiên nghiên cứu trước thực cảnh đất nước, tôi không thể không ủng hộ kết luận “mua danh, thành tích ảo” mà GSTS Ngô Việt Trung và các tác giả khác đã đi bài trên Thanh Niên!

Đấy là một thực tế rất đáng buồn, hết sức nghiêm trọng. Một case-study điển hình về suy đồi đạo đức của đội ngũ cố vấn và lãnh đạo trường đại học TDTU! Nó cũng là biểu hiện thực tế đáng xẩu hổ của chính sách “thương mại hóa đại học công” trong thời gian qua, mà văn kiện đại hội Đảng không thể bỏ qua phân tích lúc này, để kịp thời điều chỉnh định hướng chiến lược cho công tác xây dựng năng lực nghiên cứu và đổi mới hệ thống đại học theo hướng công bằng, chất lượng, hiệu quả.

Tài liệu tham khảo:

1. https://www.tdtu.edu.vn/tin-tuc/2020-08/truong-ton-duc-thang-vao-top-701-800-dai-hoc-xuat-sac-nhat-the-gioi-nam-2020

2. https://thanhnien.vn/giao-duc/chieu-tro-de-truong-dai-hoc-duoc-xep-hang-quoc-te-1267099.html

3. https://thanhnien.vn/giao-duc/mua-ban-bai-bao-khoa-hoc-thi-truong-ngay-cang-soi-dong-1267100.html

4. https://thanhnien.vn/giao-duc/thanh-tich-ao-trong-nghien-cuu-khoa-hoc-1269709.html

5. https://thanhnien.vn/giao-duc/thanh-tich-ao-trong-nghien-cuu-khoa-hoc-chat-luong-bai-bao-quoc-te-den-dau-1270656.html

6. https://www.tdtu.edu.vn/tin-tuc/2020-08/nhung-dot-pha-de-co-su-thanh-cong-ve-khoa-hoc-cong-nghe-cua-dai-hoc-ton-duc-thang

7. https://www.facebook.com/t.nguyen.2016/posts/1044957645951552

8. https://www.facebook.com/t.nguyen.2016/posts/1046536252460358